Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







luns, 29 de setembro de 2014

As mentiras do PP sobre a lingua galega

A política lingüística do PP aséntase sobre o imperio da mentira. Non lle queda outra.
Hai catro anos debullei por aquí as 6 mentiras fundamentais coas que se presentou o funesto decreto 79/2010, alcumado "do plurilingüismo" polos seus defensores. Daquela era Anxo Lorenzo quen dirixía a Secretaría Xeral de Política Lingüística. Cando en xaneiro do 2012 se produciu o cambio neste cargo e pasou a ocupalo Valentín García, xa ventaba eu que non mudaría o rumbo da política lingüística. Polo tanto o novo secretario xeral, ao asumir o cargo, asumía o oficio de mentir á cidadanía.
Parece ser que  Valentín García anda a comentar por aí que a política lingüística baixo a súa dirección e a de Anxo Lorenzo é o garante do consenso xurdido arredor do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNL). Concretamente afirma o seguinte:

Este foi o espírito que herdou o actual Goberno da Xunta e ao que lle está a dar continuidade de forma fiel dende hai 6 anos despois de que durante o Goberno de coalición entre o PSdeG e o BNG se rompese o tan valioso consenso a raíz da aprobación do Decreto 124/2007 sobre o uso e a promoción do galego no sistema educativo, o que debilitou os elementos que fixeran do PXNLG un proxecto abrazado por todos.

Só lle quero lembrar que o 21/02/2007 nunha rolda de prensa conxunta de PP, PSOE e BNG (a totalidade da representacion parlamentaria naquela altura), a representante do PP, e portavoz de Educación, Manola López Besteiro, dicía que si ao decreto 124/2007 pois "garantiza o equilibrio das dúas linguas cooficiais, tanto no número de horas como de materias, desde a educación infantil ata ao final do ensino obrigatorio, incluso o non universitario. Ademais este decreto garantiza a competencia lingüística tanto en galego como en castelán, garantiza o respecto á lingua materna, e deixa abanos importantes de decisión aos profesores xa que da súa decisión  e do seu entusiasmo dependerá o éxito deste decreto e porque a súa capacidade pedagóxica e o seu sentido común é importantísimo  .... e remato dicindo que hoxe é un día positivo para a lingua galega". Para comprobalo, basta ver os cinco primeiros minutos:



Se desde a aprobación da Lei de Normalización Lingüística (1983) a política lingüística consistiu nun deixar ir as cousas, co cal as inercias do franquismo foron as liñas directrices dunha planificación lingüística de baixa intensidade, a partir do ano 2007 houbo un importante cambio de rumbo. Se nun principio o PP parecía asumir o PXNL, na volta duns días houbo un xiro de radicalización antigalega. No mes de febreiro Manola López Besteiro parecía a redactora do decreto 124/2007, ao pouco este decreto presentábao como o exemplo da "imposición" do galego.
López Besteiro, Anxo Lorenzo e Valentín García aparecen como tres marionetas que falan coa voz dunha política lingüística deseñada en Madrid pola FAES.  Este é o teatro de monicreques que se repesenta cada día na vergoñenta política lingüística dunha Xunta que cedeu o poder que lle concederon os galegos ao peor dunha zunia radical que ten como obxectivo final a aniquilación de todos os procesos normalizadores das linguas minorizadas.

sábado, 27 de setembro de 2014

A caste e o Oso de Salcedo

por Miguel Louzao Outeiro, na Praza Pública:


Nas primeiras semanas deste verán outonal que nos veu, este escribidor acompañou a uns familiares a unha tenda de roupa de toda a vida situada no centro da vila en cuxo concello naceu e do que é toda a súa familia. O motivo non era outro que axudar a que súa avoa, con máis de oito décadas de vida, e cobradora dunha pensión pola agraria das máis baixas que existen, comprase un traxe para un evento vindeiro. Esta escena cotiá non tería maior importancia se non fose polo trato lingüístico recibido por todos nós. Si, trato lingüístico. Ambos os tendeiros, muller e home, amables e rápidos, dirixíronse a nós en todo momento en castelán, incluso cando a miña avoa, con lixeira perda auditiva, preguntaba de segundas e recibía unha condescendente resposta en castelán, dando a entender un certo paternalismo caricaturesco sobre a súa (nosa) orixe humilde, se non fose pola amabilidade amosada. Unha vez máis o uso lingüístico era empregado, consciente ou inconscientemente, como como marca de xerarquía, de clase, algo tan frecuente que case lles parece o normal aos meus familiares. Tal e como acontecería na década dos 40 ou 50 cando ela era unha moza en pleno franquismo.

Os apelidos galegos e a súa distribución territorial

por Xosé Manuel Sánchez Rei en Terra e Tempo:

A onomástica é a disciplina que se ocupa do estudo dos nomes propios, referidos a persoas ou a lugares, en cuxos respectivos casos se chama antroponimia ou toponimia. Trátase dunha rama do saber en que conflúen outras perspectivas de pesquisa científica, como a demografía, a etimoloxía, a historia, a sociolingüística, a xeografía etc. Neste sentido, para alén das relacións entre a dialectoloxía e a toponimia, tamén se evidencian con facilidade vínculos entre a pesquisa dialectolóxica e os nomes persoais, nomeadamente nos apelidos, xa que se aprecian con relativa comodidade certas tendencias territoriais canto á documentación daqueles. Moitos antroponímicos teñen como orixe topónimos e constitúen un importante grupo, tanto pola súa cantidade canto pola notoria diversidade formal que presentan: Casás / Casais, Eirís / Eiriz, Parafita / Pedrafita, Queiruga / Queiroga / Quiroga, Teixedo / Teixido etc. Nas liñas que agora comezan imos reflectir brevemente sobre algunhas atestacións que se poden observar nos apelidos galegos a respecto da súa documentación no territorio e poderemos corroborar diversas predominancias antroponímicas en determinadas rexións do país.

venres, 26 de setembro de 2014

Kit para a normalización en rede

Inconmensurable. Unha excelente ferramenta saída do forno do Consello da Cultura Galega (CCG)
No transcurso dos XVI Encontros para a Normalización organizados polo CCG presentouse a renovación do Kit para a normalización. Os seus contidos están organizados segundo as distintas fases do traballo e clasifícanse en función da experiencia e formación de quen os consulta (nivel básico e avanzado).
O novo web, desenvolto pola Navalla Suíza, estrutúrase en catro bloques:
Antes de intervir (coñecementos previos para a intervención normalizadora: bibliografía, lexislación ou recursos prácticos...)
Boas prácticas (dous decálogos exemplificadores)
Traballa en rede (sobre a coordinación de proxectos)
Formación continua (materiais, recursos, webs para a actualización; unha chea)





10 anos sen Plan de Normalización

por Marcos Maceira Eiras en El Correo Gallego:

O 22 dede sesetembro de 2004, as persoas que amamos o noso país e a nosa lingua comezabamos a ollar o futuro con novas esperanzas. A unanimidade arredor do noso idioma atravesaba as filas de todos os grupos parlamentares. Víñase de aprobar o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, que contara na súa elaboración coas opinións de case mil persoas de todos os ámbitos sociais. Un punto de partida para normalizar o uso do idioma, para convertelo de feito en oficial, e non só na apariencia legal.

xoves, 25 de setembro de 2014

As dez cousas que nom lhe deves dizer a um galego-falante

por Ramiro Vidal Alvarinho na Praza Pública:

A todas essas pessoas que acreditam que o futuro deste país passa inevitavelmente por renunciar ao próprio em nome do progresso e a liberdade, gostaria dirigir-lhes este decálogo, mais que nada porque dependendo com quem vaiam encontrar-se no seu caminho, podem desatar com a sua torpeza a indignaçom de algumha pessoa inteligente. As pessoas inteligentes, normais, que gostamos viver sem complexos e com naturalidade a nossa condiçom e membros de umha comunidade humana que, entre outras cousas, tem língua própria, existimos. E estamos fartos de tanto falabarato que abre a boca por nom ficar calado.

mércores, 24 de setembro de 2014

O instante eterno (versión curta)



Documental de Xosé Antón Cascudo sobre o poeta Xosé María Díaz Castro, o protagonista do Día das Letras deste ano

10 anos perdidos na normalización do galego

por Xosé Henrique Costas, O Sil.com:


Hoxe 22 de setembro cúmprense 10 anos xustos da aprobación do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, texto elaborado por varios centos de técnicos e especialistas e que recibiu no seu día o apoio únanime de todos os grupos parlamentarios e do goberno presidido por Fraga e vicepresidido por Núñez Feijoo.

martes, 23 de setembro de 2014

Palabras baleiras

por Agustín Fernández Paz nas Voces de Prolingua:


Cando eu era neno, naquelas autárquicos anos cincuenta, aos rapaces gustábanos coleccionar ovos de paxaro. Ben sei que desde a perspectiva de hoxe era un costume bárbaro e rexeitable, mais naqueles anos viviámolo como algo natural. Para conservar os ovos, tan fráxiles, depositabámolos nunha caixa de cartón, das dos zapatos, chea de farelo ou de serraduras da madeira. Pero antes, para que non podrecesen, faciámoslles aos ovos dous diminutos buratos cunha agulla, un en cada extremo; despois, soprabamos por un deles e todo o contido do ovo ía caendo polo outro, ata quedar baleiro por completo. Así, aqueles ovos tan fráxiles e fermosos que gardabamos entre o farelo, non eran máis que cascas, envoltorios brillantes e atractivos que só contiñan o baleiro no seu interior.

Dez anos sen Plan de Normalización. Mudemos rumbos

por Antón Dobao, na Praza Pública:

Non sabemos se aquel Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNLG) aprobado unanimemente polo Parlamento de Galicia hai agora dez anos serviría para que hoxe puideramos falar dunha situación substancialmente diferente da lingua galega. Abondaría talvez con que fose aplicado co rigor que o compromiso político das tres forzas parlamentarias debería esixir. Principalmente o do partido que naquela altura, e tamén hoxe, ocupaba o goberno da Comunidade Autónoma. Mais non foi así, e o máis probable é que esa propia dúbida exposta ao inicio sexa innecesaria e un pouco absurda. Parece evidente que hai conciencia común dunha ocasión perdida, mesmo que non quede unha memoria moi exacta dos contidos daquel PXNLG. Non todas as medidas propostas eran as máis audaces nin estaban todas as que cumpriría ter en conta, pero hoxe igual iso é xa o menos importante. A década pasou coma un foguete, e para a lingua galega non foi a máis brillante.

Aínda que non o pareza… temos un plan!

por Mercedes Queixas Zas no Sermos Galiza:


Lingua e sociedade camiñan de mans dadas desde a interacción e a reciprocidade de ambos termos, que permite entendermos a primeira, a lingua, como ferramenta de construción do pensamento para a interpretación da realidade, indispensábel para construírmos o mundo propio, íntimo e relacional, para alén de instrumento de cohesión social e de identificación cun territorio e unha colectividade singularizada.

Dez anos de agonía lingüística

por Marcelino Fernández Mallo no Galicia Confidencial:


Acaba de ocorrerme hai uns minutos, hoxe mércores, 18 de setembro de 2014 na cidade da Coruña. A tres días do décimo aniversario do Plan de Normalización Lingüística.

E Galicia comezou a tocar un soño

por Fina Casalderrey no Diario de Pontevedra:


«A nosa fala constitúe o cerne central da nosa identidade, o alento e a alma do pobo galego, e como tal, debemos tra¬ballar todos moi unidos e na mesma dirección” Son as palabras que por escrito nos deixou Manuel Fraga Iribarne -daquela presidente da Xunta-, coincidindo coa sonada afirmación de Castelao: “Se somos galegos é por obra e graza do idioma”. E fíxoo para presentar un acordo histórico e exemplar do que, xusto hoxe, se cumpren dez anos: o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega aprobado no Parlamento, por unanimidade, o 21 de setembro de 2004.

A necesidade de actualizar e aplicar o PXNL

por Francisco Fernández Rei no Diario de Arousa:


O nacionalismo, co BNG como principal formación política, procuraba que se adoptasen todos os medios legais para que o galego fose lingua de uso normal, mentres que os dous partidos maioritarios (PP e PSdG-PSOE) mantiñan un compromiso máis ben morno coa normalización lingüística, o que explica que a política lingüística autonómica fose de “baixa intensidade”, como a definía Anxo Lorenzo no 2008. A inexistencia dun plan integral de normalización, a alarmante caída na transmisión familiar e a perda xeral de falantes, sobre todo na mocidade urbana, motivaron que o goberno do PP, que presidía Fraga Iribarne, iniciase no 2002 a redacción do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega (PXNLG), nun proceso aberto, consensuado e participativo, ó que lle puxo o ramo o Parlamento de Galicia o 22 de setembro do 2004 ó aprobáreno por unanimidade os tres grupos da cámara (populares, socialistas e nacionalistas).

luns, 22 de setembro de 2014

O patrimonio da lingua

por Víctor Freixanes en La Voz:


Cúmprense dez anos da aprobación por unanimidade no Parlamento de Galicia, un día coma hoxe, do Plan Xeral de Normalización Lingüística (2004). Algúns amigos e amigas, comprometidos coa causa do idioma galego, queremos lembrar esta data de xeito especial: vén de correr unha década dende a aprobación dun texto que, daquela, intentaba a actualización, un paso adiante, cualitativo e cuantitativo, do Plan de Normalización que, tamén por unanimidade, se aprobara en 1983. A idea da unanimidade (o consenso) é fundamental nunha cuestión desta transcendencia.

domingo, 21 de setembro de 2014

A política lingüística contra o Plan

O pleno do parlamento do 21 de setembro do 2004 aprobaba por unanimidade o Plan Xeral de Normalización Lingüística (PXNL): o camiño polo que debía discorrer a política lingüística nos anos seguintes distribuído en 445 medidas. Porén cinco anos despois (2009) tanto a Academia Galega como o Consello da Cultura Galega víronse na obriga de facerlle un chamamento ao goberno de Feijóo polas decisións que se estaban enxergando naquel momento que se comenzarían a tomar en breve, todas en contra dese Plan.
Pasaron outros cinco anos e a cousa non foi a mellor,  todo o contrario. Prolingua avisaba da situación de emerxencia na que o goberno galego situou á lingua galega despois da política lingüística desenvolta nestas dúas últimas lexislaturas. A Mesa publicaba un informe denunciando o incumprimento do PXNL e instando ao goberno á volta ao consenso, abandonado sectaria e unilateralmente polo Partido Popular. A pesar de que se reduciron moito as referencias ao PXNL, no discurso oficial continuamos a velas aínda a día de hoxe:

Ata finais de ano, FalaRedes 2014 chegará á totalidade de concellos da RDL cun total de cinco actividades e 150 sesións de dinamización lingüística que buscan cumprir os obxectivos do Plan xeral de normalización da lingua galega, nomeadamente aqueles que animan a promover o uso e a valoración positiva do noso idioma na infancia, na mocidade e na familia, enchendo o seu tempo de lecer con actividades de calidade en galego
Claro que  isto significa que todas as propostas en materia de política lingüística da Xunta no ámbito da infancia, mocidade e familia se reducen a que, se cadra,  a un de cada dous concellos poida chegar unha actuación teatral ao ano. Pois non hai ningunha outra proposta por ningures. Pola contra por orde dese mesmo goberno retiráronse milleiros de libros de texo das escolas por estaren redactados en galego.
Para conter a indignación que xenera este ataque frontal contra a lingua galega emítense desde as oficinas de prensa da Xunta unha serie de mensaxes que xeneran ideas erróneas sobre a realidade lingüística da nosa sociedade. É moi habitual, por exemplo, escoitar argumentacións que dan a entender que a redución de galegofalantes ten as mesmas características que unha plaga bíblica e que, polo tanto, non pode facerse nada desde as posibilidades que permite o densolvemento dunha ou doutra política lingüística. Nada máis falso. Esta mesma semana a rede CRUSCAT-IEC presentou un estudo no que se evidencia o fortalecemento do catalán en Cataluña así como dunha "involución sen precedentes" en Aragón, Baleares e Valencia debido, no primeiro caso ás boas prácticas na política lingüística e ás malas nos outros tres. Destacábase no informe que a maior involución se daba no ámbito educativo, fundamental para apuntalar un bo plan normalizador. Aquí é habitual escoitarlle ao secretario xeral de política lingüística que para porlle freo á perda de transmisión interxeneracional hai que poñer o foco nas familias,  no hábitat [sic], na sociedade..., pero non na política educativa. Sabemos que establecer  liñas  exclusivamente na educación non son garante o éxito normalizador pero sen o apoio deste pé non se poden dar pasos cara adiante.
A Xunta viroulle as costas ao galego. A proba verémola hoxe mesmo, ante este aniversario do PXNL non hai programado ningún acto oficial para celebrar a data. Teremos que darlles a razón, non hai nada que celebrar. Non fagades festas! A lingua galega está de loito.

De seguido, un repaso dalgunhas liñas de actuación da Xunta contra o PXNL. Hai máis, non as engado por falta de tempo, non porque non haxa máis que, desafortunadamente, si que hai.


Na educación.
As maiores dificultades que encontra o goberno no seu empeño de promoción da nosa lingua veñen precisamente do propio goberno. Basta con poñer uns poucos exemplos.
O PXNLG di, concretamente nas medidas 2.126 e 2.1.27 que as matemáticas e a tecnoloxía impartiranse en galego no ensino non universitario. O decreto 79/2010 asinado e promovido por por Jesús Vázquez explicita exactamente o contrario nos artigos 6.3 e 7.3.
O punto 2.1.6 di que a Xunta establecerá "a obrigatoriedade de coñecer a lingua galega para acceder á docencia en Galicia" e a primeira medida do goberno Feijóo do 2009 foi precisamente o de retirar en todas as probas de acceso ao funcionariado esta garantía de servizo ao cidadán en lingua galega.
O PXNLG di que se debe garantir que o alumnado do ensino non universitario reciba un mínimo dun 50% de docencia en galego. O decreto 79/2010 establece o 50% como máximo cun engadido de que tendencialmente se reducirá ao 33%.
O PXNLG di  que será un obxectivo o de 'garantir unha ampla oferta educativa en galego nos primeiros treitos educativos e na aprendizaxe da lectoescritura, na perspectiva de que este idioma se converta na lingua primeira do sistema educativo en Galicia' e para acadalo establecía as medidas 2.1.22, 2.1.23, 2.123, 2.1.24 , 2.1.25 e 2.3.4 que asegurase para todos os nenos galegofalantes un primeiro ensino en galego así como un mínimo dun terzo en contextos castelanófonos. A Mesa publicou un informe que establece nun 3% a porcentaxe de centros que traballan en galego nas etapas infantís.
A medida 2.3.9 do PXNLG propoñía que a ' TVG que sitúe en horarios de maior audiencia o programa “Preescolar na casa”'. En contra das protestas e das mensaxes de apoio á iniciativa "Preescolar na casa", a Xunta púxolle o peche definitivo a este programa educativo infantil.
E que dicir da redución constante aos Equipos de Normalización dos centros de ensino nestes últimos cinco anos?: 70% menos de orzamento, redución de dispoñibilidade horaria para a realización de tarefas normalizadoras, falta de apoio organizativo e institucional, atrasos nas convocatorias de axudas,...

Nas administracións.
A medida 1.2.3 do PXNLG establece que 'todos os departamentos e organismos dependentes das deputacións e concellos (oficinas de atención ao público, instalacións deportivas, televisións e radios municipais, servizos de augas, etc.) teñan a lingua galega como lingua xeral de referencia oral e escrita'. Pola contra as medidas adoptadas van na dirección contraria pois desde o 2009 pódese acceder a unha praza de funcionario sen realizar ningunha proba nin de nin en galego.
A medida 1.3.5 do PXNLG di que se debe 'verter ao galego os programas informáticos de xestión e os formularios de uso cotián e garantir a súa presenza en todos os órganos xudiciais de Galicia'. Desde o 4 de maio do 2010 púxose en marcha un novo programa de xestión das tramitacións xudiciais exclusivamente en castelán. Van catro anos e medio de exclusión completa do galego da administración de xustiza.

Na vida pública e na empresa privada.
A medida 2.4.19 di que se debe 'fomentar a dobraxe ao galego do cine exhibido en Galicia e garantir a súa distribución e exhibición en condicións de igualdade respecto do cine en castelán'. Propoñía a dobraxe de polo 10 filmes anuais. Hai alguén que poidera ver unha película en galego no cine nos últimos 10 anos?, e nos últimos 30 anos?
A medida 2.1.38 do PXNLG determina que debe haber un 'compromiso do Goberno para que os conselleiros e altos cargos da administración autonómica se comprometan a desenvolver o seu labor e a súa relación con administradores e administrados en galego'. Por mostrar só unha evidencia, lembremos que pretentación de Feijóo dos contratos con Pemex, alén de atentar contra a lei electoral, foi un desprezo a todo o pobo galego por ser realizado íntegramente en castelán. Durante toda a lexislatura multiplicáronse os casos nos que os conselleiros realizaron intervencións en español no labor de desenvolvemento do seu cargo.
Medida 2.4.2 do PXNLG indica que se debe  'fomentar o uso do galego nos ámbitos sociais de máis impacto e utilización por dos máis novos (pubs, discos, bares musicais, etc.)...', e a 2.4.11 aposta polo 'fomento da utilización do galego nas actuacións e actividades musicais'. Pola contra a propia Consellería de Cultura e Educación mantén un programa e un portal, Galicia importa, exclusivamente en español. Así que xa non pararemos a buscar os inexistentes soportes en galego (medida 2.4.12) que difunden actividades de interese para a mocidade, nin andaremos á procura deses programas en galego destinados á mocidade (mediad 2.416), pois os poucos que había, como o da Radio Galega, Aberto por Reformas, foi un dos primeiros en ser pechado polo goberno Feijóo.
Medida 3.1.21: 'A Administración Galega realizará a súa publicidade en Galicia en galego' . No mes de maio do 2010 a Xunta presenta a súa primeira campaña en castelán: Ahora Galicia conecta contigo. Isto converteuse nunha obsesión. Lembremos a estrañísima campaña: Galega 100%, referida ao leite galego.
A Xunta debería promocionar, segundo a medidas 3.2.15, 3.2.16 e 3.2.17, a tradución ao galego. A resposta:  baixan un terzo no 2011, e volven a reducirse nun 20% no 2012, e novas reducións para o 2013 e 2014
E sobre as medidas 4.2.x, que son as que teñen que ver co comercio galego? Aprobouse unha lei do comercio sen ningunha referencia á normalización. Lembremos que o anteproxecto presentado no 2008 si garantía os dereitos lingüísticos dos usuarios.

Nos medios e na cultura
O punto 3.1.17 indicaba que se deberían asinar "Acordos cos diarios de maior tirada, para ir aumentando a presenza do galego, atachegar en 10 anos a un mínimo dun 30%" Outras medidas establecían que as axudas aos medios só se achegarían despois de obxectivos cumpridos ou a promoción de xornais de ámbito local redactados en galego. Non vou repetir aquí a lista de medios en galego que pecharon non últimos anos, só lembrarei un detalle que explica cal é a forma de actuación da Xunta: o ano pasado a campaña institucional do Día das Letras emitiuse en todos os medios agás naqueles que tiñan o galego como lingua.
Se houbo un colectivo destacado pola plena normalización éste foi o do teatro. Os paus que recibiu nas últimas lexislaturas son antolóxicos.

Dez anos de PXNL: Nada podemos celebrar

por Xosé Antón Laxe Martiñán, O SIL.info:


Este ano cúmprense dez da aprobación do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. Era 2004 e naquela sesión do día 21 de setembro todo o arco parlamentario galego votou a favor dun plan que pretendía deter, en primeiro lugar, e reverter, despois, a xa indisimulable perda de falantes na nosa lingua. Hoxe, en 2014, se todo decorrese como debe ser en democracia, as institucións públicas galegas estarían organizando ducias de congresos, conferencias, seminarios e outros actos encamiñados a conmemorar a histórica data e a explicar os avances que se deberan lograr nunha década.

I Have a Plan

por Xosé Manuel Pereiro en La Opinión A Coruña:

Mañá irá para dez anos que se adoptou no Parlamento de Galicia unha desas medidas que demostran que existe iso que se chama interese común, que non é o da maioría, senón o de todos. Conservar a catedral de Santiago, a Torre de Hércules ou a Muralla de Lugo é un beneficio xeral, e non unha imposición contra a potencialidade turística de Ourense ou de Vigo. As diferencias poden ser sobre técnicas ou métodos de defender o patrimonio histórico, non sobre o obxectivo. Manter o idioma galego, que é outra produción cultural, pero máis antiga ca esas, e máis irrepetible, o mesmo. Hai dez anos, todos os representantes do pobo galego aparcaron as diferencias que os separaban noutros aspectos, nalgúns de forma insalvable, e aprobaron por xunto e de vez o plan de normalización. Catrocentas medidas que un cento de especialistas en sociolingüística e noutras disciplinas consideraban as axeitadas para conservar ese monumento que é o idioma propio de Galicia.

sábado, 20 de setembro de 2014

Cadernos de matemáticas da ESO

Quedei encantado de ver publicados na plataforma Isuu os caderniños de traballo de matemáticas da ESO, unha pequena parte do material ED@D do Proxecto educativo Descartes. Pegándolle un repaso a calquera destas publicacións podemos enxergar o enorme esforzo e compromiso do profesorado para integrar as novas tecnoloxías na aula de matemáticas para diversificar e mellorar as posibilidades dos procesos de ensino-aprendizaxe.
Para quen non coñeza estes materiais, pode comprobar as posibilidades que nos ofrece navegando por unha das 60 unidades didácticas, consultando os apuntes desa unidade en PDF e finalmente traballando co caderno correspondente a esa mesma unidade.




Ligazón aos caderniños de 2º ESO
Ligazón aos caderniños de 3º ESO
Ligazón aos caderniños de 4º ESO. Matemáticas A
Ligazón aos caderniños de 4º ESO. Matemáticas B

venres, 19 de setembro de 2014

Monumento á exclusión do galego na Estrada

Que a 18º etapa da Vuelta Ciclista a España partise da Estrada xenerou varias consecuencias indesexadas. Unha delas foi noticia nalgúns medios de comunicación debido á utilización fraudulenta das brigadas de extinción de incendios. As asociacións profesionais do sector denunciaron que o modelo de contratación de brigadas municipais deriva na posta á disposición de man de obra aos caprichos da alcaldía, sen ter en conta as funcións para as que foron contratados e polas que os concellos reciben subvencións da Xunta. Neste caso os estradenses puidemos ver á brigada de extinción de incencios facendo traballos de xardinería na praza do concello, punto de partida dunha etapa da Vuelta.
"Pasou o día, pasou a romería", dirán algúns. Pois non. Para que quedara constancia da saída dos ciclistas desta vila que abeira ao Ulla, chantouse nesa mesma praza unha especie de menhir que inmortaliza o suceso en pedra... e en castelán: "SALIDA 11-09-14", certificando a data e a trapallada histórica cometida polo concello coa colaboración da Deputación de Pontevedra. Deberon tomar por parvos aos ciclistas partindo da suposición de que non serían quen de entender coa palabra "SAÍDA". E tamén tomaron por parvos aos estradenses ao chantar nunha das prazas principais da vila un monumento á exclusión da lingua que foron transmitindo de xeneración en xeneración.
Sen entrar xa nas disquisicións estéticas que, obviamente, darían para moito, só quixera lembrar que hai ben poucos anos solicitárase ao Concello que permitisen a colocación dun monumento ao mariscal Pardo de Cela en homenaxe á comisión pro monumento que neste concello no ano 1933 quixera levar xa o proxecto adiante. A comisión, presidida por Fermín Bouza-Brey estaba integrada por importantes galeguistas da época como Manuel García Barros, Antonio Fraguas, José Otero Abelleira, Alfonso Ramiro Castro Dono,... Finalmente o alcalde Ramón Campos hai uns 10 anos non deu o permiso para a instalación do monumento e como corolario a aquel desprezo ás máis insignes persoeiros da Estrada o actual alcalde José López certifica esta falta de respecto cun gravado en pedra.

P.S.: O alcalde da Estrada forma parte da Xunta Directiva da Rede de Dinamización Lingüística, a entidade que presuntamante é a que coordina o traballo de normalización lingüística nas entidades locais.

martes, 16 de setembro de 2014

A LOMCE con calzador

O pasado 10 de setembro comenzaba o curso en primaria cunha redución de 63 unidades no ensino público e o incremento en 74 no privado. O decreto polo que se aprobaba a implantación da LOMCE nesta etapa foi publicado o día anterior, apenas unhas horas antes de abrírense por primeira vez as portas dos colexios do curso 14/15. Pero a Consellería de Educación emitiu unha nota desinformativa dando a entender que o decreto levaba catro meses en disposición da comunidade educativa cando a realidade é que, como moito só se podería ter acceso a un borrador, nunca a un texto defitinitvo  do que, insisto,  non tivemos noticia ata as 16:44 horas do día anterior ao comenzo das clases. Na mesma nota sinálase a colectivos relaccionados co ensino que denunciaran que o nomeado decreto non estaba a disposición dos cidadáns. Efectivamente, por exemplo, a CIG-Ensino denuncia a mediados de agosto a "chapuza sen límites realizada por Educación coa publicación dunha orde para a implantación da LOMCE". Iso foi exactamente o que sucedeu. Como se estaba aproximando a apertura do curso escolar e ninguén podía botar man dun DOG no que se explicitara como se desenvolvería en Galicia a implantación da LOMCE e a Consellería de Educación, a toda présa aprobou unha Orde para regular a implantación desa lei en determinados cursos da educación primaria cando a forma xurídica para proceder sería mediante un Decreto. Cal era o problema? Pois que para publicar o Decreto o Consello Consultivo debe emitir un informe sobre o seu contido, non houbera tempo para facelo e parecía que tampouco o habería. Tratábase de poñer en funcionamento a LOMCE e Galicia esmagando todo o que fose preciso (e mentindo en todo o necesario, claro)
Con esta forma de proceder as editoriais non tiveron tempo a elaborar materiais didácticos acaídos á nova regulamentación, o profesorado e o alumnado carece deses materiais e, dados os prazos é imposible que dipoña de ningún outro pois non houbo tempo material para elaborar unha programación do curso. As familias tiñan con toda seguridade as mochilas cargadas do material LOE e por só unhas poucas horas viron como os seus fillos erran arrastrados por unha LOMCE que se desvela sectaria, segregadora, centralista e privatizadora. Aquí non acaba a cousa.
O 15 de setembro comenzaba o curso en secundaria. A novidade LOMCE nesta etapa é a implantación da chamada FP básica. Ese mesmo día ás 18:00 o portal da Consellería anuncia, que ese mesmo día [!] se publica o decreto polo que se regula a FP básica e os currículos dos 21 títulos profesionais básicos. Non quero imaxinar a cara de pasmo que se lle quedaría ao profesorado que debe desenvolver eses currículos.
Na nota emitida pola Consellería xa se advirte que "a comunidade educativa ten á súa disposición este texto deste o 13 de maio" . Accusatio non non petita, excusatio manifesta. Quizais a Conselería debería pedir desculpas e ser máis exacta na súa información. En realidade non había disponibilidade do Decreto, senón dun borrador do mesmo. A intención de engano é evidente: hai uns días aparecía destacada no portal da Consellería unha ligazón a unha Guía da LOMCE que ofrecía un listado de documentos, entre eles, o do presunto Decreto. Cando queríamos consultalo aparecía este Borrador. A chapuza foi exactamente a mesma que a seguida en Primaria, tamén a mediados de agosto se publicou unha Orde (non un Decreto) que regulaba a implantación da FP básica. Sería polo si ou polo non, digo eu.
Agora xa sabemos en que consiste a nova forma de organizar desde a Xunta algo tan trivial como é a educación. Se alguén ve algún post-it nalgún taboleiro das oficinas da Consellería de Educación xa pode ir facéndose á idea de que é algo oficial. Estades avisados.

Chamamento de ProLingua. 10 anos de Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega



Prezado/a amigo/a,Como ben sabe o vindeiro 21 de setembro de 2014 cúmprese o 10º aniversario da aprobación no parlamento galego do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega. Este documento constituíu un fito importante, pois era a primeira vez que se puña en marcha un plan integral de normalización do galego ante a perda xeral de falantes e o alarmante descenso do seu uso na mocidade urbana.

Apúntome a un bo plan

por Xavier Senín en El Correo Gallego:


HAI dez anos, en setembro de 2004, o Parlamento galego aprobou por unanimidade o Plan Xeral de Normalización Lingüística. Un grupo de persoas coñecedoras da situación da lingua galega en cada unha das áreas que se abordaron, xuntáronse para elaborar un documento que se presentou ao Parlamento galego para a súa aprobación. Hai dez anos dirixía os destinos do país o Partido Popular, que desde o goberno tomou a iniciativa dous anos antes, en marzo de 2002, de xuntar as persoas que traballaron na redacción e de presentalo ao exame e aprobación dos representantes lexitimamente elixidos polo pobo. Horas de traballo e de debates das comisións encargadas das distintas áreas permitiron redactar o documento que os parlamentarios converteron en definitivo. Dez anos despois, aquel documento nacido do traballo corporativo e do consenso político aínda está en vigor e ben é que así sexa porque, se nalgunha parte se podería considerar cumprido, moitas das medidas que se propoñen seguen esperando a inquebrantable decisión política de poñelas en marcha. Desde xuño de 1983 en que se aprobou a Lei de normalización lingüística, nunca se chegara a dar un paso tan transcendental para o idioma galego e o documento fixo renacer as esperanzas de que Galicia tivese mil primaveras máis, como quería Cunqueiro.

sábado, 13 de setembro de 2014

Axendas escolares 14/15

Onte informabamos neste mesmo espazo dunha proposta de axenda escolar galega pensada para o alumnado. Hoxe quixera lembrar que xa hai varias semanas que temos ao noso alcance o calendario escolar elaborado pola Coordinadora Galega de ENDL para o curso 14/15. Ademais de documentos en formato PDF podemos descargar arquivos Excel con diversos formatos que nos poden facilitar a organización do curso escolar.
Outra iniciativa a destacar neste mesmo ámbito é a da Coordinadora Galega de ENDL de Redondela que en colaboración co SNL do concello, e desde hai varios anos, distribúen entre o alumnado un total de 1900 axendas escolares en galego.
Velaquí o último exemplo destes tres oasis no deserto.

venres, 12 de setembro de 2014

Axenda escolar galega


O feito de que cando imos a unha papelería a mercarlle ao noso fillo unha axenda escolar para o curso nos sexa imposible atopar unha en galego pon en evidencia o mal que funciona a política lingüística en Galicia. 
Os galegos que non renunciamos a selo vivimos nunha reserva, e para un acto tan simple como o de adquirir produtos na nosa lingua non nos queda outra que recurrer a un proxecto como éste que se presenta aquí, de Terra de seu, e solicitar a reserva dun exemplar con varios meses de adianto.

xoves, 11 de setembro de 2014

300 acontecementos do catalán

42 feitos negativos e 258 positivos suman un total de 300 referencias importantes para a lingua catalana durante a súa historia. Deste xeito Deste xeito refórzase a celebración do tricentenario dos feitos do 1714. Trátase dunha iniciativa da Direcció General de Política Lingüística para divulgar a historia da súa lingua que se desevolve mediante un cocurso, un xogo de mesa, un libro e unha liña temporal na que se reflicten esas 300 anotacións destacadas. Seguindo a súa traxectoria podemos facer un percorrido histórico polo desenvolvemento do catalán, desde o século III a. C. ata a  actualidade facendo referencia ao ataque sufrido polo catalán nas Baleares co seu decreto para o ensino, cortado polo mesmo patrón que o funesto decreto do plurilingüismo aprobado pola Xunta no 2010.
Por suposto, as 300 referencias non collen todos os feitos dunha lingua da tradición e a importancia do catalán. Eu botei en falta que non fan referencia á edición dun libro emblemático, la Suma de la art de arismètica de Francesc Santcliment, publicado en Barcelona no 1482 e que é o segundo libro de aritmética mercantil que se publicou no mundo. Con todo, o seguimento desta liña temporal de certo que é unha ferramenta didáctica e de divulgación de primeira magnitude que ademáis está íntimamente entrefebrada cun aspecto que decote botamos en falta na política lingüística galega. Efectivamente, estamos diante dun recurso sustentado nas novas tecnoloxías, e xa non estou a falar só do web da liña temporal, senón de que, por exemplo, podemos transmitir moi facilmente cada un destes 300 apuntamentos polas máis importantes redes sociais.
Un novo acerto da Direcció General de Política Lingüística que, estou seguro, non veremos trasladada a esa inútil SXPL que sufrimos en Galicia.

mércores, 10 de setembro de 2014

Visión panorámica da literatura galegoasturiana (I)

por Xoán Babarro González, nas Voces de Prolingua:

Para achegármonos á literatura do occidente de Principado convén partir do feito de que se produce nunha área xeográfica administrativamente non galega, onde a lingua autóctona non gozou do mesmo respaldo político, social e cultural que en Galicia e onde a miúdo a progresiva conformación do sistema literario e os movementos pola normalización lingüística e oficialización do galego en xeral tan só afectaron tanxencialmente. A iso habería que engadir a existencia en Asturias doutra lingua autóctona, o asturiano, cunhas variantes dialectais moi marcadas, tradicionalmente denominadas bables, onde algunhas veces atopamos encadradas as falas galegas e os textos que nelas se producen.

martes, 9 de setembro de 2014

Plan de traballo do premio Antonio Fraguas


Xa hai quen comenzou o traballo para este curso a toda velocidade. A finais do curso pasado concedíaselle ao meu centro o premio Antonio Fraguas. Trátase dun proxecto moi ben pensado xa que ten todas as características das que carecen as ridículas achegas económicas da SXPL. En primeiro lugar a súa dotación orzamentaria é bastante importante (7.000 €), en segundo lugar avanzan a metade desa dotación para a posta en marcha do proxecto; tamén fan un seguemento e asesoramento do mesmo. Nesta presentación, realizada polo incansable Xoán Carlos García Porral, autor do proxecto, establécese un plan de traballo para o desenvolvemento do traballo gañador do cuncurso Antonio Fraguas. Trátase dunha recollida e clasificación de toponimia e lendas asociadas do concello de Silleda.

domingo, 7 de setembro de 2014

Que o mapa de Fontán nos ilumine

por Manuel López Foxo, no Sermos Galiza:

Andamos perdidos, desorientados, sen brúxula, sen saber se estamos en Tagen Ata ou imos cara a Terra Ancha. De verdade, creo que nunca tan necesario nos foi o mapa de Domingo Fontán, a Carta Geométrica de Galicia daquel sabio e humanista galego que se adiantou ás imaxes de satélite e á maioría dos países europeos máis desenvolvidos da súa época, situándose na vangarda científica de Europa, e ao que, por certo, ninguén lle vai pór nunca unha soa flor na súa tumba, nin sequera unha queiroga en flor de calquera dos montes aos que el subiu para levar a cabo esta descomunal tarefa. Somos así.

sábado, 6 de setembro de 2014

Outro debate parlamentario sobre o defenestramento dos Celga



Neste vídeo podemos seguir o desenvolvemento da Comisión 4ª de educación e cultura que se celebrou o pasado 04/09/14 no Parlamento de Galicia na que se discutiu unha proposición non de lei do BNG presentada por Ana Pontón sobre as actuacións que debe levar a cabo a Xunta de Galicia para reparar os dereitos laborais do profesorado que viña impartindo os cursos Celga despois que que as catro sentenzas xudiciais emitidas sobre estes casos resultaran todas desfavorables ás teses da Xunta.
Tanto  parlamentaria que presentou a proposición, Ana Pontón, como Carmen Iglesias, do grupo mixto, Ramón Vázquez, de AGE ou Francisco Caamaño, do PSOE se viron na necesidade de pedir o cese do secretario xeral de política lingüística, Valentín García, pola nefasta forma de actuación que xenerou todo este conflito co despedimento, polo que se ve ilegal, do profesorado Celga. O caso é dobremente grave pois Valentín García, por ter sido no seu día dirixente da CTNL, debería coñecer con profundidade o problema que se viña repetindo ano tras ano derivada da inestabilidade do profesorado que impartía estes cursos. Precisamente fora a mesma CTNL quen no 2012 presentara unha proposta para poñer fin á irregular situación na que se se encontraba este grupo de profesores. Valentín García non quixo nin sentarse a falar pois o seu único cometido dentro da SXPL é a de desmontar toda a aparataxe normalizadora que aínda existía dentro do organigrama da Xunta. Os resultados son ben visibles: unha sentenza tras outra confírmase que o que o proceder da SXPL atentaba contra os dereitos dos traballadores, a Xunta terá que pagar importantes sumas derivada desta mala práctica e todos nós teremos que pagar a desfeita da Xunta. Valentín García seguirá no seu cargo porque está aí para iso, destrozar a normalización lingüística con cargo aos presupostos da Xunta.

Finalmente podemos ver neste mesmo vídeo (a partir do minuto 52) como os deputados do PP non sabían que debían votar  e no que se ve como fraudulentamente o presidente da comisión Antonio Muriño inicia o perído de votacións dúas veces, despois de que na primeira o deputados popular Román Rodríguez,  que debía indicar o sentido do voto, estaba ausentes. Pois así nos vai.

Máis información en Lingua precaria, no seu perfil de facebook, ou no seu twitter

venres, 5 de setembro de 2014

Toponimia celestial

por Xoán Costa, no Sermos Galiza:

Hai poucos días,viaxando pola estrada PO-260 en dirección a Vila de Cruces, observei, á miña esquerda, un indicador apuntando para un denominado santuario de Hoy-Vas. Diferentes sinais reguladores do tránsito impedían poder determe e facer fotografía mais un, que xa ten certa experiencia sobre a deturpación que de todo o noso teñen feito, e seguen a facer, os poderes públicos e privados, políticos e militares, económicos e relixiosos, ficou, con todo, algo sorprendido perante tal advocación relixiosa e fixo o propósito de, en canto chegar á casa, consultar a orixe de tan estraña denominación, recorrendo aos infalíbeis buscadores da internet.

Cantares de Brión

por Xosé González Martínez, no Galicia Confidencial:



No devalar dos anos sesenta e dous/sesenta e tres do séculos pasado, cando eu era un mociño e cursaba o bacharelato, nas longas sesións de estudo nocturno, os xoves adoitaba facer unha paradiñas ás doce da medianoite para tomar un café do contrabando que nos traía unha veciña, a señora Virginia, unha arraiana de Monçao, e escoitar en RNE un programa que dirixia e presentaba o xornalistas eumés Manuel Torreiglesias, titulado “Pandeirada”.

mércores, 3 de setembro de 2014

Outra (vez) *Riveira

Xa van ben de veces que denunciei a zunia que ocupa o concello de Ribeira por deturpar conscientemente a súa propia denominación nun exemplo de auto-odio que desafortunadamente xa se convertiu en paradigma. Desta volta non se trata do concello coruñés, senón a comisión de festas dunha parroquia da Estrada do mesmo nome, a que se montou no carro do desprezo á toponimia.
Na actualidade estou seguro de que non podemos falar de ignorancia, así que etiqueto o caso como de puro desdén polo propio, por asumir que somos quen somos. En definitiva, que o cartel lles quedou como se pintaran un Cristo con pistolas.

martes, 2 de setembro de 2014

Vigo dixital: un medio comprometido coa nosa lingua

Onte, 1/09/14, erguíamonos cunha boa nova: botaba a andar un novo xornal dixital en galego: Vigo dixital, coa pretensión de abrir unha xanela da que tan precisados andamos para poder informármonos acaídamente do que sucede no noso arredor, especialmente pensado para a veciñanza de Vigo.
O que quixera destacar é o compromiso que no seu primeiro editorial mostra coa nosa lingua:
VIGO dixital nace, pois, para ofrecer outra información local. Unha información diferente á das cabeceiras tradicionais. Tamén no relativo ao idioma. Fronte unha oferta mediática case que exclusivamente en castelán, a pesar de que --contrariamente á imaxe que se proxecta-- só un 35,7% (*) da veciñanza de Vigo afirme utilizar exclusivamente esa lingua, nós apostamos polo galego para informar e opinar. Facémolo pensando, precisamente, nese 92,8% (*) de cidadás e cidadáns que recoñecen non teren ningunha --ou só algunha pequena-- dificultade para ler no noso idioma, e como contribución para promocionar o seu uso social.

Así Vigo dixital vén a sumarse a unha serie de medios dixitais de carácter local como A voz de Vilalba, 7 Canal Rías Baixas,  Crónica 3, Que Pasa na Costa, ou  valmiñor.info, Se a este catálogo lle engadimos xornais de información xeral como Sermos Galiza, Praza Pública, Galicia Confidencialde Luns a Venres, Diario de liberdade e  Noticieiro galego, ou dixitais de carácter máis específico como Código Cero, Disquecool ou Terra e Tempo, xurde de forma nartural a pregunta de por que a Secretaría Xeral de Política Lingüística ou, no seu defecto, a propia Xunta, non contribúen en forma algunha a apoiar estes alicerces da normalización lingüística. A pesar da repetida mentira de que cos cartos públicos se subvenciona aos medios en galego, só temos constancia de desvío anual de enormes cantidades de euros aos medios que publican, na práctica, exclusivamente en español.

luns, 1 de setembro de 2014

A lección de *Sangenjo e *Sotomayor

A principios de agosto, o presidente do goberno español repetiu machaconamente o termo *Sangenjo nun acto celebrado na localidade pontevedresa de Sanxenxo. A insistencia no uso españolizado do topónimo demostraba que se trataba dunha escolla consciente e ideolóxica. Onte volveu a facelo, desta vez insistindo no uso do vocablo *Sotomayor ao pé do propio castelo de Soutomaior. Son dúas mostras da radicalismo no desprezo a todo o que teña un aire galego.
A importancia destes feitos residen en que o protagonista do ataque á toponimia galega é o presidente do goberno español, que nestes dous actos estaba reforzado co consentimento de Núñez Feijóo. Como resultado deste tipo de intervencións temos alumnos que desafortunadamente seguen os dictados desta caste de profesores, que aprenden e repiten o menosprezo a unha lingua e pobo que por lóxica, razón e corazón deberían amar.