Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







domingo, 31 de maio de 2015

Cativa e desarmada, a lingua galega

por Henrique Dacosta no Diario de Ferrol:


Días atrás producíase un enfrontamento dialéctico entre o goberno da Xunta de Galiza e as tres universidades galegas a respecto da lingua galega. O actual presidente da RAG, Alonso Montero, terzaba no conflito dicindo algo máis ou menos así: “O Partido Popular non veu ao mundo para salvar a lingua galega”. E razón non lle faltaba ao egrexio profesor. Non é propósito ou cometido seu, o de velar nin, moito menos, o de pular ou promover o uso e extensión da lingua galega. Non está dentro do seu programa. Ben ao contrario. Nunha actitude sen precedentes, e arrogándose o papel de xusticeiro valedor do que no seu programa disque prometera, asumiu o que a organización galegófoba, Galicia Bilingüe, lle exixía. O tal pretexto veu provocar a ruptura do pacto social habido até ese instante: o da implantación a partes iguais –galego e español– no ensino obrigatorio, que ficou derrogada dun plumazo. Impúxose, pois, o chamado Decreto de Plurilingüismo, para falsamente aplicar un 33’3% de galego, español e un terceiro idioma tan oficial do Estado, así como autonómico, como é o inglés no sistema educativo.

Carta aberta aos novos políticos sobre a lingua galega

por Xaquín Campo Freire, no Sermos Galiza:

Meus benqueridos donas e cabaleiros:
Primeiriño de todo, os meus respectos e manifestarlles as miñas esperanzas.
Digo esperanzas, porque despois do ataque desapiadado, constante e sen nome do Señor Núñez Feijoo ao herdo espiritual meirande que nos legaron os nosos maiores, non só estou abraiado, como teño manifestado en múltiples artigos, senón que coma no inferno da Divina Comedia do Dante tiña perdida toda esperanza e vía irremisibelmente arruinada a nosa fermosa lingua. Pero coa chegada de vostedes mesmo me parece querer ver que algo moi importante pode de verdade mudar.

venres, 29 de maio de 2015

Hypatiamat

Desafortunadamente os que impartimos clases de matemáticas puidemos comprobar como nos últimos anos vimos sufrindo unha falta de recursos ofertados desde as institucións educativas. En Galicia houbo sempre pouca oferta. O camiño comenzara a abrirse a principios deste século foi aniquilado a partir do ano 2010. Quedaba aínda o MEC, pero a política educativa dos últimos anos consistiu no abandono de todos os proxectos educativos gratuitos e promovidos desde as institucións públicas para apostar polos recursos educativos de pago. Baixo a epígrafe de "Mochila Dixital" ou "Edixgal" está a facerse unha aposta que exclúe a elaboración desde un laboratorio didáctico público xa que isto non favorece o substancioso negocio dos materiais escolares.
Ata o momento había espazo para as editoriais pero existían tamén moitos proxectos sustentados desde a iniciativa pública que eran realmente gorentosos para a posta en fucionamento nas aulas. Poño como exemplo o Proxecto Descartes que foi completamente abandonado polo Ministerio de Educación e do que agora só queda un desamparado portal con problemas de accesibilidade aos seus recursos. Aínda bo é que os que sustentaban o proxecto seguen a mantelo actualizado, renovado e de libre acceso tan e como podemos comprobar na súa nova dirección.
As razóns aquí expostas fan que teñamos que buscar outras xanelas que nos fornezan de recursos educativos para a aula de matemáticas. Tendo en conta a proximidade da nosa lingua co portugués non é mala idea ir pescar nos países desta fala. Neste caso basta con cruzar o Miño para atoparmos unha boa fardela. O seu nome, Hypatiamat.

Hypatiamat
Para enfrontarse ao problema do fracaso escolar das matemáticas en Portugal, o Departamento de Matemática da Universidade de Coimbra en colaboración co Grupo Universitário de Investigação em Autorregulação da Escola de Psicologia da Universidade do Minho.
O proxecto consiste na utilización de aplicacións interactivas para contribuir á aprendizaxe das matemáticas para alumnos de 5º ano (5º primaria) a 9º ano (3º ESO). Podemos distinguir cinco ofertas principais:

  • Aplicacións interactivas. Consiste nunha colección de unidades didácticas interactivas sobre distintos temas. Fixéronme recordar o excelente material ED@D do Proxecto Descartes.
  • Apps para aprender. Podemos atopar aplicacións que nos ensinan a construir triángulos, a aprender o algoritmo de Euclides, a comparar perímetros, a resolver ecuacións,...
  • Xogos didácticos. Un apartado fantástico no que temos xogos como o da Torre de Hanoi, o do NIM, o Tangram, o Tetris, ... Un deles é o Ouri, que non é outra cousa que un xogo mancala. No último número da revista Gamma podemos ler un artigo sobre o xogo.
  • Resolver cuestións. Portal de exercicios clasificados por temas.
  • Xogo para mellorares o cálculo. Trátase dun xogo realmente entretido para practicar o cálculo numérico. Na arañeira da rede podemos atopar moitos que buscan este mesmo obxectivo, mais este ten unha apariencia simple e resulta moi efectivo. Aparécenos unha matriz chea de números, un reloxo, un resultado e unha operación aritmética. Temos que usar os números da matriz para obter o resultado dado.
No seguinte vídeo podemos facernos unha idea dos contidos de Hypatiamat, pero case o mellor é mergullarse no web e remexer. Alí, tras esta ligazón hai todo un mundo por descubrir cheo de posibilidades para as nosas aulas de matemáticas.



xoves, 28 de maio de 2015

1000 primaveras +.1


Prolingua lanzou o primeiro dos seus vídeos da campaña argallada sobre esa frase de Cunqueiro, da que se cumpren 30 anos. Un mundo de persoas parcipan nesta peza audiovisual, entre eles o autor deste blogue.
Velaquí o texto de Cunqueiro:
Eu quixen e quero que a fala galega durase e continuase, porque a duración da fala é a única posibilidade de que nós duremos como pobo. Eu quixen que Galicia continuase e, ao lado da patria terrenal, da patria que son a terra e os mortos, haxa estoutra patria que é a fala nosa. Se de min algún día, despois de morto, se quixese facer un eloxio, e eu estivese dando herba na terra nosa, podería dicir a miña lápida: "aquí xace alguén que coa súa obra fixo que Galicia durase mil primaveras máis".

mércores, 27 de maio de 2015

Entrevista e encontro con Gonzalo Navaza

O pasado 7 de maio Gonzalo Navaza fíxonos unha visita ao IES Pintor Colmeiro. A razón? No centro estase a realizar un traballo enorme arredor da recuperación e posta en valor da toponimia e as lendas do concello de Silleda. Trátase do proxecto didáctico Antonio Fraguas, premiado con este galardón na súa 9ª edición.
Aproveitando a ocasión Gonzalo Navaza descubriu unha placa coa que nomeamos unha das aulas do centro. No primeiro dos vídeos dúas alumnas de 2º de bacharelato, Denise e Sonia, fan unha presentación deste experto en toponimia que despois imparte unha charla ao alumnado. No segundo Sonia e Martina, de 1º de bacharelato, fanlle unha entrevista moi interesante.
Non é a primeira ocasión que traio a este blogue intervencións de Gonzalo Navaza, sempre interesantes e nunca aburridas. Queredes saber cantos topónimos hai en Galicia?, pois escoitade...





martes, 26 de maio de 2015

QuéroTE na miña lingua



Xa comentamos que o da Estrada foi o derradeiro Correlingua do 2015. Na súa celebración a pancarta máis vistosa foi a do IES Antón Losada (A Estrada), e velaquí que tiveron a boa idea de gravar o proceso de confección. Isto demostra que o Correlingua é moito máis que unha xuntanza festeira do alumnado dunha comarca, é unha desculpa para poñer en marcha ideas e proxectos que achegan o uso da lingua á rapazada.
Un lema simple, cargado de profundidade, e un deseño atractivo. Un final de ouro para os Correlinguas deste ano.

luns, 25 de maio de 2015

Como eu te amo



Unha xenialidade de Lucía Aldao e María Lado. Para explicar a colocación do pronome átono botan man dunha versión da canción de Rocío Jurado, Como eu te amo. A gravación está recollida do blogue Gasta a lingua, foi realizada o pasado 21 de maio, nunha das moitas actvidades que o IES Lois Peña Novo (Vilalba) realizou durante este mes.

domingo, 24 de maio de 2015

Presumindo de galego

Cantas veces lle teremos que agradecer á Coordinadora galega de ENDL (CGENDL) as boas propostas que ceiban para que as aproveiten os Equipos dos centros escolares! A última proposta da CGENDL consistía en que graváramos a fala dos mozos dos nosos centros para que puideran Presumir de galego. Por que? Pois porque existimos os e as galegofalantes de menos de 60 anos, incluso de menos de 40, e de 30... ningún chegamos aos 18! Invitámosche a que entres na páxina da CGENDL e que busques os  podcasts que gravamos en Silleda:

 Gravacións> Provincia: Pontevedra> Concello: Silleda.

Tamén os podes escoitar aquí, nesta entrada.

Conversa informal
Co obxectivo de escoitarmos a un grupo de rapaces de 13-14 anos coa fala das terras de Silleda, grabamos esta conversa informal nun grupo formado por tres deles : Carlos Taín, Laura Diéguez e Marcos Caetano



A lenda do Pelapatacas
Laura Diéguez Troitiño cóntanos a lenda do Pelapatacas



A pesca
Juan José fálanos da súa afición: a pesca. Cóntanos con quen a practica e as técnicas que usa



A lenda do San Xoán

David Mato fálanos dunha lenda da noite de San Xoán



A lenda do casamento
Carlos Taín Gil fálalos dunha lenda sobre o que debían facer os homes cando casaban



A lenda do Carro de Ouro
Lucía Dapena Carracedo,  cóntanos a lenda do Carro de Ouro



Os Xenerais da Ulla
A dos Xenerais da Ulla é celebración tradicional do antroido típica das terras da beira do río Ulla. Marcos Caetano Vázquez, infórmanos das súa orixes


sábado, 23 de maio de 2015

Manifestación de Queremos Galego en Vigo (17/5/15)



Xa vai alá case unha semana desde a manifestación do 17 de maio convocada por Queremos Galego e aínda non deixara neste portal algún dos vídeos que nos amosaran o seu desenvolvemento. Como sempre o fixen, desta volta non quería deixar de facelo.

venres, 22 de maio de 2015

Correlingua 2015 en Vigo



Está rematando a edición deste ano do Correlingua. O vindeiro luns 25 pecharase na Estrada e espero que o pasemos tan ben como a rapazada de Vigo.

xoves, 21 de maio de 2015

Na rúa e na escola o galego mola



Impresionante, alegre e agarimoso vídeo realizado polo Equipo de Normalización do CEIP da Ramallosa, un traballo co que pretenden concienciar a toda a contorna da importancia de conservar e potenciar a nosa lingua como un dos máis grandes patrimonios dos que dispoñemos. Na súa realización colaborou toda a comunidade educativa, especialmente a ANPA Río Tella e unha chea de comercios da zona. Os rapaces elaboraron pareados que reivindican o uso da lingua nos máis variados ámbitos sociais. Podémolos oir no transcurso de toda unha curta chea de ilusión e mensaxes positivas.
Deste vídeo terían moito que aprender os responsables da política lingüística do noso país. Cando se lle reclama á Xunta que deixe de excluir a lingua na escola, a resposta máis habitual é que é un erro centrarse en exclusiva na escola, que onde hai que activar as políticas de promoción do uso da lingua é na rúa. Mais cando se lle reclama á Xunta que responda destas políticas a resposta vén sendo que a xente é libre de usar a lingua que queira. En conclusión, como na escola non aprenderon a desfacerse dos prexuízos, non se pode facer unha política lingüística para os ámbitos de fóra da escola, pero tampouco pode facerse dentro da escola porque o importante é que se realice fóra. E así estamos. No CEIP da Ramallosa romperon este aparente nó gordiano explicándonos neste documento audiovisual cal é co camiño: unha política normalizadora transversal.
Vía Xosé Eixo

Don Ricardo

por Miguel Anxo Fernán Vello, no Sermos Galiza:

Cando se cumpriron dez anos do pasamento do sabio profesor, do intelectual polígrafo e do escritor total que foi don Ricardo Carvalho Calero (1910-1990), eu lembraba naquela altura que don Ricardo, como ninguén no seu tempo, soubera ver, dende unha fonda tensión que lle fornecía o coñecemento de Rosalía e de Castelao, a raíz e o froito dunha nación chamada Galiza: unha forma de harmonía futura —pensaba eu— na cal brillaría ben alta a figura e a obra do mestre ferrolán. Mais a día de hoxe, cando xa se teñen

A lingua, este presente incómodo...

por Antón Dobao, na Praza Pública:

Deixemos que vaia marchando de nosoutros o 17 de maio, con Filgueira ó carrelo, que nos pase por diante coma un tren de mercadorías con locomotora sen pantógrafo e nos deixe un fume mesto e tóxico. Así teremos escusa para protexernos, que a cousa dá xa para case toda clase de prevencións. E empecemos a tratar a lingua como merece unha lingua. Imaxino que algo semellante a iso vén a ser a soleira do edificio da normalización que se esixe, se soña e se desexa conquistar.

mércores, 20 de maio de 2015

Valentín García e o seu programa electoral

Imaxe tomada da campaña electoral do PP da Estrada
Valentín García, é o secretario xeral de política lingüística. Tamén é o primeiro suplente na candidatura do PP da Estrada ás vindeiras eleccións municipais. Isto debería ser garantía de que o programa electoral desta formación deba ter unha referencia significada da política lingüística municipal. Non debemos esquecer que Valentín ocupaba a praza de responsable do SNL do concello antes de acceder ao seu novo posto na Xunta. Incluso máis, Valentín García foi no período 1996-2002 presidente da CTNL,  entidade constituída arredor dos traballadores da normalización lingüística para a mellora do traballo neste eido. Pois ben, de consultarmos o programa electoral do PP da Estrada levaremos unha enorme decepción xa que non hai ningunha referencia á normalización lingüística.
O PP estradense avanza 200 medidas en 11 bloques temáticos. Ningún deses bloques está adicado á lingua, e de consultarmos ese par de centos de medidas quedaríamos nas mesmas. Sendo moi xenerosos poderiamos apuntar unha mención tanxencial:
Continuaremos apoiando a celebración anual dos certames de novela, poesía, teatro e xornalismo coa finalidade de posicionar á Estrada no conxunto de Galicia como a “Capital das letras”.
Na Estrada outórganse os premios García Barros (de novela), Avelina Valladares (de poesía), o Varela Buxán (de teatro) e o Reimóndez Portela (de xornalismo). Todos eles son premios para obras en galego e todos teñen a súa importancia no labor de dignificación do uso da lingua. Porén no programa do PP non hai ningunha referencia a este obxectivo, fundamental na creación de todos eses premios. Faise unha referencia, por elevación, a unha idea inexistente, a "Capital das letras", ocultándose que o fundamental é, ou debería ser, a revalorización social do galego.

A Rede de Dinamización Lingüística
Como evidencia de que para o PP a política lingüística fica fóra da súa órbita de actuación e pensamento, chegará con recordar que no seu programa de goberno non hai ningunha referencia á Rede de Dinamización Lingüística (RDL), o proxecto estrela dos últimos anos da SXPL no ámbito local. O presidente da Xunta Directiva da RDL é Valentín García. Esta Xunta Directiva está formada por outros dous membros, un deles é José López, o candidato a revalidar a alcaldía estradense polo PP. En conclusión, José López e Valentín García son a maioría da Xunta Directiva da RDL e no programa do PP da Estrada non hai ningunha referencia á RDL. Quizais unha mostra do fracaso deste proxecto?

Nin SNL, nin Plan Municipal de Normalización.
Chegados a este punto a ninguén lle pode chamar a atención que entre esas 200 propostas do PP estradense non haxa tampouco referencia algunha ao Servizo de Normalización Lingüística (SNL) do concello, área que contou durante moitos anos co asesoramento de Valentín García. A pesar disto non hai ningún Plan Municipal para o desenvolvemento das política lingüística municipal. Sendo isto así, que podemos esperar da política lingüística a desenvolver pola SXPL?
Hai moitos aspectos que un Plan Municipal de Normalización nun concello de certa entidade como o da Estrada, debería ter en conta para o seu desenvolvemento. Nos dous últimos cursos escolares e por iniciativa do Concello, realizáronse actividades conxuntas cos ENDL dos centros escolares do municipio, pero ninguén se acorda de darlle continuidades desde os programas electorais. Pola contra o Concello tamén se destacou na última lexislatura por poñerse ao servizo das directrices máis radicais en materia de lingua ao vetar durante dous anos a celebración do Correlingua (e poñendo moitos atrancos á celebración deste ano). Desde hai moito tempo está en funcionamento unha gardería municipal cuxa traxectoria non é precisamente exemplar como transmisora da lingua galega;  a biblioteca municipal non programou en décadas de existencia ningunha actividade de promoción da lingua galega, incluso hoxe podemos ver unha nota en español (exclusivamente)  nas súas antigas dependencias informando do seu recente cambio de dirección.Tampouco nunca houbo ningún tipo de preocupación por dotar de material en galego á Escola Municipal de Música, nin de propiciar que se desenvolvera o ensino en galego. Desde o Concello non se garante que os contratos con empresas que presten algún tipo de servizo o fagan en galego. Houbo anos nos que se programaron actividades polas Letras Galegas, e anos nos que non. E isto é política seria ou unha verdadeira trapallada?
Despois de escoitar ao secretario xeral na entrevista que lle fixeron no  de Irmandade.tv xustificando o negacionismo de Carlos Negreira en virtude das características sociolingüísticas da Coruña e despois de ver os vídeos electorais do PP estradense, entenderemos que a verdadeira misión de Valentín García non é a de tirar polo camiño da normalización, senón máis ben de actuar de comisario político obediente ás férreas e antigalegas directrices do seu partido. Cando recibiu o nomeamento de secretario xeral de política lingüística un xa ventaba que isto ía ser así e desafortunadamente estaba no certo: a lingua galega anda tirada nos contedores de lixo da Estrada.

Nota final
Fronte a quen pense en criticar esta entrada aventurando que os outros partidos que presentan candidaturas á alcaldía estradense tampouco fan referencia a estes puntos aquí comentados voulles dar a razón e máis non xa que se ben é certo que o PSOE e Móvete  tampouco tiveron en conta para nada a posibilidade de aplicar unha política lingüística innovadora e normalizadora desde as posibilidades que ofrece o goberno local, ou se a agrupación A Estrada Pode presentou un programa vergoñento xa desde a propia redacción nun chapurreo intragable. Pola contra o BNG presenta unha serie de pùntos programáticos que ocupan boa parte do seu programa electoral e que marcan a boa dirección que deberían seguir as outras formacións.

martes, 19 de maio de 2015

Empápate co galego



#EmpápateCoGalego é a nova campaña que Afundación bota a andar en maio de 2015 co gallo da celebración do Día das Letras Galegas, o 17 de maio. Nas oficinas de Abanca repartíanse chapas co lema da campaña.

Etiquetaxe

 artigo gañador do XI Premio a artigos xornalísticos normalizadores Concello de Carballo 2015, por Luz Cures, no Praza, no Sermos,...:

O día que me volvín falante consciente non calculei que iso implicaría converterme en materia susceptible de etiquetaxe variada: catalogadora, simplificadora, descritiva pero, sobre todo, prexuizosa. [galegofalante]




Lingua e sentidiño común

por Xoán Antón Pérez Lema, no Sermos Galiza:


No sentimento xeralizado dunha ampla maioría o galego é unha lingua sentida como propria e aprezada como parte do legado trasmitido polos nosos devanceiros (como dicía Celso Emilio Ferreiro polos “abós que temos mortos”). Algúns quererán moito máis pulo normalizador e outros seica non perceban tan urxente unha actuación política decidida. Mais só unha moi pequena minoría olla ao galego como algo alleo, inconveniente ou, máis aínda, rexeitan a nosa lingua.

luns, 18 de maio de 2015

Dobraxe galega



Algo cheira a podre no mundo da dobraxe das películas ao galego. Padecermos unha política lingüística agresiva contra a lingua galega é o que ten. Son moitas as pólas que se ven afectadas xa que a lingua ten que ver con todo e con todos. Cada vez hai menos películas dobradas en galego, cada vez menos galego nas pantallas de televisión e, en xeral cada vez menos galego por todas partes.

domingo, 17 de maio de 2015

Día de las Letras Gallegas 2015


Velaquí o banner que a Xunta pagou para que publicara un medio dixital da caverna mediática. Pola contra, os medios dixitais que publican as novas exclusivamente en galego foron excluídos de calquera campaña publicitaria da Xunta para conmmemorar o 17 de maio.
O Concello da Coruña initaba hai uns poucos días a celebrar a festa das letras galegas en español. Tratábase do obradoiro de Luchi Iglesias, o paporrubio, ou como dicían desde o Concello da capital: "los juegos del petirrojo":

Con el objetivo de potenciar y promover el uso del gallego en el juego, en el ocio, fuera de las aulas, entre los más nuevos [sic] y el público en general, nace esta actividad,...

A Consellería de Educación, tamén se meteu nestes fregados negacionistas de celebrar o 17 de maio en español, e para máis inri fíxoo por medio da Secretaría Xeral de Política Lingüística. Efectivamente, anunciaron a colaboración coa sempre sospeitosa Fundación Camilo José Cela na terceira edición do que chaman o Letreseo ou Semana de las letras en el museo:

las actividades que tenemos programadas para esos días en colaboración con el Concello de Padrón y la Secretaría Xeral de Política Lingüística. ¡Te esperamos!

venres, 15 de maio de 2015

De blogues.38

Imaxe da Wikipedia

  • Palabras cruzadas no pavimento, 04/05/15, por Carlos L. Medrano en Xogos de lingua
  • Textos sobre Filgueira Valverde (1), 04/05/15, por Carlos Callón no seu blogue
  • A nosa sanidade pública, 06/05/15, por Pablo Vaamonde, no Pavillón de repouso
  • E ao final... escribín!!!!!!, 06/05/15por Luz Cures, no demo me leve
  • Rexeitamos a Reválida de 3º de Primaria, 06/06/15, en Confederación de ANPAS galegas
  • A praia dos Afogados. O video., 08/05/15, no blogue do ENDL do IES Losada Diéguez (A Estrada), e logho!
  • Onte 1320: Máis alá da resistencia, 10/05/15, por M. Bragado en Brétemas
  • O humor de Xaquín Marín, 11/05/15, por Carlos L. Medrano, en Xogos de lingua
  • Filgueira Valverde, digno da nosa homenaxe?, 11/05/15, por Sarela Betanzos Freire, no Bico da Ría
  • Textos sobre Filgueira Valverde (2), 13/05/15, por Carlos Callón no seu blogue

Galego, garantía de futuro

Queremos Galego convoca unha xornada reivindicativa para este 17 de maio con manifestacións nas cidades galegas. A convocatoria faise con este manifesto na man, manifesto que se pode asinar aquí.


O galego garantía de futuro, ten pasado e presente. É a máis grande obra colectiva do pobo galego. Galiza, o galego, non desaparecerá mentres non deixemos de usalo, mentres nós reivindiquemos a súa normalidade e actuemos no noso día a día para revitalizalo.O galego ten presente porque malia o decretazo contra o galego, as reformas na administración, a limitación de recursos que permitan usalo na xustiza, na sanidade; malia a continua utilización de toponimia deturpada no transporte e sinalización en estradas, vilas e cidades; malia a súa exclusión da igrexa ou de empresas que reciben abondosas axudas públicas; malia todas as dificuldades e exclusións forzosas que nos limitan para vivirmos nel con absoluta normalidade, usámolo sempre, en todo e para todo, facéndoo por nós útil e vivo.

'The Walking Dead' (versión enxebre)

pola CGENDL na Praza Pública:

Xa está ás portas a festividade do dezasete de maio, día de gloria para as letras galegas, ateigado de floridos discursos e sentidas homenaxes, de fondas declaracións de amor cara á nosa cultura e cara ao noso idioma, nun día en que o galeguismo semelle un virus que contaxia a autoridades políticas e académicas de todo signo e condición, mesmo a aqueles que o resto do ano non gastan un peso en promocionaren a nosa literatura.

O idioma galego, motor da vida plena

por Xosé Lois García, no Sermos Galiza:

A poucos días de celebrar o Día das Letras Galegas, convén unha reflexión para considerar o estado actual do monumento mais orixinal que ten o noso pobo, como é o seu idioma que sustenta o herdo e a tradición. Existimos como galegos grazas ao idioma que dimensiona o noso existencialismo. O 17 de maio convértese en manancial reivindicativo para frear a desfeita progresiva que tantos intereses colonialistas revela.

O Partido Popular e o idioma galego

por Xesús Alonso Montero en La Voz de Galicia:

Antonte, día 12, fixen unhas declaracións na Universidade de Santiago de Compostela que este xornal, La Voz De Galicia, recolleu con gabable fidelidade. Aínda así, experimentei un certo desacougo filolóxico cando batín, onte, con este titular: «Xesús Alonso Montero: ??O PP non veu ao mundo para salvar a lingua galega??». Recoñezo que o xornalista reproduciu ad litteram a miña afirmación, que, loxicamente, para entender axeitadamente, cómpre situar e examinar no seu contexto.

xoves, 14 de maio de 2015

Ollos de aula.21

O número 21 de Ollos de aula é excepcional. Contén un cartaz, 17 cousas que podemos facer pola lingua, e unha declaración, The Walking Dead (versión enxebre)

17 cousas que podemos facer pola lingua


Co número 21 da revista Ollos de aula (imprescindible) a CGNEDL agasállanos con este póster cargado de boas recomendacións 

17 cousas que podemos facer pola lingua (o 17 de maio e o resto do ano)

  • 01.aloumiñala como un arrolo que adurmiña o naipelo que repousa no teu colo
  • 02.agasallala en todas as datas que levan dentro unha ilusión compartida e un desexo de felicidade
  • 03.levala de paseo ao parque para que poida escorregar polo tobogán dos soños
  • 04.usala cando namoramos como parvos para non aburrirnos como ostras
  • 05.levala de compras para que vexa escaparates co cartel de rebaixas
  • 06.metela na maleta que nos leva de viaxe por todos os mapas que soñamos 
  • 07.convidala a esa festa de aniversario onde toda a familia canta contenta unha canción desafinada
  • 08.poñela elegante para que desfile polas mellores pasarelas
  • 09.compartila arredor dunha mesa redonda onde alguén fai un brinde polo futuro
  • 19.facela voar con dragóns enormes antes de que Pedro Chosco entre no cuarto das crianzas a fechar todos os ollos
  • 11.lanzala ao ceo cos papaventos e botala ao chan para que bailen as buxainas
  • 12.escribila nas paredes con versos que poida entender todo o mundo
  • 13.levala ao traballo a primeira hora para que se comporte puntual e eficiente 
  • 14.introducila na lista da compra para que non nos esquezan o azucre e as patacas
  • 15.pedila ao camareiro para que nos saiba mellor o café con leite
  • 16.ensinárllela aos turistas como a mellor postal da nosa terra 

e, sobre todo,

  • 17.sacala fóra cando nos piden que a gardemos

mércores, 13 de maio de 2015

Fiestra aberta

Por unha desas casualidades da navegación pola arañeira fun bater co proxecto do ENDL do IES Manuel Murguía (Arteixo) do que non se pode deixar de visitar o seu web Fala de raio. Veredes que son uns fenómenos en varios campos, pois neste ano obtiveron o segundo premio do CinEOI da Coruña ou o no certame do Tíralle da lingua. Pero hoxe quixera destacar esta serie de vídeos que veñen de divulgar pola rede nos que os alumnos do IES falan con mozos de diversos países que están a estudar galego.


Neste primeiro vídeo os alumnos do IES Manuel Murguía Flor, Aness e Safae conversan con Octavian, mozo inglés que estuda galego na Universidade de Oxford.



Flor, Esteban, Ayoub e Yael, alumnos do IES Manuel Murguía de Arteixo, conversan con croatas que estudan galego na Universidade de Zadar



María, Leticia, Nerea e Mateo conversan con italianos que estudan galego na Universidade de Padova.



Fran, Ismael, Arturo, Lucía e Ergin, alumnos do IES Manuel Murguía, conversan con estudantes alemáns que estudan galego na Universidade de Leipzig.

Filgueira Valverde

por Xoán Antón Pérez Lema, no Praza:

Xosé Filgueira Valverde, a quen conmemoramos no vindeiro Día das Letras Galegas, é unha figura cultural de primeira orde que sería, con xustiza, o orgullo de calquera país europeo. As súas achegas a diversas ponlas da nosa cultura son dun valor innegábel. Malia que, quizais, sexa responsábel por omisión de ter agachado Castelao no Museo de Pontevedra, a pesares de contar con tanta obra do noso Daniel.

martes, 12 de maio de 2015

O abecedario



Magín Blanco ponlle voz e música a este proxecto posto en marcha pola Mesa e o Concello de Pontevedra. Fermosa iniciativa que só é a primeira dunha colección de 20 obras que estas dúas entidades poñerán á nosa dispoisción para a transmisión interxeneracional da nosa lingua.
'O tempo', 'As cores', ' O corpo' ou 'A roupa ' serán agunhas das outras obras desta colección que se irá editando coa colaboración de ilustradores galegos como Mariña Seoane, Kiko da Silva, Miguelanxo Prado, Jacobo Fernández, Carlos Silvar, David Pintor, Manel Cráneo e Miguel Porto. Polo momento, a gozar con esta iniciativa da que moito ten que aprender a SXPL e que se suma á canción e vídeo para a celebración de aniversarios que A Mesa elaborou en colaboración co Concello de Carballo. Parece que as iniciativas dos concellos que máis e mellor conducen a normalización veñen de fóra do fracasado invento da Rede de Dinamización Lingüística.
Un moi bo exercicio para facer cos cativos é ir pasando as follas deste libro ao tempo que escoitamos a canción do abdecedario:

A presentación do servizo público en galego como dereito fundamental

Por Luís Villares Naveira, Maxistrado do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, nas Voces de Prolingua:
Non é que o diga eu, senón o Parlamento Galego, que vén de aprobar a CARTA GALEGA DOS SERVIZOS PÚBLICOS (Lei 1/2015) e recolle así o mandado do art. 41 da Carta de Dereitos Fundamentais da Unión Europea.

Declaración conxunta dos Departamentos de Galego do SUG

Con esta Declaración conxunta os Departamentos de Galego do Sistema Universitario Galego demostran que non viven nunha xaula de cristal e comparten a súa preocupación polo ataque continuado á lingua galega practicado desde a Xunta. A declaración pode consultarse tamén en Galiciencia:

Os Departamentos de Galego-Portugués, Francés e Lingüística (Universidade da Coruña), Filoloxía Galega (Universidade de Santiago de Compostela) e Filoloxía Galega e Latina (Universidade de Vigo) son as principais institucións universitarias con responsabilidade docente e investigadora no ámbito estratéxico dos estudos galegos no país. Somos, desde hai case medio século, as entidades encargadas da formación de sectores imprescindíbeis nunha sociedade galega democrática: o persoal investigador en estudos galegos; o profesorado de Lingua e Literatura Galegas nos seus diferentes niveis educativos; moitas mulleres e homes que traballan na industria cultural e nos medios de comunicación en galego; moitas creadoras e creadores que hoxe son de recoñecido prestixio; intelectuais, axentes culturais e persoal laboral que sustentan xa e terán que sustentar no futuro non só as grandes e pequenas institucións culturais mais tamén as empresas relacionadas. É da nosa responsabilidade velarmos por que as futuras xeracións de tituladas e titulados, amplamente formadas, poidan continuar a ofrecer a súa contribución ao futuro da sociedade galega nun contexto globalizado, onde quen amosar unha condición ben articulada entre o global e o local vai dispor dunha estratéxica posición de vantaxe de incalculábel valor.

Algúns datos sobre o plurinligüismo de Feijóo

por Ana Pontón, en Terra e tempo:

Observo con preocupación a situación social da lingua galega. Non é pesimismo, é constatación dunha realidade complexa e difícil. Sei ben que tamén existe pulso social a prol do idioma: voces que trunfan cantando en galego, teatreiras que nos fan soñar na nosa lingua, libros que contan contos en galego, investigadores que escriben teses en galego, mesmo din que hai un xulgado que leva décadas funcionando con normalidade na nosa lingua nacional. En todo caso, existe unha tendencia que acentúa a asimetría entre galego e castelán; o galego está sendo engulido, mentres a Xunta do PP abandona calquera intención e acción normalizadora.

luns, 11 de maio de 2015

Decreto Filgueira



Documental de Ozo Perozo para a AGAL centrado na historia da normativización entre os anos 1971 e 1982. Conta coa intervención de moitos dos protagonistas deste debate así como a de historiadores que aportan a súa visión sobre o proceso que levou á actual normativa da nosa lingua: Xosé Luís Barreiro Rivas, Elvira Souto, Isaac Alonso Estraviz, Francisco Fernández Rei, José Luís Rodríguez, Maria Xosé Queizán, José Luís do Pico Orjais, Francisco Rodríguez, Tiago Peres Gonçalves, Uxío-Breogán Diéguez e Carlos Velasco.

domingo, 10 de maio de 2015

Sen Plan

No ano 2004 todo o parlamento ofrecera o seu apoio ao  Plan Xeral de Normalización Lingüística (PXNL), un proxecto de consenso que debería ser a guía da política lingüística da Xunta de Galicia. Esta semana o BNG propuxo elevar a rango de lei ese PXNL. A proposta foi rexeitada polo PP co argumento de querer rachar o consenso sobre a lingua. Un xa comenza a dubidar do significado da palabra consenso.
Con este rexeitamento na man poderemos avaliar con mellor coñecemento e perspectiva cal vai ser o resultado do novo invento da SXPL, o chamado Plan de dinamización da lingua galega no tecido económico 2015-2020. Se pasamos o traballo de o consultar o anuncio do que se pretende con esta inicitiva veremos que non é outra cousa que a reedición das medidas do sector 4 (económico) do PXNL. Visto que o PP no parlamento se negou a asumir a elevación a rango de lei o propio PXNL, podemos entender en que vai consistir ese presunto Plan de dinamización no tecido económico. Trátase únicamente de dar unha imaxe de apoio á lingua galega por parte do partido de goberno. Veremos como se divulga e publicita o Plan pero non chegaremos a ver unha aposta efectiva no camiño da normalización. Se en máis de dez anos a Xunta non materializou ningunha proposta decidida para que o galego aumentara a súa presenza no ámbito económico, se nos últimos seis anos non se fixo outro cousa que provomer desde as Administracións a exclusión das linguas minorizadas en todos os ámbitos, se agora o PP rexeita que a letra do PXNL se volva lei, non podemos esperar que comence a chover o maná onde nunca caeu unha pinga de auga. Seguimos sen Plan, e seguiremos ermos tamén no eido económico. Só os radicais e os idiotas poden acreditar noutra cousa.

NOTA: os medios con máis implantación apenas trataron a noticia.

Máis información sobre o tema

  • Pleno do día 05/05/15, web do Parlamento
  • O PP repudia dar rango de lei á normalización do galego, 05/05/15, Sermos Galiza
  • O PP excúlpase da ruptura do consenso lingüístico, 05/05/15, Praza Pública
  • O BNG pide elevar a rango de Lei o Plan de Normalización da Lingua galega, web do BNG
  • 5 de Maio, Día do Fariseísmo, 06/05/15, artigo de Ana Pontón no Sermos Galiza
  • Intervención de Ana Pontón (BNG) no debate da proposta para facer lei da letra do consensuado PXNL:




  • Intervención nese mesmo pleno de Chelo Martínez (Anova Irmandade Nacionalista)


Nos webs doutros partidos non atopei información sobre este tema.

sábado, 9 de maio de 2015

Premios á publicidade en galego. XXII edición.

A CRTVG e o consello asesor de RTVE en Galicia entregaron os XXII  Premios de Publicidade en Galego, que teñen como obxectivo recoñecemento  de empresas e entidades que teñen o atrevemento (e a boa iniciativa) de publicitárense nos medios de comunicación en galego.
Os traballos premiados foron “Galeguesa, a diferenza"  na modalidade de Internet




"Hai cousas que canto menos cambien, mellor" (desenvolvido por BAP&Conde para Larsa), na modalidade de radio;



e "O noso é o noso" (dirixido pola axencia Imaxe para Estrella Galicia), na modalidade de televisión.

5 de Maio, Día do Fariseísmo

por Ana Pontón, no Sermos Galiza:

O 5 de Maio debía instituírse como Día do Fariseísmo. Nesta data, no Parlamento de Galiza debateuse unha proposición do BNG que só pretendía dotar de rango de lei ao Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. Un plan -que con todas as súas virtudes de defectos – constitúe un punto de encontro para avanzar fronte a desfeita do galego. Un Plan, que unha década antes fora aprobado por un Consello da Xunta presidido por Fraga e vicepresidido por Feijóo e, posteriormente, tramitado e aprobado por unanimidade no Parlamento de Galiza. Entendíamos no BNG que era un bo punto de partida. O PP que tanto acode ao consenso, tiña oportunidade de retomar o consenso que, por certo, eles sós racharon. Mais rexeitaron a posibilidade de renovar este acordo e votaron en contra non só do Plan, senón de si mesmos.

venres, 8 de maio de 2015

Falando: cantando e bailando



Xa van poloa sétima edición das convivencias que celebran os centros de Beariz, Boborás, San Amaro e O Irixo. 
Aquí os tedes compartindo unha canción con letra e coreografía incluída. Durante a xornada realizáronse diversas actividades deportivas. Unha especie de Correlingua, ao estilo do Carballiño.
O encontro tivo lugar hai máis dun mes pero eu non batín con  Lingua de buxo ata estes días.

xoves, 7 de maio de 2015

Retos matemáticos de Lewis Carroll

O mérito do que podedes ver aquí é do traballo realizado polos alumnos de 1º da ESO dirixidos pola súa profesora Norma. Traballaron arreo para decorar o centro.
Houbo unha chea de actividades para  celebrarmos o 150 aniversario da edición de Alicia no país das marabillas. Aquí só vou destacar os retos matemáticos elaborados a partir de propostas de Lewis Carroll. Cada un dos retos estaba presentado por algún dos personaxes do marabilloso mundo de Alicia. Todos, agás o reto 8 que é obra de Sam Loyd, están recollidos de textos de Carroll, especialmente do libro Matemática demente.




Reto 1. A excursión
Dous excursionistas tardan, desde a 3 ata as 9 da tarde, en percorrer un camiño chairo, despois suben ata un outeiro e volven ata o punto de partida. A súavelocidade no camiño chairo era de 4 millas por hora, na subida de 3 e no descenso de 6. Acha a distancia percorrida.





Reto 2.A comida do gobernador de Kgovjni

O gobernador de Kgovjni ofrece unha comida na que invita ao cuñado do pai, aosogro do seuirmán, ao irmán do seu sogro e ao pai do seu cuñado. Acha o número de invitados.











Reto 3.O carteiro da praza 

Unha praza cadrada ten 21 portas en cada un dos seus lados. Están todas numeradas comenzando por unha das esquinas . Un carteiro debe facer entregas nos números 9, 26, 54 e 76. Por cal das catro portas debe comenzar a facer o reparto para percorrer a menor distancia posible?










Reto 4.Viaxeiros a ninguna parte

Dous viaxeiros, partindo a un tempo, percorren en dirección opostas unha vía de tren circular. Os trens saen en ambas dirección (Leste e Oeste) cada cuarto de hora. O tren do Leste dá a volta completa en 3 horas; o do Oeste tarda 2. Cantos trens encontrará cada un dos viaxeiros no seu camiño?







Reto 5.Sacos pesados

Hai cinco sacos: A, B, C, D, E. Os dousprimeiros pesan 12 libras, o B e o C pesan 13 libras e media, o C e o D 11 libras e media, o D e o E, 8 libras. Se os sacos A, C e E pesan 16 libras, canto pesa cada un dos cinco sacos?











Reto 6. Bonecas rotas de Chelsea

O 70% das bonecas de Chelsea perderon un ollo, ao 75% fáltalles una orella, o 80% está sen un brazo e 0 85% sen unha perna. Que porcentaxe, como mínimo está sen os catro elementos?












Reto 7.O xardín de grava

Un xardín rectangular, media iarda máis largo que ancho, consiste únicamente nun sendeiro de grava disposto en espiral. O sendeiro ten unha iarda de ancho e unha lonxitude de 3630 iardas. Acha as dimensións do xardín.








Reto 8. Was it a cat I saw?
A pregunta é: cantos camiños podemos percorrer seguindo a frase: Was it a cat I saw?
Para unha primeira aproximación ao problema podes probar a pintar algúns camiños sobre o seguinte esquema:



Reto 8. Debuxa dun único trazo.
Debuxa a seguinte figura cun único trazo, sen levantar o lápis do papel:



Aínda tiñamos algún reto máis na faltriqueira ao que lle podedes botar o dente:

A merenda
Un vaso de limonada, 3 sándwiches e 7 bizcoitos custan 14 peniques. Un vaso de limonada, 4 sándwiches e 10 bizcoitos custan 17 peniques. Acha o prezo dun vaso de limonada, un sándwich e un bizcoito.


As idades dos tres fillos
A primeira vez que os vin, dúas das idades daban unha suma igual á terceira. Uns anos máis tarde dúas delas dan o dobre da outra. Cando o número de anos transcorridos desde o primeiro encontró é dous terzos da suma das idades de todos eles nesa ocasión, unha das idades era 21. Cales eran as outras dúas?

luns, 4 de maio de 2015

Ensinas máis do que cres




Vídeo pertencente á que parece ser unha próxima campaña do SNL da USC. "Ensinas máis do que cres"  está orientada a pular polo uso da lingua galega na docencia desta institución. E como iso é certo, como cando se ensina tamén se ensina a lingua na que se imparte a docencia, e se ensinan valores sobre esa mesma lingua, é fundamental que todos, independentemente dos disparates que veñan impostos polos decretos antigalegos, demostremos, tanto na universidade como fóra dela que o galego é a nosa lingua a todos os efectos e para todos os usos.

domingo, 3 de maio de 2015

Galiza latina


Este reguetón da lingua galega, argallado no Obradoiro Músícas Barxas, con Seso Durán chegoume dun chío de Botóns

Boa parte da publicidade das empresas galegas non respecta os topónimos

por Xosé González Martínez en Mundiario:

Abonda con prestarlle atención ao tráfico automobilístico das nosas estradas para decatármonos de que boa parte da publicidade comercial reproduce os topónimos, maiores e menores, dos lugares onden radican esas empresas deturpados. É tal o desleixo que nalgún casos resultan incomprensibles. Esta constatación evidencia a insensibilidade de boa parte do empresariado galego polo noso patrimonio cultural.

venres, 1 de maio de 2015

De blogues.37


  • A XUNTA DI QUE EXECUTARÁ AS SENTENZAS FIRMES, 16/04/15, en Lingua Precaria
  • Recoñeces este tipo?, 17/04/15, por Carlos L. Medrano en Xogos de lingua
  • Onte 1301: Que se vexa! O galego, 21/04/15, por M. Bragado en Brétemas
  • Denuncia do desequilibrio, 21/04/15, por Suso Acevedo en El toupo que fuza
  • Libros que forman letras, 21/04/15, por Carlos L. Medrano en Xogos de lingua
  • Aldaolado: Moita poesía, pouca diversión, 23/04/15, por Lingua de Montes
  • Lingua e documentación, 28/04/15, por Suso Acevedo en El toupo que fuza
  • Pon un palíndromo na túa vida, 29/04/15, por Carlos L. Medrano, en Xolgos de lingua

Educar para reflexionar

por Mercedes Queixas Zas, nas Voces de Prolingua:

Retorno á casa logo dunha xornada longa cunha intensidade difícil de cuantificar apenas en horas, pois as palabras foron donas da tea do tempo material que o cronómetro mediu sen tregua.