Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







luns, 30 de xaneiro de 2017

Os enterros de Castelao

Seguro que esta histórica retransmisión do segundo enterro de Castelao, en Bonaval, o 28 de xuño de 1984, coa voz de Tareixa Navaza é coñecida por todos.



Pero nesta entrada quería recoller o que sucedeu para que se producira este segundo enterramento. Neste segundo vídeo achegámonos á habitación 203 do hospital do Centro Galego, onde pasou os últimos momentos Castelao. A habitación foi pechada e convertiuse nun pequeno museo con obxetos da vida do autor de "Sempre en Galiza", entre elas unha mascarillla mortuoria que lle sacara escultor galego Domingo Maza.
Castelao foi sepultado no panteón do Centro Galego, no cemiterio da Chacarita, en Bos Aires. Alí repousaron os seus restos ata o 1984.



Como é sabido, o Parlamento Galego decidiu traer os restos de Castelao a Galicia. O que xa non é tan coñecido é o proceso de exhumación dos restos do rianxeiro na capital arxentina. Grazas a esta entrada do blogue Fotos de Rianxo chegamos a este documento audiovisual sobre este capítulo.
No seguinte vídeo Juan Antonio Fierro, presidente do Centro Galego de Buenos Aires entre o 1983-1984 e Luís Sobreira,  Presidente do Instituto de la Cultura Gallega. explican como se desenvolveron os acontecementos da exhumación. Tamén hai imaxes da misa que lle fixeron na igrexa de Santa Rosa de Lima, previa ao traslado á capela ardente no Centro Galego.



Para pechar o círculo, un documental reflexionando sobre o significado do traslado dos restos mortais ao Panteón de Galegos Ilustres


Traslado dos restos mortais de Castelao a Galicia from mayte araujo on Vimeo.

domingo, 29 de xaneiro de 2017

O mapa dos medios galegos

O mapa que aquí aparece foi recollido de mediamapa.gal, un portal elaborado pola xornalista Cruz Regueira ao abeiro da bolsa Nacho Mirás para novos titulados. Ademais do mapa, neste traballo temos acceso a esta folla de cálculo con todos os datos recompilados e que nos permite facer un estudo do panorama mediático galego. Ao consultala veremos que 29 medios se editan en castelán, 58 en galego, 43 nas dúas linguas, e hai un non etiquetado. Se cando queremos ofrecer o estado das linguas no ámbito dos medios ofrecésemos únicamente estes datos, estariamos manipulando a realidade. Deses 120 medios, cales son os que teñen máis presenza e influencia social? Sucede que boa parte dos medios en galego son de ámbito local e que teñen como púbico obxectivo todo o territorio galego, non representan máis que unha pequena fracción do impacto. Isto é o que fan a SXPL e a Consellería de Educación cando destacan que o coñecemento do galego é moi alto pero ocultan que o seu uso e presenza pública descenden alarmantemente.



Vía Galicia Confidencial

Señora valedora, eu non quero ser lelo

por Xaquín Campo Freire, no Diario de Ferrol:

Pois eu, porque non son lelo, falei, falo e falarei galego sempre. E tamén portugués, e italiano, e francés, e inglés, e latín e grego clásico e, por suposto, castelán ou alemán e incluso ruso da nova Rusia. Porque os que non somos lelos, precisamente por iso, non somos excluíntes. Por exemplo, eu coñezo cen palabras de caló, porque traballei e traballo co benquerido mundo xitano. Preocupeime de manexar un grupiño de palabras e frases búlgaras porque no cárcere onde fago un voluntariado hai persoas desa nación. E o mesmo digo de Somalia.

venres, 27 de xaneiro de 2017

De pre-neofalantes a neofalantes



Hai que ter as ideas moi claras para ir a un certame de conferencias para a normalización do galego e botar a metade do discurso en castelán. Belén Regueira ten as ideas moi claras, e aínda mellor, sabe explicalas moi ben e moi claramente.
Na primeira parte deste monólogo, en castelán, Belén Regueira fai visbles unha chea de prexuízos. Cada un deles é un ladrillo máis no muro que o pre-neofalante constrúe para manterse alleado do galego. Na segunda parte, agora si, en galego, o neofalante vai derrubado o muro e evidenciando os prexuízos. O proceso non é fácil, pero si liberador. O discurso de Belén Regueira é unha invitación a todos os pre-neofalantes a dar o paso. Temos, xa que logo, outro recurso para as aulas e todo tipo de contextos desgaleguizados que chega desa fonte fresca que é a CTNL.

mércores, 25 de xaneiro de 2017

Un vídeo para a Valedora

A zunia aliméntase de prexuízos, por iso só ten éxito cando consegue xenerar polémica. Un dos seus últimos ataques foi o que atentou contra CPI de Panxón, un centro, como hai moitos, no que se realiza un traballo serio e sen estridencias. Pódese comprobar, por exemplo neste seu blogue da biblioteca, no que se divulgan moitas das iniciativas, traballos e actividades que realizan.
Cartel gañador do certame do CPI de Panxón do 2016
A cousa non iría máis alá se non fose pola metedura de zoca da Valedora do Pobo, quen tomou a anómala resolución de avalar a retirada do cartel que gañara o certame anual que se celebra no centro para celebrar o Día das Letras. Basta poñerse no lugar da rapaza que fixo o cartel, ou no dos seus pais, para determinar a miseria moral á que chega a zunia e, neste caso, a presunta Valedora. Pouco cómpre saber sobre as características sociolingüísticas da poboación galega para apostar, con case a completa seguridade de gañar, que a autora do cartel non fala en galego. Aclaremos a cuestión, cantos dos alumnos do CPI de Panxón o falan? Incluso me atrevo a dar un límite superior para esa cifra: o 15%. Entón, que é o que pretendemos montando (ou alimentando) unha polémica sobre un cartel que se elaborou nun contexto para a promover, moi mínimamente, a reflexión sobre a atroz situación de constriximento na que está o uso do galego nunha área tan desgalelguizada? Milagros Otero, por ocupar o cargo que ocupa, a de Valedora, non pode ser tonta, polo que a única alternativa que explica o seu comportamento é a dun aliñamento militante co radicalismo xenófobo antigalego.
Dubidei moito en publicar esta entrada porque pode ser manipulada para alimentar unha falsa polémica. Se ao final me decidín a facelo é para que a comunidade educativa do CPI de Panxón saiba que o sentimento xeral que xenera na sociedade é de empatía e apoio fronte á agresión extremista que están a sufrir. Por iso creo que convén que saiban que, dalgunha maneira, crearon escola. O alumnado de Lingua e Cultura Galega de Valadares, que parece preferentemente de fóra de Galicia,  montou este alegre vídeo que, se é bo que o visen en Panxón, mellor sería que fose a Valedora quen aprendera del para que comezase a desarmar os prexuízos que evidenciou coa súa actitude.




martes, 24 de xaneiro de 2017

De fala a lingua (ou viceversa)

por Mª Pilar García Negro, no Terra e Tempo:

Hai xustamente un mes, no 17 de Decembro de 2016, proclamouse en Donostia o Protocolo para a Garantía dos Dereitos Lingüísticos. Os meios de comunicación bascos informaron amplamente deste acontecemento, dando entrada tamén a voces galegas, participantes no mesmo. Os galegos ignorárono absolutamente, agás este dixital, Sermos Galiza e, naturalmente, as páxinas de información da Mesa pola Normalización Lingüística, co-organizadora do evento. Non é unicamente desprezo e falta dunha mínima deontoloxía que reflicta novas que teñen a ver coa nosa lingua. É españolización pura e dura, reforzada até a histeria e, aínda, algo pior, que, como orballo incesante e inclemente, está a penetrar á forza, na conciencia e na práctica lingüística de tantos: a idea de que a lingua galega xa acadou “la cumbre de toda buena fortuna” co que ten ao seu dispor. Non merece máis; nada máis precisa. Nesta lóxica mortífera, en non habendo os reactivos necesarios, asistiríamos a unha agonía lenta, a unha morte adozada pola aparencia, polo estupefaciente: unha fala en declive e un uso de lingua normal imposibilitado e, en todo caso, feramente acoutado e acadarmado.

domingo, 22 de xaneiro de 2017

Beatbox Manuel María



Do blogroll de normalización que teño aquí á dereita hai un elemento do que teño ganas de roubarlle todas as entradas. Se non o fago quedo coa imperiosa necesidade de recomentado vivamente, trátase de Son de noso, o blogue do ENDL do IES de Curtis. Desta vez recollo esta intervención de Marcelo e Delvin Familia Peña co poema A fala, de Manuel María, como base.
Estratosférico.

sábado, 21 de xaneiro de 2017

xoves, 19 de xaneiro de 2017

Como vai ser a política lingüística do 2017?

O pasado 30 de decembro publicábase a resolución de concesión de axudas aos Clubs de Lectura dos centros escolares. Ningún Club vai recibir menos de 550 €. Prácticamente todos os Equipos de Normalización dos centros escolares (un 96,25%) recibirá cantidades menores.  A cantidade presupostada para todos os ENDL para o ano 2017 é de 300.000 €, a mesma que a do 2016, 2015, 2014, 2013, e un 70% menos que o que percibían no 2009.
Para agravar máis o estado da cuestión, no DOG de onte (18/01/17) apareceu publicada a orde de convocatoria de axudas para os ENDL dos centros de ensino. Isto significa que os ENDL non coñecerán a súa dotación orzamentaria ata finais de maio, cando xa non poidan programar ningún tipo de actividades. Non terán á súa disposición os cartos da subvención da SXPL ata que o curso estea rematado. Non estamos ante un erro ou unha novidade. Este mesmo panorama vén desenvolvéndose exactamente igual ano tras ano. Certamente, pola cuantía e pola forma de convocatoria, este tipo de axudas aos ENDL ben poderían chamarse axudas de aniquilación dos ENDL. Con todo, isto non é nin o peor, nin o máis triste da política lingüística que vai desenvolver o goberno da Xunta durante este ano 2017.

Os orzamentos para normalización alcanzan o punto máis baixo
Se a principios de século a Xunta de Galicia destinaba 1 de cada 407 € á política lingüística, os orzamentos para o 2017 ofrecen a proporción máis baixa de toda a serie histórica. Só un de cada 1547 € cae baixo a epígrafe da lingua galega o vindeiro ano. Isto significa que ás iniciativas de promoción do galego lle foron retiradas as tres cuartas partes do seu presuposto coa agravante de que se vén mantendo nestes niveis de inanición durante os últimos 5 exercicios. (ver gráfico)


As previsións son esmagadoramente continuístas. Se debullamos os orzamentos previstos para o 2017 observaremos unicamente cambios no 0,006% do montante das súas reducidas arcas. En concreto:
- Houbo un aumento de 4.030 € en subministros. Esta partida detraerase de bolsas de investigación e lectorados. Isto é, un incremento dos gastos de funcionamento implicou unha redución en partidas de promoción do galego.
- Houbo un aumento de 32.859 € en campañas de normalización e outro de 5.496 € que se destinarán a universidades do resto de España. Estes cartos detraéronse do orzamento de lectorados e centros de estudo galegos. Neste caso hai un trasvase entre partidas favorecedoras da normalización. Polo tanto, ningún aumento final.
Estes son os orzamentos que defenestraron os SNL dos concellos, os Celga ou os cursos de lingua e cultura en Madrid. Son os orzamentos que afogan aos Equipos de Normalización Lingüística dos centros de ensino e que manteñen na exclusión aos medios e industrias culturais que apostan polo galego. Son orzamentos que teñen un único obxectivo, o de xustificar unha política propia dun taxidermista: ofrecer a cara máis amable dun corpo morto e enterrado, o corpo dunha normalización lingüística que debería sustentar toda a acción de goberno da Xunta.

mércores, 18 de xaneiro de 2017

Bolboroteando: a lingua para comer, a lingua para falar



Moi bo o discurso que Diana Fernández e David Díaz expuxeron no LGx15 na súa segunda edición (2016). Eles son os responsables do gorentoso blogue culinario Bolboretas no bandullo, que puxeron a funcionar a finais do 2013. Este vídeo mesmo é un excelente recurso educativo para a reflexión sociolingüística nas aulas (e fóra delas) xa que promoven a reflexión sobre o uso social da lingua e tocan temas como o dos prexuízos ou a calidade lingüística.
Bolboretas no bandullo é para min o paradigma da normalización ben feita. Xente nova, usando novas tecnoloxías, presentando ao público unha actividade agradable e sen estridencias, que ademais é útil e cargada de valores positivos. Eles ocupan con orgullo seu pequeno espazo e fan evidente que de non existiren, a esmagadora presenza do castelán ocuparía prácticamente toda a blogosfera gastronómica.
Agora que a CTNL nolo pon á nosa disposición, é o momento ideal de presentar a canle de youtube que estes dous arriscados blogueiros argallaron para multiplicar as potencialidades que ofrece a arañeira. Velaquí a súa primeira receita youtubeira.

luns, 16 de xaneiro de 2017

Conferencia de Sés na Universidade de Deusto



Neste vídeo Sés non canta. Trátase dunha conferencia que impartiu unha conferencia na Universidade de Deusto e na que fala  de música, da súa introdución no mundo da música, do papel da muller, pero sobre todo, especialmente na primeira parte do vídeo, da lingua, da identidade e do orgullo de sermos galegos.

En galego é de xustiza

por Xoán Antón Pérez Lema, no Sermos Galiza:

A Constitución española non recoñece a igualdade xurídica entre galego e castelán; só é obrigatorio o coñecemento do segundo. A Lei Orgánica do Poder Xudicial confire ao galego un rango subordinado: podémolo usar os avogados, partes e peritos, mais só poden usalo os xuíces se ningunha parte alega indefensión por descoñecemento. Na provisión das prazas xudiciais na Galicia o galego non pasa de ser mérito pouco valorado, no canto de obriga. Non faltan avogados de despachos foráneos que conseguen que o xuízo se desenvolva en castelán baixo ameaza de pedir tradución. Velaí que moitos profesionais acodan ao castelán para evitaren dilacións aos xusticiábeis.

domingo, 15 de xaneiro de 2017

venres, 13 de xaneiro de 2017

O galego, o idioma da Galiza, a identidade dun pobo

por André Abeledo Fernández, no Sermos Galiza:

Galiza é unha nación e un pobo con unha identidade de seu, temos unha cultura, unha historia e un idioma propios, estas características nos fan galegos.

xoves, 12 de xaneiro de 2017

A anormal normalización dos nenos de Mazaricos


Isto é o que anceiamos para o futuro da nosa lingua. Velaquí un grupo de rapaces que representan o que é cada vez menos habitual na nosa sociedade. Xente nova falando en galego con toda naturalidade, todo un exemplo.
Aquí funciona a transmisión da lingua, e non ha de ser grazas ao funesto decreto do plurilingüismo, senón a pesar del.
Ah! e todo nun vídeo magníficamente ben editado.

Sobre a política lingüística empresarial

por Andrés Vázquez, no Sermos Galiza:
Nos últimos días a actitude que unha empresa británica presenta con respecto á lingua catalá está no centro da polémica na Internet. Esta situación comezou cando un usuario de Twitter se queixou á compañía a través da famosa rede social de que lle fixeran pagar o dobre por unha reserva que xa realizara, mensaxe que publicou en catalán. O community manager da multinacional, a pesares de contestarlle na mesma lingua, pediulle que lle remitise o problema nalgunha das linguas que eles empregan, entre as que se atopan o español, italiano, portugués, francés, alemán, inglés e holandés; mais non o idioma propio de Cataluña.

martes, 10 de xaneiro de 2017

As viñetas sobre prexuízos do calendario da ANL da Universidade de Vigo


Onte correu como o o lume polas redes sociais a noticia da edición dun calendario do 2017 publicado pola Área de Normalización Lingüística (ANL) da Universidade de Vigo. O seu éxito débese ás 12 viñetas (unha por mes) de Davila arredor dos prexuízos lingüísticos. Ben certo é que os cadriños de Davila non teñen desperdicio ningún, e todos eles gardan detrás súa moita miga que debullar. Así este calendario ben pode ser un excelente recurso educativo.
Presento aquí a portada porque me chamou a atención. Non lle vedes nada raro? Pensádeo un pouco e despois premendo aquí abaixo pódese descubrir o que me renxeu nesta viñeta, a ver se coincidimos.

domingo, 8 de xaneiro de 2017

Noticias sobre a normalización nos concellos de Silleda e Lalín e Vila de Cruces

Durante as últimas semanas a canle Nós Televisión fixo varios reportaxes arredor da normalización lingüística en varios concellos.
O primeiro deles vai sobre actividades realizadas en Lalín arredor da escrita creativa, narracións e contos. Recoñécese que hai unha situación problemática xa que é moi raro que a lingua habitural dos nenos sexa o galego. Invito a ver o vídeo xa pois entre outros entrevistan a Celso Fernández Sanmartín, que sempre é un gusto escoitalo.



O segundo vídeo que recollo trata sobre actividades nun concello ao que lle collín moito cariño por ter traballado alí durante 13 anos, Silleda. Neste caso trátase de sesións en familia de contacontos e manualidades e de orientación para os pais de lecturas co fin de manter a tranmisión xeneracional. O concello de Silleda tamén lle regalará unha "caixa finlandesa" aos nacidos no municipio, aínda que neste caso non será como a da Xunta, que cacarexada como un alicerce máis do seu aparente galeguismo, traía un CD de cancións en castelán. Polo menos as de Silleda veñen en galego.



A última das reportaxes está centrada en Vila de Cruces. Neste caso temos unha reportaxe sobre a sinalización da toponimia das parroquias e os lugares. Con esta campaña queren comenzar a corrixir algunhas deturpacións. O maior interese deste vídeo é o de poder ver como o concelleiro de obras e servizos, que non dubida en aceptar a única prescripcións existente no relativo ao emprego do galego tal como é o do relativo aos topónimos, revela os seus prexuízos con frases como "á xente cóstalle adaptarse ao galego normativo que teñen agora os lugares como por exemplo Xordedo, Mosteiro ou Igrexa". Aínda bo é que informa que contan con técnicos no concello que lles indican cal é a forma non escangallada do topónimo.

Donostia-Protocolo

no Sermos Galiza publicouse a intervención de Mª Pilar García Negro no acto de presentación do Protocolo de Dereitos Lingüísticos de Donostia:

EGUN ON; ZORIONAK
Autoridades presentes, representantes de todas as entidades adheridas ao Protocolo de Garantía dos Dereitos Lingüísticos, amigas e amigos:

venres, 6 de xaneiro de 2017

Sete anos e un día

Va alá xa sete anos e un día.
Cada noite de Reis véxome pegado ao teclado do computador para escribir, xa por sétima vez, o recordatorio do comenzo deste blogue.
Non me gusta facelo porque se me fai máis presente que nunca que estamos a vivir unha década ominosa para a normalización lingüística xa que os comenzos do blogue coinciden cos comenzos desa década. Un tempo no que sobrancea o funesto decreto malchamado do plurilingüismo, xunto cunha chea de medidas e pedagoxías oficiais cargadas de odio e desprezo ao galego.
Este último ano tamén foi o do falecemento dun incansable traballador pola normalización, Agustín Fernández Paz. O seu exemplo debe darnos azos a todos para continuar a estela do seu labor. Alá imos, detrás súa.

xoves, 5 de xaneiro de 2017

Un, dous, tres, Galicia!!! Seleccións galegas ao campionato Blanes 2017


Estes días está a celebarse en Blanes (Catalunya), o Campionato de España de seleccións de balonmán. A federación galega fixo este vído cheo de orgullo e amor á terra en todas e cada unha das súas mensaxes. Non podemos deixar de velo.

martes, 3 de xaneiro de 2017

SIGUE, o primeiro agravio da Xunta ao galego do 2017


Se estes días un entra no portal do SERGAS poderá ver destacada unha aplicación móbil para a localización de centros de saúde e de consultas. O primeiro que me chamou a atención foi o seu nome, SIGUE, que é a forma do imperativo do verbo seguir, pero que en realidade é o acrónimo de 'Sistema Inteligente de Geolocalización de Usuarios en Edificios'. Un novo agravio á lingua galega que chega desde a administración pública, que nos ofrece unha conexión entre a modernidade (aplicación móbil) e a exclusión do galego.
Se accedemos ao Google Play para descargar a aplicación veremos que toda a información da mesma o galego fica desaparecido. Se imos á guia rápida que nos ofrece o SERGAS, tal e como vemos na imaxe, ofrécesenos únicamente o programa en castelán. Por outra banda, o da guía rápida merece comentario aparte. Consta a guía de media ducia de frases, na súa versión en castelán, sen problema ningún, mais na versión en galego toda clase de barbaridades na escrita.
Sobra dicir que na app o galego non ten ningunha presenza. Cada vez que vexo unha destas cousas, pregúntome que é o que está a facer a Secretaría Xeral de Política Lingüística.

P.S.: Despos dun aviso que me fixo a conta de twitter @Xunta teño que rectificar. Nese aviso explicábanme que na aplicación había opción a cambiar de idioma a galego ou inglés. Despois de remexer na configuración da mesma vin que tiñan razón. Velaí que o galego ascendeu á categoría de lingua estranxeira.

domingo, 1 de xaneiro de 2017

Chantada: un ano con Manuel María


Hai un ano traíamos a este mesmo blogue o anuncio dunha iniciativa promovida pola Biblioteca do IES Lama das Quendas (Chantada) en colaboración con Televinte. No blogroll 'A miña lista de blogues' eu ía vendo como case a diario se presentaba un novo vídeopoema dunha poesía de Manuel María, dando un exemplo claro de que o Día das Letras só ten sentido cando se estende a todos os do ano.
Foi un enorme traballo que queda aí, para que revisitemos ou fiquemos pasmados coa capacidade de sacar adiante proxectos imposibles. Velaquí a demostración de que a forza do amor á lingua pode con todo.