Daniel García Ramos, a forza da palabra

Documental de Galeguizar Galicia sobre a figura do que foi maxistrado do TSXG, Daniel García Ramos (1933-998) home comprometido coa normalización nun campo aínda hoxe prácticamente ermo, o da xustiza.

Sociolingüística hospitalaria, un novo campo de pesquisa para a lingua galega

por Xosé Manuel Sánchez Rei, no Terra e Tempo:

O ser humano, desde que hai 140.000 anos comezou a desenvolver a linguaxe articulada, leva opinando sobre temáticas lingüísticas en situacións e en auditorios moito diferentes. Posibelmente, unha das primeiras reflexións que fixo o obrigase a reparar en que algunhas comunidades humanas xeograficamente próximas empregaban un linguaxar non exactamente coincidente co propio, o que, nalgúns casos mesmo implicaría que a intercomprensión nin sempre se caracterizase por se facer efectiva. É tamén probábel que, co andar do tempo, a figura dunha persoa que puidese servir como intérprete se fixese imprescindíbel en determinados casos, de forma que, talvez, o primeiro oficio de verdadeiras dimensións sociais e comerciais que existiu, en vez dos dous tan reiteramente citados e coñecidos, fose o de tradutor ou tradutora. Naqueles tempos tan lonxincuos, o ser humano quizais tamén puido cavilar en que había linguas que as empregaban as clases dominantes para exerceren o poder e que existían outras, contrastivamente, que eran as utilizadas por persoas que vivían na escravatura ou que pertencían ás camadas sociais más desfavorecidas. En fin… Estas son suposicións que facemos, apelando á comprensión do público lector, non verificábeis cientificamente, mais si, a noso ver, cando menos suxestivas.

Os secretos matemáticos do triángulo de Pascal

Velaquí o famoso vídeo de TEDed sobre o triángulo de Pascal con subtítulos en galego.
A cousa empezou nos XXI Encontros para a normalización lingüística organizados polo Consello da Cultura Galega. Alí Xusto Rodríguez explicou como funcionaba o proxecto de tradución de vídeos TED.
O proceso de aprendizaxe de uso da plataforma de tradución é simple. Basta con seguir os pasos indicados nesta serie de vídeos.
A ventaxa principal deste tipo de traballo, penso eu, é a simplicidade de todo o proceso. O peor é que para que se publique unha tradución é que hai que agardar a que outro tradutor, nun principio máis experto, che revise o traballo e non sempre vai haber alguén do outro lado da arañeira de internet mirando a ver o que fas. Cumpriría ter un grupo de traballo organizado para sacar adiante tanto as traducións feitas e sen publicar, como as que vaian chegando.
Unha dificultade engadida, segundo me pareceu ver, é que na primeira tradución gozas dunha serie de ventaxas que xa non se dan nas seguintes (agás que soltes a xarda). Ademais de facer a tradución, hai que colocar cada secuencia dentro dun intervalo de tempo. A primeira vez podes usar a temporalización doutro idioma. Non poder seguir facéndoo nas seguintes é unha carga de traballo engadida, e non pequena.
Con todo, no momento da publiación desta entrada, xa hai unhas 300 traducións ao galego.

Llenguaferits

"Llenguaferits" é un documental que aborda moitos aspectos da situación da lingua catalá. Foi emitido no programa 30 minuts da TV3 o pasado 30/06/19. Polo tanto é un documental cortiño, pero veredes que moi aproveitable.

Pola contra, nós, desde aquel "Linguas cruzadas" (2007) non volvimos ver nada semellante na TVG.

Recollo de seguido a presentación que se fixo do documental na TV3:

Segundo os lingüistas, nove de cada dez linguas no mundo están ameazadas e poden desaparecer durante este século. O proceso pode ter moitas causas, pero a orixe é sempre o mesmo: unha xeración de falantes decide non transmitila aos seus fillos. A sentenza de morte, neste momento, xa está asinada.

Está o catalán en perigo de chegar a este estadio? A cuestión non ten unha resposta unánime por parte dos filólogos, pero no que coinciden é na aparición de algúns síntomas preocupantes.

Os comenzos da fase terminal xa se está vivindo nos extremos do dominio lingüístico: en gran parte de Cataluña Norte e ao sur do País Valenciano. Só en cen anos desapareceu o catalán de cidades e vilas cidades que antes eran monolingües nesta lingua.

Nas rexións catalás, con todo, manteñense as cifras globais do catalán: pouco máis dun terzo da poboación a emprega habitualmente e case todo o mundo o entende. Ademais, os pais seguen transmitíndoo aos seus fillos e hai recén chegados que o aprenden.

Pero hai indicadores que apuntan no sentido contrario. O primeiro: aínda que a escola protexe a lingua a través da inmersión, o catalán é residual no ocio dos nenos e adolescentes. Isto vese nos patios das escolas, onde a alternancia lingüística é continua, pero tamén na transformación do mundo audiovisual. Os máis novos deixaron de consumir os medios tradicionais e os contidos que buscan na web están feitos principalmente en castelán e inglés. A segunda: os falantes de catalán renuncian á súa lingua en calquera situación de conflito e moitas veces cando se relacionan cos inmigrantes. E isto ocorre nun territorio que recibiu case dous millóns de persoas na última década. Por último, o continuo litixio e bloqueo en España e a subestimación do Estado francés dificultan que se poida garantir a supervivencia do catalán. Conflitos que teñen o maior expoñente no mundo da xustiza.

En "Llenguaferits" recompilamos as visións de filólogos como Maria Carme Junyent, Pau Vidal, Francesc Xavier Vila ou Neus Nogué; E preguntamos cal é a súa relación coa lingua a Albert Sánchez Piñol e Víctor Amela, ou músicos como Lildami e David Carabén, así como Pol Gisé e Juliana Canet e activistas como Àlex Hinojo. E sobre todo oiremos os falantes. Algúns son recén chegados que decidiron aprender a lingua e outros son o último eslabón, os últimos falantes en áreas onde se eliminou calquera rastro de catalán.

Enreguéifate 2019

Na canle de Enreguéifate xa podemos ver os participantes desta edición 2019. Este proxecto é unha iniciativa dos concellos de Santiago, Ames e Teo. No certame hai dúas categorías, unha xeral e outra para centros escolares.

Que nos pille rebolando

O tema gañador da Canción do verán da TVG é este de Aquel-e

Ricardo Carvalho Calero: Conferencia sobre Otero Pedrayo

A Academia Galega da Língua Portuguesa (AGLP) subiu á arañeira esta conferencia sobre Ramón Otero Pedrayo impartida polo vindeiro homenaxeado no Día das Letras, o profesor Carvalho Calero. Foi durante as I Xornadas da Didáctica da Lingua e da Literatura celebradas os días 16. 17 e 18 de febreiro do 1989.

O portugués naceu por xeración espontánea?

por Mª Pilar García Negro, en La Voz de Galicia:

En visita institucional á Galiza, o presidente do Instituto Camões, Luís Faro Ramos, afirma que galego e portugués non son a mesma lingua, ben que entre elas hai proximidade, maior da que hai entre o portugués e o castellano. Resulta lamentábel -dígoo así, ás claras, sen ceder á pretensa ambigüidade caracterolóxica galega- que un alto representante cultural de Portugal se manifeste deste xeito ignorante. O portugués, señor Faro, naceu do galego, que se expandiu de norte a sul (como o castellano, como o catalán), nun tempo en que a fronteira Galiza-Portugal simplemente non existía: nobres con patrimonio común aquén e alén do Minho, alianzas estratéxicas entre a aristocracia de ambos lugares, trobadores dun e doutro lado coa mesma lingua e os mesmos códigos literarios... O portugués é o galego do Sul, cunha diferenza fundamental provocada pola separación política: tal e como afirmaban os nosos clásicos, o portugués non é máis que o galego moderno e oficial, quer dicer, o que tivo a oportunidade de se desenvolver como tal, con todas as institucións do poder político, do Estado, detrás, en canto o galego orixinal ficou oprimido, reprimido, comprimido e deprimido (e asegúrolle que non é un xogo inútil de palabras coa mesma raíz).