Axuntar estrea web

 

Onte, que o profesor Xosé-Henrique Costas publicaba este artigo sobre as estratexias de exterminio do galego en Asturias, a asociación Axuntar esteaba espazo web. Nela destacamos varios apartados.

Como é habitual neste tipo de xanelas ao público, explícase que é Axuntar;

asociación prá normalización del galego de Asturias, é úa iniciativa que ten como obxectivo a conservación e promoción del uso da lingua propia da comarca asturiana del Eo-Navia que, dende ámbitos filolóxicos, responde al xeotipo galego e forma parte claramente del bloque oriental del antedito idioma, diferenciando que úa cousa é a lingua e otra a política e a frontera administrativa.

Tamén teñen un apartado sobre as actividades que desenvolven, un novo formato para a bitácora que viñan mantendo ata o momento, así como un espazo para os socios, outro de contacto e un último de afiliación. 

Ademais deste portal manteñen un perfil activo en varias redes sociais que se poden ligar desde o mesmo portal.

O galego é a lingua propia e (co)oficial

 por Xoán Antón Pérez-Lema en Nós Diario:

O profesor de Dº Constitucional Blanco Valdés ven de rexeitar nun outro xornal galego o dereito dos territorios autónomos do Estado para esixir determinados coñecementos das línguas oficiais distintas do castelán para o seu acceso ao emprego público. O profesor da USC mesmo afirma que calquera persoa que só coñeza o castelán habería poder traballar en calquera emprego e lugar do Estado sen que se lle requira coñecemento ningún dunha outra língua oficial.

 

Otero Pedrayo e Ribadeo

Vídeo documental realizado por un equipo do IES de Ribadeo Dionsio Gamallo. Concedeúselle o II Premio Otero Pedrayo, na categoría de estudantes de ESO e BAC, modalidade de grupos. 

O traballo informa basicamente de tres aspectos que relacionan a Otero Pedrayo con esta zona: as publicacións de Otero Pedrayo no xornal "El Aldeano" de Castropol, a correspondencia de Otero Pedrayo a Dionisio Gamallo Fierros que se conserva no arquivo familiar, e unha serie de artigos de Gamallo Fierros sobre Otero Pedrayo co gallo sa súa xubilación da Universidade de Santiago. Trátase de contido pouco coñecido, no caso das colaboracións na prensa, e inédito no caso do epistolario de Otero a Gamallo.

Na comunicación da decisión nas redes sociais, a Fundación Otero Pedrayo comenta o seguinte: “O premio ao mellor traballo en grupo recaeu no IES Dionisio Gamallo Fierros polo seu traballo sobre Otero Pedrayo e Dionisio Gamallo Fierros. Presentaron un vídeo documental no que aportan e comentan material autógrafo e bibliográfico moi pouco coñecido ata o de agora e que deixou ao xurado totalmente abraiado”.

A política lingüística, baixo a toga

 por Marcelo Otamendi, en Nós Diario:

Algún día, e tal como imos non teremos que esperar moito, os cruzados que a xustiza española ten na maxistratura en Hego Euskal Herria decidirán, como no seu día decidiron en Catalunya, que nas escolas do modelo D, 25% das materias deberán impartirse en castelán. E entón será tarde, xa que non aprobamos os exames que nos impuxeron anteriormente eses mesmos maxistrados, e, nalgúns casos, porque non nos presentamos ao exame. 

En perigo

 

por Francisco Rodríguez en Nós Diario:

En ambientes con conciencia lingüística é notoria a preocupación por as enquisas e a propia experiencia detectaren un retroceso acelerado dos usos do galego nos últimos anos. Hai un sector importante que pensa que unha reintegración da normativa na do portugués sería un antídoto infalíbel para combater este devalar. Convertería o galego nunha lingua de dimensión internacional e constituiría unha eficaz defensa para manternos afastados da mímese do español e das súas perturbadoras consecuencias.

 

40 anos da Lei de Normalización Lingüística. Falamos dela ou non convén?

 

por Xosé Henrique Costas, no Nós Diario:

Neste 2023 amoréanse as conmemoracións de feitos sobranceiros na nosa cultura: fanse cen anos da fundación da Irmandade Nacionalista de Vigo, con Manuel Antonio de motor e leme daquel pailebote de ilusión; cen anos máis do pasamento de Murguía, soñador da Real Academia Galega (RAG) e artífice da nosa historia enxergada desde nós; e por riba fanse outros cen da fundación do Seminario de Estudos Galegos, o SEG eliminado polo franquismo, para cuxo aniversario Xunta, Consello da Cultura e universidades anuncian diversos actos conmemorativos.

 

A isto engádeselle que as Letras Galegas deste ano están dedicadas a ese exemplar “obreiro do galeguismo” que foi D. Paco del Riego –o noso “Xoán XXIII” –, pois con el chegou aire fresco a unha RAG nifosa. Moi vencellada a D. Paco, cúmprense 60 anos da creación desa gran biblioteca nacional galega que é a Fundación Penzol, e esta semana xa se inaugurou unha exposición fermosa e patriótica deste acontecemento.

 

Tamén se fan 40 anos da aprobación por unanimidade da Lei de Normalización Lingüística de Galicia, norma esmiolada polo Tribunal Constitucional e moi deficientemente aplicada polos sucesivos gobernos –agás na época do bipartito–, que debía ser a cerna da revitalización do idioma nos diferentes eidos sociais.

 

A lembranza da figura senlleira de Murguía principiou o día 2 na Coruña e continuou en Santiago e Padrón (por certo, inexplicable a ausencia de Henrique Rabuñal). Non deixamos de nos abraiar lendo as hipócritas declaracións dos verdugos do idioma nestes actos. É que a cortesía institucional implica o consentimento e aceptación do lingüicidio perpetrado pola Xunta? Non hai ninguén neses actos que diga nada?

 

Os lingüicidas, e os que consenten que a lingua se esborralle nas escolas, tamén os veremos este ano a louvaren a figura ciclópea de D. Paco, a profanaren a súa memoria, a súa idea dunha nación culta e dunha lingua con futuro. Botaranlles ducias de loureiros aos fundadores do SEG e volverán depositar flores na tumba de Castelao ou Rosalía ao mesmo tempo que as nosas fillas na Coruña só reciben en galego a materia de Lingua Galega, ou que os nosos cativos en Vigo perden a lingua da casa despois de tres meses de aulas por non teren ningunha escola que lles garanta o idioma do país. E todos felices?

 

Sen conmemoracións

Non lin nin ouvín nada sobre conmemoracións oficiais dos 40 anos da entrada en vigor da LNL. Se cadra xa hai abondas celebracións este ano. Ou se cadra unha análise rigorosa da LNL deitaría luz sobre que se puido aproveitar esta lei e non se quixo facer porque non houbo nin hai vontade política. Certo é que ao abeiro desta lei houbo tímidos avances, e en 2004 mesmo se aprobou por unanimidade un Plan xeral de normalización lingüística elaborado durante anos por 200 especialistas e ignorado logo con prepotencia polos gobernos de Feixoo. Cunha LNL desaproveitada, o retroceso social do idioma nestes 40 anos foi implacable e, coa política lingüística da Xunta actual e a pasividade caladiña de certa intelectualidade galega, imparable.

 

"Biligüismo bueniño"

Nun país normal, despois de 40 anos cumpriría unha actualización desta norma. Daquela eu pediría unha cousa: que se suprima o artigo 13.3: “Os alumnos non poderán ser separados en centros diferentes por razón de lingua. Tamén se evitará a separación en aulas diferentes”, porque se demostrou letal para a lingua e antagónico co 13.1. “Os nenos teñen dereito a recibir o primeiro ensino na súa lingua materna”.

 

Para lles garantirmos aos nosos pequenos o dereito a un ensino e a primeira socialización na súa lingua, non os podemos deixar “diluír lingüisticamente” nas contornas onde o castelán é a lingua única/maioritaria. Todos coñecemos centos de casos de crianzas que abandonan o galego aos poucos meses de escolarización. O sistema actual de “bilingüismo bueniño” non garante a conservación nin a adquisición fluída do idioma nos nosos fillos. A LNL quere revisada.

 

Isto que pido non é ningunha arroutada, é o que lle vén pedindo o Consello de Europa á Xunta desde hai 25 anos: garantir un ensino na lingua minorizada para quen o desexe.

 

Mais a LNL tamén é medios, sanidade, xustiza, empresa administración... Interesa falar da LNL? Ou todo se nos irá en centenarios, fotos, inauguracións, sorrisos e discursos quedabéns de ganchete dos verdugos do idioma que, coma sempre, fagocitarán mediaticamente a iniciativa, o esforzo e a ilusión patriótica de tanta xente que cre no país? Falamos da LNL ou non convén?

En lingua castelá?

 por Marta Dacosta no Nós Diario:

Leo o anuncio do I Premio Dona Urraca de Novela Histórica, unha loábel iniciativa, pois, como sabemos, ás veces cómpre incentivar a produción literaria desde un punto de vista de xénero, literario e non só, de perspectiva e mesmo de temática. E apoiar a creación literaria dirixida a visibilizar e recrear as nosas mulleres na historia é desde logo un obxectivo necesario que merece o noso aplauso.

 

(P)Orcinus, a app da Consellaría do Mar que destroza a toponimia

*Ría de Muros y Noya, *Puerto del Son, *Puebla del Caramiñal, *Villanueva de Arosa, *Isla de La Toja, *Bayona, *Rianjo...

Non é que a app Orcinus, financiada por Portos de Galicia (Consellaría do Mar), se nos presente só en castelán, é que ademais usa un mapa no que destroza a toponimia galega con exemplos como os relatados anteriormente. 

A app foi concibida para o a xeolocalización de candorcas polos navíos que permita unha navegación  máis segura. Non temos noticia da súa efectividade no medio mariño pero o que podemos certificar é que a  Consellaría do Mar está manifestamente de costas á lingua galega. A mostra de falta de coidado e sensibilidade co galego é apabullante. Non só o galego está excluído da app, senón que o trato que se fai no mapa desta aplicación é un instulto á dignidade do pobo galego.

A xente que está ocupando as nosas institucións trátanos cun desprezo tal que por ningures veremos desculpas, a conselleira do mar non só non dará marcha atrás senón que reforzará aos resposables desta desfeita e o secretario xeral de política lingüística non só reincidirá en que a normalización non sexa cousa súa, senón que confirmará outra vez pola vía dos feitos que o seu obxectivo é minar o estatus do galego sen que se note demasiado. Que pareza un accidente.

A nova chegoume por esta vía

Medrar en galego

 

por Marcos Maceira en Nós Diario:

O 21 de febreiro celebrouse o Día internacional da lingua propia (materna na denominación da UNESCO que, aínda deixando clara a intención de promover as linguas minorizadas e a importancia da transmisión interxeneracional, resulta un termo confuso por obviar que as linguas son feitos sociais que se desenvolven en sociedades e realidades concretas e que, por tanto, traspasan as relacións familiares e moito máis as maternofiliais). Asistimos en tal día á celebración da efeméride sen que os festexos obriguen a nada máis que aos propios festexos. Ningunha mención oficial a cal é a situación da transmisión do galego, de que facer para reparala ou as obrigas e garantías que os poderes públicos deben dar ao respecto. 

Aí vén a tola soñando

  

O pasado Día de Rosalía de Castro o concello da Estrada organzou unha lectura de poesías no Teatro Principal e sumou un novo audiovisual á celebración que vén facendo desde hai xa unha boa restra de anos. Unha moi boa iniciativa que este ano contou coa colaboración dos centros educativos da vila.

O vídeo, Aí vén a tola soñando, foi realizado e filmado por Lucas Terceiro é unha canción composta e interpretada por Gabriel Blanco (Plan Siberia) que pon música a un poema de Rosalía. O traballo conta cunha coreografía creada pola bailarina Jacqueline Reimúndez e bailada por un abano de alumnos/as procedentes de distintos coles estradenses.

Contra o Día de Rosalía

Esta era a imaxe que un vería ao pasar onte por diante do concello da Estrada. Unha boa forma de estragar o Día de Rosalía de Castro, co apoio da Xunta e do concello.

 

Cumpriuse a xustiza

Manifesto da AELG polo Día de Rosalía, por Carme Adán: 

 

As palabras outorgan existencia. Nomeamos as cousas, os sentimentos, os desexos, as accións pasadas e as futuras. Nomeamos para compartir, para saber ou para coñecer o mundo. Nomeamos para vivir.

 

Mais as palabras son esixentes: requiren da nosa lectura, da nosa escoita, da nosa mirada atenta. Necesitan do silencio para ser comprendidas. Tal é o ruído do mundo que transitamos que as palabras non chegan aos ouvidos, non pasan de ser grafías sen sentido. No noso cotián os berros das desigualdades, as violencias e as inxustizas baten contra muros de ruído e ignorancia. Non escoitamos. Estamos xordas. Xordos de tanta información sobre a información da información. Non escoitamos nada, nin a ninguén. Alguén berra. Está lonxe. Está noutra rúa, noutra clase, noutra cidade, noutro país, noutra lingua. Noutra pantalla.

 

Os ollos tamén outorgan existencia. Ou deberían. Se cadra fixérono noutro tempo e agora, cansos de tempestuosas imaxes, non son quen de mirar. Din aquelxs que aínda teiman en escribir Filosofía, que a dixitalización fai desaparecer o outro como mirada. Afirman que acentúa o noso egocentrismo nunha obsolescencia programada do mundo, da alteridade que nos configura en humanos. Malia ter sempre os ollos conectados, atentos a unha luz que se ilumina na pantalla, conectados a outro golpe de información, a outra mensaxe, ao próximo “gústame”; renunciamos a mirar.

 

Rosalía ensínanos a mirar e a escoitar. É unha guía, por momentos unha amiga ou unha camarada, que nos acompaña entre poemas, novelas e ensaios para superar a banalidade ética do noso tempo. As súas palabras dan existencia a un mundo de inxustizas e opresións contra as mulleres, os pobres, a lingua galega ou os migrantes. O seu narrar é a escoita do noso mundo. En cada verso xorde unha interpelación para nós: que ou quen permite e lexitima as desigualdades, as vulnerabilidades impostas, as guerras, as violencias, os corpos esquecidos e desposuídos de valor. Os que teñen fama de honrados seguen practicando a violencia? A mocidade que migra vai como rosas... e como volven? Ou volven? Poderá deterse o fascismo que vai percorrendo o mundo? Hai guerras que merecen a nosa atención e outras condenadas ao esquecemento? Só o consumo será o pracer do futuro? Merece a natureza ser oída? Que é unha vida vivíbel? Cada interrogante ábrenos unha nova cuestión ata que nos topamos de fociños contra o noso propio muro de ruído e ignorancia: Onde están as nosas palabras?

 

Hai un eco de vellas derrotas que nos paraliza.

 

Volvamos escoitar… Aí vén unha meniña gaiteira!

 

Moito máis forte é o eco das vitorias. Un eco indomábel que chega ata nós dándolle forma de dereitos a palabras como igualdade ou liberdade. Palabras activistas. Palabras que se resisten a ser esquecidas ou usurpadas. A xustiza é moito máis que unha palabra, si. Moito máis. Non obstante, necesita das palabras.

 

“Que a man tembrosa no papel só escriba 
palabras, e palabras e palabras!”

 

Dos moitos legados de Rosalía de Castro, destacamos un, o da filósofa que sabe libre o seu pensar e non cede ante as cadeas impostas. Rosalía ensinounos da liberdade do pensamento que se afunde na realidade para interrogala por un futuro mellor. Se só cantamos as pombas e as flores, as luces de cores dos nosos autorretratos dixitais, de que teremos a alma?v Se desoímos os berros do noso tempo, de que teremos a alma?

 

El Corte Inglés e o galego

 

por Xabier Vila-Coia en La Región:

Quixera relatar aquí unha recente, e malfadada, experiencia que desvela aspectos do noso idiosincrático ethos de sumo interese para recoñecernos como colectividade nas vertientes antropolóxica, social e cultural, coa expectativa de que a alguén lle resulte útil a ensinanza que dela se deriva.

 

O Caldo de Gloria de Xoanqui Ameixeiras

O cociñeiro da TVG, Xoanqui Ameixeiras, explícanos como facer o Caldo de Gloria. Saborosa homenaxe a Rosalía de Castro

 

A ponte

Uxía (Galiza), Chico César (Brasil), Celina da Piedade (Portugal), Cheny Wa Gune (Moçambique) con letra e música de Uxía, Sérgio Tannus protagonizan esta peza musical, "A ponte", para celebrar o recoñecemento de Ponte... nas ondas pola UNESCO

Rubén González, neofalante: “Só teño unha vida e prefiro vivila en galego”

Vía Neofalantes

 

Francisco Fernández del Riego fala de Álvaro Cunqueiro

 No ano 1991 o Día das Letras estivo adicado a Álvaro Cunqueiro. O 17 de maio dese ano o presentador Xosé Ramón Gayoso fíxolle esta entrevista a Francisco Fernández del Riego en Mondoñedo, centrada na figura do homenaxeado naquela altura