Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







domingo, 31 de outubro de 2021

Glotofaxa


Falso documental que, mediante un cambio de papeis, mostra espidos os argumentos dos negacionistas da normalización. O vídeo foi realizado nun curso da UABRA (Universidá Asturiana de Branu) no ano 2015. 
Chegoume a través dun dos seu protagonistas, Damián Barreiro

mércores, 27 de outubro de 2021

Dous vídeos sobre Jocelyn Bell

 Jocelyn Bell é unha astrofísica norteirlandesa que descubriu o primeiro radiosinal dun púlsar, unha estrela de neutróns que se forma pola explosión dunha supernova, Estivo o pasado 21/10/2021 na Coruña para dar unha conferencia no XXIV Contreso Estatal de Astronomía

AstroXabi aproveitou a ocasión para facerlle unha pequena entrevista na que, en poucos minutos se nos ofrece un completo perfil da astrónoma


Ademais Martin Pawley subtitulou o seguinte documental sobre Jocelyn Bell realizado para o New York Times no que aprenderemos como se chegou ao descubrimento dos púlsares e como este avance foi premiado co Nóbel, pero o premio non llo concederon a Jocelyn, senón unicamente ao seu director de tese. Unha mostra dos mecanismos sociais de discriminación da muller, paralelos aos de discriminación de linguas como a nosa. Nunca sobra lembrar que o ensino en galego das ciencias en secundaria está prohibido. Non hai ningún obstáculo para ensinar as matemáticas ou a física en castelán ou incluso en inglés. 

venres, 22 de outubro de 2021

Fálalle galego


por Moncho Paz en Nós Diario: 

En pleno debate sobre o estado da autonomía, e cando se fan trinta e oito anos da entrada en vigor da lei de normalización lingüística de Galicia, o último estudo da Real Academia Galega constata unha realidade denunciada nos últimos tempos dende diferentes ámbitos: o efecto de substitución lingüística que exerce o sistema educativo nos menores e, en particular, sobre aqueles que se incorporan á escola falando en galego e o abandonan progresivamente a medida que avanzan de etapa. Dende 1983, cando entrou en vigor a devandita norma, tivemos tempo dabondo para avanzar no uso progresivo da lingua nos distintos eidos, en sintonía co espírito da norma e o esforzo construtivo de recuperación da nosa personalidade colectiva; pero lamentablemente non é así.

 

martes, 19 de outubro de 2021

Que é o que ten a SXPL na cabeza?


 Cando vin este vídeo lembrei inmediatamente o libro infantil A toupiña quería saber quen lle fixera iso na cabeza, editado por Kalandraka. Efectivamente, a Xanela Maxín fixo unha divertida obra fundamentada neste exitoso conto. Ata aquí todo ben,


O que está fatal é a hipocrisía da Secretaría Xeral de Política Lingüística(SXPL), a canle na que está aloxada unha miniserie de 8 capítulos de divulgación científica en galego cando esa mesma SXPL é a defensora da prohibición da impartición de aulas das materias científicas en galego. Este capítulo trata da Carta Xeométrica de Domingo Fontán, un dos primeiros mapas feitos no mundo usando métodos matemáticos. Eses métodos poden explicarse na escola en castelán e incluso en inglés pero non en galego. Con que cara a SXPL se atreve a presentar este e os outros 7 vídeos ante a cidadanía? É posible ser máis hipócrita? Que é o que ten a SXPL na cabeza?

domingo, 17 de outubro de 2021

O galego na escola. Propostas para o futuro da lingua no eido educativo

A Fundación Luzes argallou este encontro sobre a lingua na escola presentado por Manuel Bragado. Os participantes son Valentina Formoso, Henrique Monteagudo, Mariló Candedo e Pilar Ponte. Recollo algunhas ideas das súas intervencións, aínda que o mellor e premer no play.

Valentina Formoso fai un moi claro resumo do Mapa sociolingüístico Escolar de Ames, o recente estudo promovido polo concello de Ames e a Real Academia Galega. Se alguén non se atreve a escoitar todo o debate, recoméndolle que polo menos escoite este dez minutiños. Máis adiante incidiu na importancia de mover os marcos dos imaxinarios sociais. Estamos nunha sociedade na que o galego está cargado de represencións negativas que cómpre mudar. 

Henrique Monteagudo lembrou que no 2019 tamén se publicara a Avaliación da competencia bilingüe nos idiomas galego e castelán do alumnado de 4º da ESO na que pode contrastarse o declive da lingua galega en comparación co realizado 10 anos antes, xusto cando entra en vigor o funesto decreto 79/2010. Tamén denunciaría que a CELRM é unha lei de obrigado cumprimento que obriga á Administración a que ofreza a oportunidade dunha liña do galego. Denunciou que o o goberno do PP doulle oficialidade a un discurso radical xa existente, o da "imposición do galego". Pola contra, debemos apropiarnos do discurso do bilingüismo e o plurilingüismo co galego no centro.

Mariló Candedo comentou que o decreto 79/2010 asentábase baixo o paradigma do equilibrio lingüístico e estes estudos do concello de Ames xunto con outros como os das CELRM demostran que se quebrou o compromiso de asegurar a competencia en galego á par do castelán e a progresividade na normalización. Así mesmo tratou o tema da necesidade de espallar outro tipo de mensaxes sobre as linguas e da necesidade de abrir un debate social.

Pilar Ponte denunciou que hai moitos centros nos que nin tan siquera imparten en galego as poucas aulas que esixe o actual e retallador decreto. Tamén destacou que o alumnado non é realmente libre cando non é competente en lingua galega.

xoves, 14 de outubro de 2021

Era Cristovo Colón galego?

O youtubeiro estradense Marcos Borrageros estréase con este vídeo sobre a eventual orixe galega de Cristovo Colón 

martes, 12 de outubro de 2021

Bayadolí

 


por Pilar García Negro en Nós Diario

Unha mistura de cansazo e indignación. En pleno século XXI, temos de aturar a deturpación inflixida aos nosos nomes de lugar, a barbarización de que falaba Castelao con exacta denominación hai máis de 70 anos. Ter que lembrar –38 anos após se promulgar a Lei de Normalización Lingüística, cuxo único artigo prescritivo é mesmamente o 10º, o atinente á toponimia– que A Toxa se chama A Toxa, e ter que lembralo, con vergoña allea, ao Xefe do Estado, a galegos gobernantes en activo, ex-gobernantes, magnates da hostalaría, ministras e demais membros da elite dirixente e ‘chupóptera’, causa noxo. Os señores López Seixas, Feixoo, Raxoi pódense poñer cabeza para abaixo, pés para arriba (como se nos dicía na infancia): os seus apelidos son galegos e só galegos. Acontece que o sobrelevan como un estigma e para circularen social e politicamente han de pagar o tributo ao amo salvador: deforman os seus nomes para os facer admisíbeis a aquel. A desgaleguización metida a ferro desde hai séculos non hai lei ‘autoanémica’ que a cure. En perfeita simetría co desaparecemento oficial da Galiza nas súas mentes e nas súas bocas, por abdución-absorción de España-Europa, nen sequer se conceden o dereito a chamárense como nos chamamos.

 

venres, 8 de outubro de 2021

Un extracto do mapa da lingua escolar en Ames

A Academia Galega e o Concello de Ames veñen de publicar un estudo sobre o estado da lingua no ámbito escolar nese concello. A principal conclusión é que o acceso ao sistema educativo exerce un forte efecto desgaleguizador nos nenos e nenas desde as idades máis temperás, moito antes do constatado nos estudos realizados ata o momento, centrados maioritariamente na adolescencia. 
Henrique Monteagudo, coordinador do Seminario de Sociolinguística da RAG afirma que

[a escola] É hostil, non proporciona aos rapaces e rapazas galegofalantes o ambiente adecuado para desenvolveren as súas competencias e capacidades comunicativas na súa propia lingua, senón que provoca a súa retracción, e tampouco facilita que os castelanfalantes adquiran esas competencias”  
Non é por sinalar, pero é imposible non ver aquí os efectos do funesto decreto 79/2010 de exclusión do galego no ensino non universitario, difundido goebbelainamente como "de plurilingüismo".
Vou recoller unicamente un extracto do Mapa escolar de Ames, e como a min me gustan as gráficas, vouno ilustrar/traducir cunha gráfica que mostra como o sistema escolar vai reducindo o uso do galego ata practicamente a irrelevancia. 

Velaquí o extracto da páxina 295 que explica o gráfico anterior:
O indicador de uso do galego nos escolares amesáns no primeiro ciclo de Infantil é dun 32,4%; coa entrada no segundo ciclo de Infantil a presenza do gale-go redúcese a un 21,1%; a dinámica continúa na mesma dirección coa entrada en Primaria (15,6%); esta tendencia estabilízase no segundo e terceiro ciclo de Primaria (13,6% e 14,6% respectivamente), e volve a poñerse en funcionamento coa entrada na Secundaria (11,4%). De aí a transcendencia para o comportamento lingüístico destes momentos e o tipo de adaptación á situación que se faga neles.
O resultado destas tendencias é que os e as galegofalantes acaban adoptando maioritariamente o castelán para relacionarse cos seus pares, mesmo no caso de que manteñan o galego coa familia. Emporiso, estas condutas, prolongadas no tempo, poden rematar por provocar un abandono xeral das prácticas en galego mesmo no interior do núcleo familiar. Así e todo, esas prácticas lingüísticas non son irreversibles, pola contra, son susceptibles de ser revertidas noutro momento biográfico. A maiores, comprobouse a existencia de factores protectores relacionados coa xestión lingüística familiar, coas características cognitivas, emocionais, cognitivas e lingüísticas do alumnado, coa política lingüística do centro educativo ou co contexto sociolingüístico próximo. 

sábado, 2 de outubro de 2021

El catalá és teu


 Campaña #ElCatalàEsTeu de Omnium Cultural, entidade con 60 anos de historia que afirma adicar a metade do seu presuposto á defensa do catalán.

E o galego, será noso?