Cuenta ofical en español da Xunta de Galicia. Non hai conta paralela en galego sobre o mesmo tema. Así é como a Xunta fomenta o uso do galego.
O Xacobeo que nos espera! Lembremos a Xacopedia, que despois das denuncias acabou tendo unha pátina exterior de galego, pero que se un intenta facer calquera búsqueda, próbese por exemplo "praia", non obterá nada. Pola contra, con "playa" aparecen 20 resultados. Velaquí a igualdade da Xunta coa nosa lingua.
Eu son de Ribeira. Cando estaba no insituto a profesora de galego preguntáranos cantos falabamos en galego. Eramos 4 (de 40). Felicitáranos polo resultado porque era mellor que o doutras clases.
Ademais, o que me di a miña orella sobre o uso do galego no Barbanza non concorda nada cos datos que parecen desprenderse do IGE (un aumento dun 10,4% ou un uso preferente do galego de case un 90%)
Non entendo esta discrepancia entre o que percibo e os datos do IGE. Quizais a explicación estea en que o ítem que se mide "persoas que falan en galego/máis en galego" é demasiado basto e demasiado vasto. De ser isto certo, ese incremento do que trata o vídeo nin é relevante nin reflicte ningún aspecto da realidade sociolingüística da comarca de Barbanza-Noia. En todo caso, se miramos os datos do IGE sobre a evolución da porcentaxe de persoas que falan habitualmente en galego/máis galego nas diversas áreas xeográficas no período do que fala o vídeo,2008-2018, vemos o seguinte:
Isto é, que o audiovisual está construído sobre "o caso raro", e aínda que se avisa dalgún xeito que isto é así, a impresión xeral é que o galego goza de boa saúde e que, polo tanto a política lingüística que se está a desenvolver é a correcta. O que non me gusta é que se oculte a tendencia xeral dos datos, ou que non se divulguen nin se fagan vídeos tratando outros aspectos como o uso do galego segundo a idade que demostran que é precisamente o goberno galego quen anda poñendo paus nas rodas da bicicleta da normalización. En conclusión, o que non me gusta do vídeo son os vídeos que non se fixeron.
Só unha nota final. Non quixera que dese a impresión que me "gustan" os datos negativos sobre a lingua. Na anterior enquisa do IGE (2013) os datos eran, en certo sentido, moito peores, tanto que podían levar ao desánimo. No IGE 2018 vemos un freo do descenso do galego, isto é, que hai resistencia, e que hai que saber potenciala e aproveitala. Desafortunadamente o que nos indican as mensaxes emitidas desde a Xunta e amplificadas pola TVG, vai en sentido contrario. Concretamente, non se lle vai prestar atención ao 25% da infancia que non saben falar en galego e manteranse as prohibicións para o uso do galego nas primeiras etapas educativas; non se tomará ningunha medida efectiva para desbloquear a tendencia uniformizadora das cidades, pola contra, ben vimos que o presunto Plan de dinamización do galego no tecido económico, por poñer un exemplo, foi só papel mollado, e o que é peor, non se espera ningunha outra medida que non sexa o mantemento do español como lingua do mundo empresarial, medida mil veces exemplificada pola traizón, mil veces repetida, por conselleiros e presidente da Xunta no actos públicos con empresarios. Con estes exemplos, didácticamente repetidos na TVG nos telexornais, como cabe esperar outra cousa que a quebra na transmisión interxeneracional? Aínda máis, a Xunta non pon medios para paliar esta quebra, sendo o garante da castelanización do ensino, cando calquera que saiba as catro primeiras leccións da normalización sabe que cómpre unha medida profunda e mantida no tempo, de inmersión lingüística a través da escola como punto de amarre necesario, aínda que non suficiente, para comenzar unha reversión do declive do galego.
Desafortunadamente a Xunta blinda a prensa en español con xenerosas subvencións, mentras que os medios que apostan pola nosa lingua teñen que facer fronte a esta desventaxa competitiva. A Xunta actúa contra unha maioría da poboación que clama por unha maior cantidade de contidos en galego.
Ata tal punto chega a reacción da Xunta en política lingüística, que antes de afrontar a realidade con propostas e medidas normalizadoras, prefire poñer vendas no ollos e mentir descaradamente. Tal é o caso da penosa situación do galego na internet. Como a situación é tan mala, inventan datos positivos para xustificar que non teñen previsto facer nada, nin este ámbito, nin noutros, que supoñan favorecer o uso do galego.
A conclusión é que a política lingüística que estamos a sufrir está orientada cara a redución, e non cara a normalización da lingua galega. Para que toda esta desfeita poida levarse a cabo, cómpre manter un relato que oculte e susbtitúa a realidade. Ese é o relato da pax lingüística, un relato burdo e mentireiro. "Aquí non pasa nada", "non hai conflito lingüístico", aínda máis, "o galego é a lingua da ciencia".
Tanto o vídeo que presento nesta entrada, como en xeral, a información que nos ofrecen os medios (normalmente en español) sobre a situación actual da lingua galega, forman parte desa gran farsa, a pax lingüística.
Moi bonito o traballo protagonizado polo alumnado de 1º da ESO do meu centro, o IES Antón Losada Diéguez (A Estrada) para celebrar o 24 de outubro, Día das Bibliotecas. Lembremos que a data foi escollida en recordo do incendio da Biblioteca de Saraxevo no ano 1992.
Que vídeo tan ben feitiño este que nos chega desde o IES María Casares (Oleiros) sobre a igualdade de xénero. Mil parabéns a todo o persoal implicado na súa realización.
Non hai nada como poñerse en lugar do outro, neste caso da outra, para entender en toda a súa dimensión o problema.
Este centro debe ter un nivel de desgaleguización moi grande. Así e todo, realizárono en galego para a proposta d@s youtubeir@s. Un bo exercicio tamén sería colocarse no lugar de alguén que fale galego en Oleiros.
“…se estimase a existencia dun déficit nese proceso de normalización en detrimento da lingua propia da Comunidade Autónoma, deberíase outorgarlle a esta un trato diferenciado sobre o castelán nunha proporción razoable.”
Non son poucas as ocasións nas que penso en pechar/deixar de lado este blogue. "Total, para o caso que me fan", penso, "non cómpre perder nin un minuto máis en seguilo actualizando"
Velaí que é onde a Xunta vén na miña axuda. Resulta que este blogue ten a consideración de ser "unha páxina non permitida pola política aplicada na Rede Corportativa" da Xunta de Galicia. Non pode haber mellor incentivo que o de ver como a alguén do aparato administrativo lle parece o suficientemente molesto este blogue como para que pasara o traballo de excluílo da nomeada Rede.
Quizais o que molesta é que se posibilite o acceso a 100 recursos educativos, ou a calquera das 429 entradas que tratan algún aspecto da sociolingüística; quizais o problema sexa a identificación e do tratamento dos prexuízos doutras 95 entradas.
Hai quen me di que o problema é que desde este blogue se mantén unha posición crítica co decreto 79/2010 (o decreto de restricción e prohibición do galego no ensino), ou que todo se deba a que se segue unha liña de reprobación política lingüística da Xunta. Non creo que a miseria moral da Xunta chegue a eses extremos, por iso agardo que non tarde en rectificar este bloqueo inxustificado.
Pola contra, resulta ilustrativo comprobar que webs como a da Fundación Francisco Franco, de diversos colectivos fascistas ou pro-nazis, ou defensores do supremacismo castelán ou mesmo de páxinas de quen defende aos asasinos por envelenamento por metílico, son de acceso libre para a Rede Corporativa da Xunta.
Pensándoo mellor, retiro a frase anterior que facía referencia á miseria moral da Xunta.
O Consello de Europa, en colaboración coa Xunta, publicaron un manual escolar sobre a Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias (CELRM) que contén un pequeno feixe de ensinanzas da sociolingüística que compríría que se espallasen fóra das aulas de lingua galega (estou pensando nas das outras linguas: castelán, inglés, francés,...).
Recortes de sociolingüística
De seguido recollo algúns recortes de textos da publicación. O primeiro, sobre a causa da morte das linguas:
"as linguas non desaparecen por causas naturais, senón que, para sermos máis exactos, na realidade son substituídas, un feito típico dos procesos de primacía política e económica. O proceso de substitución dunha lingua por outra maior implica graves fisuras no que concirne á integración interxeracional e á cohesión social dunha comunidade. "
Sobre o proceso de substitución lingüística (o subliñado é meu)
"As linguas desaparecen porque outras linguas ocupan o seu espazo como resultado de diversos procesos complexos de expansión cultural, política ou económica, que non están exentos de conflito. "
Tamén se atende aos prexuízos:
" Debe traballarse para combater os prexuízos e as ideoloxías sobre as linguas minoritarias, de modo que a diversidade e o diferente se vexan de xeito positivo e as linguas se consideren bens prezados que se poden promover activamente. "
O papel da escola na normalización:
"As escolas representan un papel crucial na promoción das linguas minoritarias, non só nos territorios onde se falan"
"A miúdo dáse o caso de que algunhas linguas internacionais coma o inglés ou o castelán se consideran máis importantes e útiles, mentres que ás linguas minoritarias habitualmente se lles dá un valor máis identitario ou emocional sen pensar na súa utilidade. O sistema educativo debe combater estes prexuízos e participar nun enfoque máis inclusivo con todas as linguas que destaque o seu valor e a súa riqueza"
Suíza, España e Polonia.
No documento trátase o cumprimento da CELRM por parte de Suíza, Polonia e España, o que permite introducirnos no coñecemento de diversas realidades.
Do caso que máis nos interesa, o español, destácanse os incumprimentos máis graves, que desafortunadamente son todos atribuíbles ao goberno galego. Hai unha especial referencia ao Decreto 79/2010, o de prohibición de uso do galego no ensino non universitario (o destacado volve a ser cousa miña):
"Os principais retos danse fundamentalmente no emprego das linguas minoritarias na área da xustiza (artigo 9) e na da Administración (artigo 10). Un problema habitual é a falta de persoal capaz de usar as linguas pertinentes nalgunhas áreas da Administración, así como nos servizos públicos, especialmente na Sanidade, o cal dificulta o emprego das linguas minoritarias nestes ámbitos.Tamén preocupa o aumento do uso do castelán nos sistemas educativos (artigo 8) nas rexións con linguas minoritarias e a expansión dos modelos educativos trilingües (castelán, inglés e unha lingua minoritaria) nalgunhas comunidades autónomas, o cal entorpece a aprendizaxe da lingua minoritaria. Por tanto, deberían analizarse detalladamente estes modelos educativos antes da súa posta en marcha co fin de asegurar un ensino e un estudo axeitados das tres linguas."
"Tras unha profunda análise da situación do galego en Galicia, o informe redactado polo Comité de Expertos faise eco da chamada de atención da RAG e subliña que o Decreto 79/2010 "ten un impacto moi negativo ao fixar un máximo do 50% do ensino en galego, co obxectivo final de reducilo a un terzo, mentres que ao mesmo tempo prohibe expresamente o ensino en galego de Matemáticas na Primaria e de Matemáticas, Tecnoloxía e Física e Química na Secundaria". "Con respecto ao ensino na etapa de Infantil, o galego só está presente en niveis do 6,57% en cidades de máis de 50.000 habitantes", engade."
Finalmente non deia de ser paradóxico que sexa a Xunta quen participe na publicación deste documento.
Depois da publicação do inquérito do Instituto Galego de Estatística (IGE) de 2018 que reflete as percentagens de uso da nossa língua nas diferentes faixas etárias encontramos diversas reações. No governo galego aplaudia-se que se registasse uma certa recuperação no número total de falantes. No entanto, a maior parte das análises assinalavam a forte queda em menores de 15 anos de idade, tendência que, se continuasse, provocaria a quase total extinção do idioma em poucas décadas.
Reciella, Families pol Asturianu organiza o VII Dia de la Reciella, que se celebrará o vindeiro día 13/10/19 no Muséu del Pueblu d’Asturies (Xixón). ¡Préstame pola vida! é o tema oficial desta VII edición.
O SNL da USC proponnos unha nova campaña de sensibilización para o uso do galego. Trátase de visibilizar os prexuízos que impiden usar esta lingua. Neste primeiro vídeo o alumnado da Facultade de Bioloxía expoñen as razóns para utilizaren (ou seguiren utilizando) o galego habitualmente na súa actividade académica.
No segundo vídeo tócalle a quenda ao profesorado da mesma facultade
Este cartel foi difundido polo secretario xeral de política lingüística nas redes sociais. Nel preséntanse seis cifras, todas elas son enganosas. Nun principio cabería esperar que os valores foron obtidos do estudo sobre o galego do IGE (2018) e que as variacións correspóndese á comparación co anterior enquisa do IGE (2013). Xa explicamos que o que se presenta como incremento na lectura en galego (+3,95%) non é tal, senón a cifra absoluta da porcentaxe dos que len máis en galego ca en castelán. Os incrementos no trato cos superiores e cos clientes, foron obtidos sumando as pocentaxes de "só en galego" con "máis en galego", porén o +2,71% é a cifra de incremento de uso exclusivo do galego cos comerciantes. Se neste caso non se lle engadiu a de "máis en galego" foi porque esta porcentaxe era negativa. Velaí, que segundo conveña a Xunta escolle ben uns datos, ben outros, e así manipula todos os valores.
Pasemos a explicar as dúas últimas cifras que aínda non se analizaron.
Lemos no cartel publicitario da Xunta o seguinte anuncio: un 48% emprega o galego nas redes sociais. Consultamos a fonte.
As cifras non coinciden. Que sucede? De onde sae ese 48%? Aquí conviña
que o lector investigase nos datos e intentase pescudar como obter esa
cifra dun 48% antes de seguir lendo. A resposta é para nota.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
A cifra obterémola cando sumemos as as porcentaxes correspondentes ao ítems "en galego sempre", "máis galego ca castelán" e... "máis castelán ca galego"!: 8,25 +18,03+21,65=47,93, que, redondeando, nos dá ese misterioso 48% . As mesmas razóns servirían para sumar un 92% ("en castelán sempre"+"máis castelán ca galego"+"máis galego ca castelán") de internautas que e empregan o castelán nas redes sociais. Nin este valor, nin o ofrecido pola Xunta son realmente informativos. Se o propósito fose o de facer unha análise seria e rigurosa para adoptar as medidas acaídas ao que reflicten os datos sociolingüísticos non se manipularían os datos.
Consideremos agora a cifra de +4,48%. O cartel foi publicado xusto despois de facérense públicos os datos do IGE sobre o uso do galego no 2018. Todo o mundo entende, polo contexto, que respecto do anterior estudo, do 2013, houbo un aumento dun 4,48% do uso do galego na internet. No seguinte gráfico temos todos os datos desta epígrafe.
Un exercicio moi ilustrativo consistiría en obter, a partir dos datos aquí expostos, o valor destacado pola Xunta: +4,48%. Aposto a que prácticamente ninguén é capaz de obtelo. Con todo, conviña pararse un momento a intentalo antes de continuar lendo. Outra vez a pescuda é para obter unha nota alta, pois a deturpación é ben retorta.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
Vou dar a solución: ー4,48= 69,47-73,95. Efectivamente, houbo un decrecemento dun 4,48% na navegación exclusivamente en castelán no período 2013-2018. A manipulación non é pequena, a Xunta toma, sen xustificación algunha, este decrecemento do castelán como un crecemento do uso do galego. Que manda truco! Basta mirar á esquerda do diagrama de barras para ver que a porcentaxe dos que navegan sempre en galego é ridícula e que, neste caso, se houbo aumento, nin sería prudente indicalo pois prácticamente queda subsumido no erro que se lle permite cometer aos datos do IGE.
É imposible que alguén con algo de vergonza se atreva a divulgar que houbo un incremento dun 4,48% no uso do galego en internet, sabendo que a cifra dos que navegan nesta lingua é dun 1,29%.
Ámbito laboral
Nesta ocasión botarémoslle un ollo aos datos marcados e que fan referencia a dúas grandes áreas do estudo do IGE, as correspondentes ao ámbito social e laboral. Con respecto ao segundo grupo recóllense dous datos neste cartel, un incremento de +3,11% na lingua empregada cos superiores e outro +2,29% na utilizada cos clientes. O que non se di é que estas cifras obtivéronse de sumar os ítems "en galego sempre" con "máis en galego ca castelán" polo que no anunciado incremento de uso do galego, vai incluída unha parte que podemos atribuir á outra lingua. En todo caso, para obter estes resultados houbo que facer sumas de porcentaxes moi pequenas. Sacar conclusións triunfalistas disto é polo menos aventurado. Veremos a razón.
Para facer unha enquisa cómpre escoller unha mostra. Os datos obtidos son os resultados da mostra, non os da poboación. Así e todo, se somos prudentes, podemos tirar determinadas conclusións sobre esta última. Esa prudencia consiste en ter sempre presente que os valores que ofrecemos non son exactos; poden estar sometidos determinados erros. A ventaxa, neste caso, é que o estudo do IGE pode abarcar unha mostra enorme, duns 23.000 individuos, polo que o erro para datos de toda a poboación galega nunca debería superar, con bastante seguridade, 土 0,65%. Velaí que o máis prudente sería consignar que nos últimos cinco anos houbo un estancamento na situación, sobre todo se acompañamos dunha visión máis ampla. No ámbito laboral o IGE ofrece tamén resultados sobre a lingua usada cos compañeiros e cos empregados. En todos os casos vemos un panorama con porcentaxes moi semellantes para 2013 e 2018. Que sentido ten buscar cifras irreais e descontextualizadas?
Ámbito social
Quédanos aínda un valor por comentar, ese +2,71% na epígrafe "con comerciantes". Aquí si, a cifra é correcta e fai referencia á evolución do ítem"en galego sempre". Nesta ocasión non se lle sumou a correspondente diferenza ao ítem "máis en galego ca castelán", posiblemente porque aquí houbo unha pequena redución de -0,38%. Polo tanto, se tivesen a honestidade de colocar sempre a mesma cifra, no canto dun +2,71 deberían ter posto +2,33. Unha forma ben miserable de manchar as mans. Total, por unhas décimas. A prepotencia é o que ten.
Outra vez non se dan as outras cifras do ámbito social: na relación cos amigos, o médico, a banca ou a Administración os resultados do 2018 prácticamente repiten os do 2013. Tamén se oculta a variación máis grande de todo o ámbito social e que se dá na lingua con que se fala cos profesores dos fillos. Neste caso os que só usan o castelán aumentan nun +4,02%. Ben curioso a Xunta oculte o maior de todos os incrementos.
Ficou claro. A Xunta mente. Ademais no tema da lingua faino decote. Ten que ofrecer unha visión triunfalista e deturpada da situación da lingua para xustificar unha atroz política lingüística.
Se somos serios e honrados non creo que de todos estes datos se poida extraer outra conclusión de que o declive do galego freouse nestes dous ámbitos durante estes últimos cinco anos. Isto lévanos a enxergar que hai unha masa social resistente que está disposta a apostas pola nosa lingua. Xa que logo, debemos aproveitala. Outra lección que sacamos destes datos é o fracaso de todos eses agoreiros da morte inmediata do galego.
Agora ben, o retrato xeral non é bo. Nos ámbitos social e laboral houbo dun decrecemento de uso do galego de entre un 11% e un 13% no transcurso dos últimos 15 anos. Se abrimos o foco, o panorama neste intervalo é como o do seguinte gráfico, co galego (liñas azuis) en descenso e o castelán (liñas vermellas) superando ás azuis.
A enquisa do Instituto Galego de Estatística (IGE) de 2018 a respecto do uso da nosa lingua propia reflicte uns dados moi negativos no que atinxe ao uso e coñecemento do galego das persoas entre 5 e 15 anos e máis ao uso público da lingua co persoal sanitario e educativo e no ámbito laboral cos xefes.
Estes de Lalín...
"Na Universidade… onde queiras, pero coa lingua” é a mensaxe que sintetiza a campaña de promoción do galego da Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo para o ano 2019
María Pilar García Negro, sobre a enquisa do IGE sobre o estado social do galego, no Sermos Galiza:
Unha primeira consideración: nun contexto diglósico, como o galego, lingua declarada non é equivalente a lingua real. Falar “só” galego ou máis galego que español, para moitos falantes, significa practicalo, por continuidade ambiental, no ámbito familiar-privado, sen cuestionaren o cambio de idioma noutros espazos e funcións. Isto é, a “naturalidade” do uso do español con interlocutores descoñecidos ou lugares e funcións sociais e públicos non se advirte. Véxase como os mesmos suxeitos entrevistados recoñecen este cambio cando se dirixen ao médico, aos profesores, ás administracións públicas, á banca, ao comercio ou no lugar de traballo.
O escritor norteamericano Darrel Huff publicou no ano 1954 un libro de éxito, How to Lie with Statistics (Como mentir con estatíticas) no que debullaba como manipular as estatísticas para "causar sensación, deformar, confundir e simplificar inxustificadamente". Así Huff daba exemplos de distintos casos nos que se usaban diversos tipos de engano. Dificilmente podería imaxinar este escritor que o seu tratado podía adicarse en exclusiva a un único acontecemento, sustentado por un único actor. En efecto, o nivel de desvergonza da Xunta en relación aos datos sobre o estado da lingua galega é insuperable. Nunha serie de entradas vou mostrar a adulteración que, desde o goberno galego, se fai dos datos obtidos polo IGE na enquisa quinquenal de coñecemento e uso do galego
Nesta ocasión comenzaremos coa última cifra deste cartel, divulgado desde as altas instancias da Secretaría Xeral de Política Lingüística. aos poucos días de publicarse os datos do IGE. Parece que se fai referencia a que houbo un aumento, +3,95%, da lectura en galego. Polo contexto enténdese que as cifras indican incrementos dos resultados da enquisa do IGE do 2018 respecto da anterior, do 2013. Se facemos a comparativa entre os datos destas dúas enquisas sobre a lingua dos libros que lemos os galegos, vemos que non houbo cambios. O máis prudente sería afirmar que neste aspecto a situación segue igual. Entón, de onde sae esa cifra de +3,95%? Non se trata de ningún incremento, fai referencia á porcentaxe de persoas que len máis en galego que en castelán (datos 2018). A gráfica explica moi ben tanto a mentira do cartel como a febleza do mundo editorial en galego, moi condicionado por unha lei zombie, que frustra o seu potencial.
Onte
os versos de Rosalía resoaron nunha decena de linguas baixo os
soportais do Museo das Peregrinacións. Estudantes de China, Finlandia ou
Irán sumáronse á lectura de poemas «da nosa Shakespeare, Víctor Hugo,
Camões...», en palabras do presidente da súa Fundación, Anxo Angueira.
Este cartel foi difundido polo secretario xeral de política lingüística nas redes sociais. Nel preséntanse seis cifras, todas elas son enganosas. Nun principio cabería esperar que os valores foron obtidos do estudo sobre o galego do IGE (2018) e que as variacións correspóndese á comparación co anterior enquisa do IGE (2013). Xa explicamos que o que se presenta como incremento na lectura en galego (+3,95%) non é tal, senón a cifra absoluta da porcentaxe dos que len máis en galego ca en castelán. Os incrementos no trato cos superiores e cos clientes, foron obtidos sumando as pocentaxes de "só en galego" con "máis en galego", porén o +2,71% é a cifra de incremento de uso exclusivo do galego cos comerciantes. Se neste caso non se lle engadiu a de "máis en galego" foi porque esta porcentaxe era negativa. Velaí, que segundo conveña a Xunta escolle ben uns datos, ben outros, e así manipula todos os valores.
