O Debate: Que supuxeron estes 15 anos de políticas lingüísticas da Xunta da Galiza para o galego?

 

por Marcos Maceira, en Nós diario: 

Que a situación do galego é grave e que se poden e deben tomar medidas para revertela, non o dicimos só A Mesa ou Queremos Galego. Após a mobilización social e as denuncias destes colectivos polo incumprimento continuado da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minorizadas, tanto a ONU en 2019 como Consello de Europa en 2015, 2019 e 2024, publicaron informes contundentes sen que a Xunta modificase nada. O Secretariado da Carta Europea das Linguas do Consello de Europa recibiu á Mesa en varias ocasións. O Conselleiro de Cultura e Lingua nin contestou ás dúas solicitudes de reunión feitas pola principal entidade social de defensa da lingua.

 Esta semana vimos de novo como exerce o PP a obriga legal de promover o uso e coñecemento do galego (art. 5 do Estatuto): eliminando o requisito de coñecemento para o funcionariado interino. Amplía así a modificación da Lei da Función Pública en 2009 que suprimía que unha das probas de oposición fose en galego e rebaixaba a mérito o requisito de coñecemento en sectores como a saúde.

No ensino non se contentaron con suprimir as liñas en galego existentes até 2009 e ratificadas polo TSXG, ou estabelecer unha porcentaxe máxima de docencia en galego, prohibilo nalgunhas materias ou eliminalo practicamente na educación infantil. Foron máis alá. A introdución de Edixgal conseguiu limitar máis a oferta (da propia Xunta) de materiais didácticos en galego nas materias onde non está vetado. A mesma sorte corre a nosa lingua na FP.

O acceso das crianzas a contidos audiovisuais está restrinxida ao 0,9% da oferta sen que a TVG sirva para corrixilo: hoxe emite menos contido infantil que cando comezou a Iniciativa Xabarín. Esta práctica de expulsar o galego é a habitual. Véxase a súa exclusión dos programas informáticos da propia Xunta como Minerva Nox na xustiza ou algúns dos empregados no Sergas. 
Isto explica o veto imposto ao noso idioma nas actividades comerciais: atención, información, documentación, sinaléctica, rotulación ou locucións. O PP avalouno en 2017 rexeitando a Iniciativa Lexislativa Popular para garantir os dereitos lingüísticos no ámbito socioeconómico, impulsada pola Mesa. O galego non ten permiso para acceder a certos espazos. 
A historia debe ser rectificada, dicía Carvalho Calero. É posíbel mudar o rumbo do galego se estabeleceren todos os mecanismos para térmolo en todo e para todo.
Queremos Galego fixo públicos tres puntos mínimos baseados na vixencia dos obxectivos do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega aprobado por unanimidade e única garantía para cumprir as obrigas da Carta Europea das Linguas. Partindo destes obxectivos cómpre estabelecer un calendario acordado entre Xunta, Estado, entidades locais e entidades sociais para aplicación e actualización nesta lexislatura de todas as medidas, cos recursos necesarios (humanos, técnicos, económicos...) e coas avaliacións necesarias. Este ten que ser o punto de partida para mudar o rumbo no ensino, administración, servizos públicos, actividades comerciais e económicas, a cultura e o lecer. 

 

por Valentín García, en Nós Diario: 

En 2021, saíu A lingua en 2050, un libro no que 25 persoas reflexionamos sobre o futuro do galego, entre elas eu, que, mentres escribía as primeiras liñas daquel texto, axiña me decatei da dificultade de predicir o futuro hoxe, cando os cambios aos que asiste a nosa sociedade se producen a velocidade de vertixe e cunha contundencia tan inapelable que confunde. 
Nesta ocasión, pídeseme que aborde a política lingüística gobernamental dos últimos 15 anos, unha análise que só é posible esbozar a partir desa premisa: os tres últimos lustros consistiron en teimar en conseguir que o galego se introducira nos novos e mutantes escenarios que xurdían, porque dese "estar no mundo hoxe" vai depender o seu futuro. 
Esa foi a meta da Rede de Dinamización Lingüística, creada en 2010 para coordinar as actuacións de promoción social entre as máis de 247 entidades asociadas. 
Idéntico obxectivo tivo o esforzo técnico e económico que se fixo no campo da autoaprendizaxe en liña, ben visible no Portal de Teleformación da Lingua Galega. No seu deseño, fíxose énfase en incorporar á comunidade galegofalante as máis de 115.000 persoas foráneas chegadas nos últimos cinco anos.

Dar apoio ao nutrido número de persoas que apostan pola lingua de noso como ferramenta da súa creatividade (escrita, música, investigación, espectáculo etc.) foi outra angueira egrexia. 
E, igualmente, convén mencionar o Proxecto Nós, iniciativa principiada en 2021 cos propósitos de garantir os dereitos lingüísticos no mundo dixital e de contribuír á dixitalización en galego do ecosistema empresarial. 
Aínda que podería seguir indefinidamente expoñendo consecucións da política lingüística dos últimos 15 anos, considero, porén, que cómpre aludir a que esta non constitúe só unha cuestión de proxectos e medios. Quero dicir que, para que ela teña éxito, debe lograr a implicación dunha cidadanía que estea disposta a participar do proxecto a través da súa actividade cotiá (familiar, empresarial, social), especialmente a que vive en contornas urbanas. Este é un reto que só é posible a través dunha acción cordial e integradora que, ao mesmo tempo que funciona, non provoque conflitos. Polo mesmo motivo, foi a Consellería de Cultura, Lingua e Xuventude a que lanzou unha proposta de Pacto pola lingua que permita renovar o Plan xeral da lingua galega e consensuar as directrices da política lingüística futura.

As políticas lingüísticas destes tres lustros, baixo a premisa indicada, alcanzaron un número abundante de logros. Pode servir de mostra que o galego sexa: a lingua oficial de España distinta do castelán máis empregada e co índice máis alto de coñecemento de lectoescritura; o idioma maioritario entre as persoas nadas en Galicia e a lingua de comunicación cotiá de 7 de cada 10 persoas residentes en Galicia. 

Aínda que persisten problemas vellos e xorden outros novos, convén coincidirmos en que a lingua que foi o código de expresión das persoas que habitaron Galicia durante os mil últimos anos está en condicións de seguilo a ser durante os mil anos futuros grazas ao consenso e á cordialidade.