Máis un agravio comparativo para engadir á longa listaxe de desprezos aos que o Goberno de Feixoo somete o idioma propio da Galiza. Nesta ocasión, ten a ver coa liña das axudas á compra de fondos para bibliotecas públicas, pois a Consellaría de Cultura suprimiu a porcentaxe mínima esixida para adquirir obras en galego. Así, en 2021, estabelecíase un mínimo dun 25% para comprar fondos editados en galego, mais en 2022 nada se di desta porcentaxe, mais advírtese de que, como mínimo, 50% do importe da subvención concedida destinarase a obras editadas en castelán. Engade que o 50% restante pode dedicarse a obras editadas tanto en galego como en castelán.
Esta é a campaña que lanxodu A Mesa polo Día Internacional da Lingua Propia
Lémbranos a primeira campaña de promoción do galego da Xunta de Galcia, do ano 1984.
Por certo, hai canto tempo a Xunta deixou de facer campañas de transmisión xeneracional? Baixo a ideoloxía actual do goberno do PP a campaña tería que ser: "Fálalle galego, háblale español"
Un bo comenzo para un conto é unha pregunta. Se o alén estivera neste mundo, onde situalo?
Unha escolla acertada sería Ushuaia, esa terra fría localizada no extremo sur do continente americano. Daquela poderíamos dicir que a illa Navarino, ubicada ao sur de Ushuaia, está máis alá do alén. Alí vive Cristina Calderón, unha muller de 85 anos, a única falante da lingua yagán.
Cristina editou un bonito libro titulado Hai Kur Mamasu Shis (Quero contarche un conto), porén era unha obra que ninguén podía entender; quixo dar clases da súa lingua, pero non tivo aprendices motivados. As razóns deste fracaso son múltiples pero fáisenos evidente que a falta dun sistema educativo en yagán, a inexistencia dun comercio ou dun aparato xudicial e administrativo na lingua de Ushuaia son factores decisivos que determinaron a súa evolución. Xa é demasiado tarde, a lingua yagán ten o seu futuro unido ao da súa última falante. Con todo, o yagán non morrerá ata que ela morra. E isto será así aínda que Cristina Calderón non poida falar en yagán con ninguén. Velaí que a lingua non só é un instrumento para acomunicación, é un órgano da existencia.
Unha parte importante da sociedade galega vive tamén máis alá do alén. Exclúen ao galego de determinados usos, danlle un estatus inferior e viven sen trauma a situación de discriminación que sofre a lingua de noso. Incluso asumen como natural ese proceso glacial polo que a lingua dos avós acaba sendo distinta da lingua dos netos. Vivimos un momento preocupante así que o natural é compartir esa inquedanza para actuar responsablemente mediante políticas lingüísticas de normalización. A ausencia destas é necesaria para levar a cabo o que hoxe se chama lingüicidio. Un bo exemplo que o demostra é a situación dramática da lingua yagán.
Aínda que a morte a Cristina Calderón lle chegue de forma natural, a da súa lingua non o será. Todos os días sabemos de falecementos ao noso arredor, e non por iso certificamos a morte da nosa lingua. Non, as causas da defunción temos que buscalas precisamente entre os vivos. Na medida en que Cristina é falante de yagán, ela non é partícipe da desaparición da súa lingua. Porén se non lla transmitiu aos seus fillos, se participou do abandono do seu uso para determinadas funcións, entón si que é corresponsable.
"Cristina Calderón" é un nome que non esperaríamos atopar entre os descententes dun pobo dos antípodas. Entre os primeiros yagáns dos que temos noticia están os tres que compartiron viaxe con Darwin no mítico barco Beagle. Os ingleses enseguida os rebautizaron cunha clara falta de empatía. Por exemplo a O'run-del'lico chamábano Jemmy Button porque fora cambiado por un botón de nácara. O primeiro paso dun lingüicido consiste no borrado dos referentes, dos nomes das persoas e dos lugares. É por isto que todo proceso de normalización necesita estar instalado no orgullo polo propio.
Afortunadamente os galegos temos construída unha representación colectiva do mundo orixinal desde a que sentimos dor ante o desprezo da nosa lingua. Hai moitos galegos vivindo neste territorio, no aquén do alén, na realidade. Sabemos que non somos inmortais pero temos a tranquilidade de que morreremos só unha vez.
Un bo final para un conto é unha pregunta: estás seguro de que non terás unha segunda morte?
Ese fonema que recoñecemos como un dos especificamente galegos. A incapacidade das xentes estranxeiras para o pronunciar correctamente acaba por nos facer rir. Como aquela noite en que Roberto Vilar, despois de repetir infrutuosamente a un convidado de fóra o nome do concello de Xove, acabou dicíndolle "Shakira!".
Madrugaron este ano no CPi dos Dices (Rois). Sempre nos agasallan co seu Telexornal das Letras. Desta vez fan un adianto con este recitado de Miro Villar dun poema de Florencio Delgado Gurriarán, a quen lle adican o Día das Letras deste ano
O 13 de Outubro de 1983, o primeiro goberno PSOE do actual rexime interpón recurso de inconstitucionalidade contra a Lei de Normalización Lingüística da Comunidade Autónoma galega, promulgada aquel mesmo ano. Estamos no ecuador da primeira lexislatura autónomica. Ramón Piñeiro, deputado "independente" no grupo do PSOE e Domingo García Sabell, delegado do goberno español na Galiza e, á par, presidente da Real Academia Galega. Once meses antes, en Novembro de 1982, os deputados nacionalistas Bautista Álvarez, Lois Diéguez e Claudio López Garrido, desposuídos ilegalmente dos seus escanos, previa imposición dun regulamento que non existía na pose dos mesmos, programado expresamente para invalidar pola forza a lexítima representación obtida nas urnas. Así de edificante foi o comezo da "autonomía" galega. 32 meses despois de apresentado o recurso mencionado (vulnerando o proprio prazo marcado na lexislación), o Tribunal Constitucional dita sentenzas atinentes á lei galega, á basca e á catalá, igualmente impugnadas. Nelas, a pulcritude xurídica brilla esplendorosa, a base de peticións de principio como esta: "Aunque la Constitución no define, sino que da por supuesto lo que es una lengua oficial, la regulación que hace de la materia permite afirmar que es oficial una lengua, independientemente de su realidad y peso como fenómeno social, cuando es reconocida por los poderes públicos como medio normal de comunicación en y entre ellos y en su relación con los sujetos privados, con plena validez y efectos jurídicos".
Velaquí a intervención da actriz María Vázquez no LGx15 da CTNL. Comeza facendo un repaso dos premios Mestre Mateo ao audiovisual galego. Conclúe que en 19 anos só houbo 6 películas premiadas con versión orixinal en galego. A normalización da lingua galega, u-la?
Despois pasa a relatarnos a súa historia lingüística e lenos unha emotiva carta á súa avoa Plácida, a responsable da transmisión da lingua na súa familia.
Despois do tornado eurovisivo, que nos queda. Pois isto que podemos ver neste vídeo, a visita das Tanxugueiras do pasado mes de novembro ao CEIP Julio Gurriarán (O Barco)
O pasado luns a USC por medio da Facultade de Ciencias da Comunicación e a Xunta, por medio da SXPL, presentaron o portal Neofalantes
O portal conta con varias seccións sobre o mundo neofalante, sobre actualidade da lingua galega, investigacións lingüísticas, polémicas en redes relacionadas co galego, unha sección de vídeos e, finalmente, unha de opinión. Ademais contará cunha activa presenza en redes sociais, sobre todo, nas predilectas da mocidade: Instagram e Tik Tok, aínda que tamén terá canle de Youtube, Facebook e Twitter.
Nun dos seus artigos dan 5 recomendacións para os primeiros momentos dun neofalante:
Escoller un plan
Expoñerse todo o posible ao galego
Bucar entornos amigos
Procurar alianzas nas redes sociais
Desfacerse dos prexuízos
Aquí vai esta entrada cos meus mellores desexos. Dun paleo-neofalante
