Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







martes, 30 de abril de 2013

Experiencias educativas de intervención nos usos lingüísticos da mocidade



Foron moitas e moi duras as críticas ao decreto do plurilingüismo as que se explicitaron nesta mesa do XIV Encontros para a Normalización Lingüística organizado polo Consello da Cultura Galega que se desenvolveu en Santiago os días 18 e 19 de abril pasados.
Recollo aquí e invito a seguir o vídeo da mesa de experiencias educativas de intervención nos usos lingüísticos da mocidade. Trátase da posta en común dunha serie de experiencias reais de pais, profesores e alumnos sobre o coñecemento e uso do galego. Cóntanse casos como os de Antía, unha nena que comenzou a estudar nun centro plurilingüe en Santiago e que o único contacto que tivo co galego na escola foi a recollida dunha poesía de Rosalía. A miña ex-compañeira Ana Castro relata como noutro centro plurilingüe para explicar a materia de Science, que debería explicarse en inglés, as mestras ou ben usaban o castelán para que o alumnado comprendera as explicacións, co cal o galego ficaba excluído, ou ben si empregaban o inglés obrigando á aprendizaxe de longas listas de nomes de ósos e prantas en inglés,  co que se xeneraba un ambiente de incomprensión e desmotivación nun alumnado dunha idade demasiado temperá para a introdución dunha lingua estranxeira. Finalmente para intentar paliar estes resultados a mestra recurre a repetir as explicacións en castelán.
Belén Escariz, mestra de infantil fala da eliminación das liñas de galego, e de como se lle quitan ferramentas para poder desenvolver o seu traballo. Quéixase de que as leis lles limiten o tempo de uso do galego  ou se fagan restriccións sobre as materias pois en contextos castelán-falantes o único contacto que os nenos teñen co galego lévase a cabo na escola.
Manuel García Turnes, docente nun centro concertado, explica como o nível de competencia en galego baixa ao deixar de impartirse as matemáticas en galego. Comenta casos como o da inexistencia de libros de informática en galego, e en definitiva fai un repaso das funestas consecuencias do decreto de plurilingüismo.
Francisco C. Díaz, explica como a metodoloxía consistente no uso das linguas estranxeiras noutras materias só ten sentido se se fai ben e tal e como se está a facer actualmente é unha trapallada. Os profesores que explican en linguas estranxeiras contidos en materias non lingüísticas teñen que facer unha revisión completa da metodoloxía. Deixou ben clariño que non se trata de repartir horas e linguas como se fose unha baralla. Tamén fixo un chamamento ao profesorado a estar do lado da salvación frente á barbarie.

A partir de 1h:10 min. comenza o debate. Ben interesante. Ponentes e asistentes botaron en falta interlocutores da Administración para presentarlle as súas queixas sobre a penosa realidade lingüística.


"Eu fun alumna dun centro plurilingüe". Laura Prego, estudante
"Scicence no coñecemento do medio". Ana Castro, nai de alumnado de centro plurilingüe
"O galego nunha poesía". Begoña Villaverde, nai de alumnado de centro non plurilingüe
"Docentes de mans atadas". Belén Escariz, docente de E. Infantil
"Unha landra ente eucaliptos". Manuel García, docente de E. Secundaria en centro concertado
"TIL: outro enfoque é positlbe" . Francisco C. Díaz, Cefore de Pontevedra
Modera Valentina Formoso

luns, 29 de abril de 2013

Do Día ese das Letras Galegas

por Xesús Constela, no Sermos Galiza:


Vaia por diante que non me gusta que se celebre un Día das Letras Galegas, e moito menos que a xornada sexa festiva. Non me gusta nada.

Presentación sobre Roberto Vidal Bolaño



Cóntanse por centos as aportacións anuais dos Equipos de Normalización á dignificación e achegamento á lingua de noso. Basta con botar unha ollada diaria ao Planetaki dos ENDL Nesta ocasión recollo esta presentación da revista O Bico da Ría unha presentación realizada polo Equipo do IES Félix Muriel sobre Roberto Vidal Bolaño.

sábado, 27 de abril de 2013

Lingua, cultura e PIB

por Xabier Cordal, nas Voces de Prolingua:

Países co máis alto grao de desenvolvemento (EE.UU, Xapón, Reino Unido etc.) percibiron hai décadas no que se ten chamado produción inmaterial un sector estratéxico da súa economía. O capitalismo, a cultura -a cultura toda, non só a de masas- e a tecnoloxía globalizada da comunicación formaron unha sociedade de rendemento antes inimaxinable.

Post-it pola lingua



Para o día de Sant Jordi a Plataforma per la Llengua fixo unha proposta ben simpática: un mural de post-it polo catalán. A convocatoria foi todo un éxito: na plaça dels Àngels xuntáronse finalmente 10.000 post-it con referencias e apoios á lingua do oriente peninsular.
O que quixera destacar nesta entrada é, ademáis da orixinalidade da acción, a alegría con que habitualmente se fan estas campañas de reivindicación da lingua en Cataluña. Nesta ocasión son os membro do grupo Txarango os que cargados de enerxía e boas vibracións nos invitan a participar no evento.
Boto en falta algo así en Galicia, tanto desde as institucións como desde as plataforma de defensa do galego. Algo sucederá por aquí para que este tipo de spots festivos sexan algo completamente inédito. No entorno da política lingüística galega todo é triste e húmido. Basta dar unha volta polo portal da Secretaría Xeral de Política Lingüística ou pegarlle un repaso ao texto do decreto para o plurilingüismo para entender porque por estas latitudes e lonxitudes nin hai bailes nin soa a música polos eidos da normalización. A ninguén lle ha de estrañar que as empresas con máis futuro na nosa terra sexan as funerarias.

A noticia en Vilaweb

venres, 26 de abril de 2013

Porque me sae do galego


PORQUE ME SAE DO GALEGO. Gamy from NATASHA LELENCO on Vimeo.

Foi no Caderno da lingua o primeiro sitio que me achegou a noticia deste vídeoclip de GAMY realizado para o Clube da Lingua do IES Marco do Camballón, (Vila de Cruces) por Natasha Lelenco.  . Ao ser unha recomendación de Román xa cabía supoñer que de algo substacioso se trataba: toda unha declaración hip hop sen pelos na lingua. Ou, se se prefire, "un rap en honor al gallego", como titula o Faro de Vigo.

mércores, 24 de abril de 2013

Real Academia Galega

Engadir título
por Francisco Rodríguez en Terra e Tempo:


Ler Amada liberdade, memorias de Fernando Pérez-Barreiro Nolla, nado en Ferrol no 1931 e morto en Lancaster en 2010, é acceder á posibilidade de comprendermos moito mellor as causas que explican, en boa maneira, a evolución política da Galiza desde a transición até hoxe. Para quen, como min, tivo un compromiso político nacionalista desde a década dos anos sesenta, ofrece unha experiencia, uns dados, unha análise e unha interpretación que axudan a esclarecer por que o nacionalismo galego, nunha das súas ponlas iniciais (o PSG) foi un proxecto fanado, e aporta, por contraste e de forma implícita, claves para explicar as dificultades para a outra ponla, a UPG. Faino dunha forma moi suxestiva e eficaz, porque non depende de ningún criterio orgánico. Desprende así arrecendo de liberdade e independencia de criterio, no senso de que só está supeditado ás conclusións das súas experiencias persoais, e a unha perspectiva desde fóra, que non anula nin o entusiasmo nin a preocupación polo país. Verdade é que de aquí tamén proveñen tamén as súas limitacións.

V Xeiras sobre a lingua galega





Un ano máis, os Comités, en colaboración coa Universidade de Vigo, organizaron as V Xeiras sobre a lingua galega, que se desenvolveron entre 5 e o 8 de marzo en Vigo. Aínda que poden verse os vídeos de todas as intervencións na canle de televisión da Universidade de Vigo, quixen deixar constancia aquí da súa calidade recollendo as ligazóns aos vídeos das Xeiras subidos ao You Tube.
Como profesor e como pai o ámbito que máis me interesa é o do ensino. Por esta razón puxen como  cabeceira desta entrada as intervencións de Anxo Louzao e Mariló Candedo, quen como representantes da CIG-ensino e Nova Escola Galega, nos achegaron as súas fundamentais e ben ponderadas reflesións sobre o maltratado eido da normalización na escola.

Linguas minorizadas
"O Bretón na actualidade" ,  Carolina Díaz (tradutora de Bretón)
"Situación sociolingüística nos países cataláns", Eduard del Castillo , (filólogo catalán)
"A interpretación de conferencias e a planificación de linguas en situación de diglosia",  Robert Neal Baxter, (doutor en Traducción e Interpretación)


As curtas na Galiza
"Situación do audiovisual galego" D. Jairo Iglesias (fundador de Pixel Films) e D. Xacio Baño (director de cine)


Series galegas
"Series Galegas", Monti Castiñeiras (actor) e  Antonio Segundo Durán Moreiras 'Morris' (actor)

A normalización do galego no ensino
"CIG Ensino",  Anxo Louzao (secretario nacional da CIG-ensino)
"Nova Escola Galega", Mariló Candedo (presidenta de Nova Escola Galega)

O galego no mundo informático
"O galego no mundo informático",  Xosé Manuel Pérez Sardiña (lingüista)


Os servizos públicos en galego
"O galego como servicio público"Nel Vidal Barral (técnico de Normalización Lingüística)

Obradoiro regueifeiro
"Obradoiro de regueifa",  Suso de Xorne (regueifeiro) e  Pinto Herbón (regueifeiro de Agro-rap galego)

Movementos ecoloxistas
"Plataforma pola protección da Serra do Galiñeiro",  Pura González, Plataforma pola protección da Serra do Galiñeiro
"Adega",  Fins Eirexas (secretario executivo de Adega)

Moda na Galiza
"Cabuxa",  Ana Alonso (deseñadora e fundadora de Cabuxa)
"ESDEMGA", Raquel Álvarez (deseñadora e estudante de ESDEMGA)

Poesía
"Os Poetas da Hostia"Lucía Aldao (poeta) e María Lado (poeta)

As mulleres fan ciencia en galego
"Día das Mulleres"Goretti Sanmartín (directora do Servizo de Normalización Lingüística da Universidade da Coruña)

Banda deseñada
"A Banda Deseñada en Galicia",  Kiko da Silva (director da revista Retranca) e  David Rubín (historietista)

Dereitos lingüísticos
"Sermos Galiza",
"A Mesa pola normalización lingüística",  Elsa Quintas (membro de A MESA pola normalización lingüística)

Gústame nas V Xeiras
Gústame o galego nas V Xeiras sobre a lingua galega

luns, 22 de abril de 2013

Un caso de imposición

por Xabier Docampo nas Voces de Prolingua:


A primeiros da semana escribín un artigo en Sermos Galiza no que relataba a miña experiencia con rapaces e rapazas de primaria en colexios dunha das sete cidades grandes de Galicia. Alí falaba da imposibilidade que tiñan de diciren unha frase simple en galego e da implícita idea que teñen de que a lingua galega é unha lingua allea a eles. Pero segundo a lei de Murphy, calquera cousa que poida empeorar, empeorará.

Tirarmos as hipotecas da lingua

por X. A. Pérez Lema en Praza Pública:


A axustada elección presidencial na Academia Galega (RAG) amosa a necesidade de desenvolver unha intelixente política de concordia que reformule, canda outras Institucións e axentes sociais, os alicerces da acción normalizadora na sociedade dos últimos trinta anos, limitada canto aos seus éxitos.

Un contributo fundamental ao noso idioma: a Estilística da lingua galega (2013) de Xosé Ramón Freixeiro Mato

por Xosé Manuel Sánchez Rei en Terra e Tempo:


Constitúe xa un lugar común a afirmación de que os estudos filolóxicos e lingüísticos galegos coñeceron, nos últimos tempos, un desenvolvemento extraordinario, tanto pola cantidade de traballos dados a lume canto pola súa calidade. Por citarmos tan só unhas mostras, a lingua conta desde hai anos con descricións rigorosas das súas singularidades gramaticais (Gramática da lingua galega, de Rosario Álvarez & Xosé Xove, 2002; Gramática da lingua galega, de Xosé Ramón Freixeiro Mato, 2006, da cal falaremos de novo máis abaixo; etc.) ou da súa evolución co pasar do tempo como protagonista (Gramática histórica galega, de Manuel Ferreiro, 1999 e 1997; Historia da lingua galega, de Ramón Mariño, 1998; etc.). Son, como se pode observar, títulos publicados en finais do século pasado e nos primordios do presente, nuns momentos que a filoloxía galega conseguiu, en parte grazas a eles, a maioría de idade canto ao número e ao academicismo serio de monográficos sobre a súa descrición.

domingo, 21 de abril de 2013

Piares que nos manteñen en pé

por Susana Méndez, no Sermos Galiza:

A Asociación de Medios Publicitarios de España ven de conceder un premio, un AMPE de Prata, á campaña da Xunta “Sen mulleres non hai Galicia”, campaña que o goberno galego puxo en marcha co gallo do 8 de marzo, Día Internacional das Mulleres. E cando me chegou a noticia, inda que poida resultar estraño, tiven un sentimento de desacougo. Lembrei a campaña, lembrei que falaba das mulleres coma piares de Galiza, mais lembrei que a propia campaña axudaba no traballo emprendido por este goberno do PP de derrube e demolición doutro (un dos máis importantes) dos piares de Galiza: a lingua.

Equilibrio contra imposición. Reeditada.

Outra vez teño que agradecerlle a Prolingua, non xa que publique unhas liñas miñas, senón que remexan no meu blogue interesándose por elas. Así, grazas a eles recupero esta anotación do 07/10/2010, na que facía referencia a unha nova aparecida no dixital da Nosa Terra, tristemente desaparecido.

Para entendermos como andamos no asunto da normalización lingüística, basta con pensar un par de minutos no que A Nosa Terra nos revela como "un dos aspectos menos comentados do proxecto de reforma do Rexistro Civil que se debate arestora no Congreso dos Deputados" e que consiste na "posibilidade de empregar o galego para todas as inscricións e anotacións dos expedientes abertos en Galiza" .
Velaí outra vez destapada a imposición.Polo momento, e van alá 30 anos de goberno autonómico, aínda ninguén pode inscribirse no Rexistro Civil facendo uso de documentos en galego. O máis estraño é que neste ámbito non se oen as voces que pregoan o equilibrio entre galego e castelán, e o máis triste é que mire un cara a onde mire, o panorama é igual. Se un quer sacar o carnet de conducir, onde ten textos ou tests en galego?, se un se achega a pagar o IVE da empresa á Axencia Tributaria, a ultimar os trámites ás oficinas da Seguridade Social, quen lle ofrece os modelos en galego? E cando un vai ao notario de seguro que non vai atopar ao defensor do equilibrio lingüístico, reclamando un estrito 50% de notarías en galego.Os equilibristas só aparecen cando se dá algún paso, aínda que sexa feble, na normalización lingüística. Así sucedeu no ensino, que cando se chegou a asentar un 35% de aulas en galego, e comezábamos a dar pasos cara a unha mínima presenza e visibilización da nosa lingua, inzaron polos medios como setas no outono os zunantes do equilibrio.A ver se vai ser que o equilibrio é o mesmo que a imposición.

sábado, 20 de abril de 2013

RAG: entre a corrupción e a irrelevancia

por Suso Baleato na Praza Pública:

Versión curta:
O louzán indíxena galaico decidira resolver así o imperativo de alertar ao seu pobo do perigo inminente. Tan orfo de líderes como pródigo en curias e nunciaturas, o Reino deixara confinar o seu idioma no estéril exilio dos usos litúrxicos, panteón ilustre de linguas mortas pero fonte de privilexios, dádivas e regalías. Con certeza, a inmolación do seu mais afouto guerreiro no ruinoso altar das letras galegas lograría interrogar ao pobo sobre as causas daquela desolación. Cando o sangue quente comezou esvarar cegando as runas esculpidas no templo sacrifical -Colligit, Expurgat, Innovat- linguas marmuradoras comezaron honrar o seu oficio: grandes perigos se cernían sobre o Reino que as sudorosas mans de cátedras e cesantías xa non podían seguir a ocultar.

Manuel 'Fincas' Pulpeiro

O Concello de Mondoñedo convocou o II Premio de Poesía Manuel Leiras Pulpeiro e o Concello da Coruña tivo a ben divulgar a noticia no Novo Espazo Xuvenil, o portal virtual do Centro Municipal de Información Xuvenil. O problema é que o fixo baixo a éxira da súa obsesiva política lingüística de minimización do uso do galego xa que desde ese concello non sae unha palabra en galego sen que apareza unha tradución ao castelán ao seu carón. Unha bonita forma de afirmar que o galego é inútil ou que os coruñeses son tontos. E sucedeu o que tiña que suceder cando se actúa con desleixo e desprezo. O presunto bilingüismo amosouse tal e como é, coa súa face máis estarrecedora tranformando o antropónimo 'Leiras' no trasunto 'Fincas'.
Así redactaban o anuncio o desprezo e o tradutor automático do concello da Coruña: "con la finalidad de honrar la memoria del escritor mindoniense Manuel Fincas Pulpeiro y, asemade, colaborar en la promoción de la escritura poética en lengua gallega"
Non sobraría que a Secretaría Xeral de Política Lingüística (SXPL) lle fixera unha seria, e pública, chamada de atención ao concello por actuar en contra dos intereses do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega que en tantas ocasións esa Secretaría di defender.
Será esta a forma en que o concello participa na Rede de Dinamización Lingüística, non si?




venres, 19 de abril de 2013

Morte, u-la tua vitoria?

Outra desas perlas de Xabier P. Docampo. No Sermos Galiza:

Hoxe estiven en varios colexios de primaria. Cada curso escolar visito moitos para falar cos rapaces de libros e de lectura. É cousa que fago con gusto, práceme colaborar cos mestres e mestras que se esforzan en que no alumnado de colexios e institutos prenda o interese pola lectura e que o hábito enraíce. Tocou hoxe nunha das sete cidades máis grandes de Galicia e en dous dos seus concellos limítrofes. Alí fun, como se trata de rapaces e rapazas máis pequenos un fai por acomodar o discurso: por que lemos os que lemos?, que nos dá a lectura?, que libros penso que lles poden gustar dos que eu coñezo? Cos máis pequenos contarlles algún conto e falarmos del... e, sempre, sempre responder ás preguntas que me fan. Nin que dicir ten que eu só lles falo en galego e pídolles que eles tamén me fagan as súas preguntas nesa lingua. Como o que máis vou ao longo do ano é a institutos, en xeral, aínda que se dirixan a min de primeiras en castelán, ao pouco a conversa, mellor ou peor, pasa ao galego, mesmo en contornos urbanos. Pero hoxe estiven só con alumnos de primaria de contorno urbano e periurbano, é dicir con rapaces e rapazas de entre seis e doce anos que xa rexeron os seus estudos baixo a norma do chamado decreto de plurilingüismo.

O galego na LOMCE

 A Fondo do nº 42 do semanario Sermos Galiza estivo adicado á desfeira da LOMCE. E tiveron o atrevemento de publicar estas catro cousas:

Un dos obxectivos non declarados da LOMCE é o de formar una pinza co decreto para o plurilingüismo co fin de forzar incluso ata máis alá do límite a lexislación para reducir o uso e o estatus do galego no ensino. A LOMCE subordina a aprendizaxe en galego á do inglés e en xeral trata ao galego como algo nocivo pois só se garante a súa exención en todos os níveis e ensinanzas. Pola contra a garantía de ensino do español é absoluta, ata o punto de condicionar os modelos lingüísticos non monolingües en español ao arbitrio dos pais ou da Administración Central.
É una lei radical, inxusta, moi cara, e que promove a ignorancia da nosa lingua e a exclusión do ensino en galego. Todo isto será moi gravoso tanto económica como socialmente.
Unha das cousas que máis chama a atención da LOMCE é que establece una xerarquía entre as materias, clasificadas en tres bloques. No bloque privilexiado encontramos á lingua española mentres que a galega fica rebaixada ao bloque das materias con menores garantías legais que son precisamente aquelas cuxo currículum corresponde á Xunta. Un exemplo deste trato discriminatorio é que á hora de contabilizar materias non superadas todas as deste último bloque cóntanse como só un suspenso.


xoves, 18 de abril de 2013

'Galego, a chave do mundo', vídeo gañador do Correlingua 2013



Gallaecia é o vídeo gañador do Concurso de Vídeo do Correlingua 2013. Foi realizado polo alumnado do IES Isaac Díaz Pardo de Sada e coordinado polo profesor Xosé Seoane.
Cun desenvolvemento paralelo, mentres un grupo musical canta a canción 'Galego, a chave do mundo', varios rapaces comentan aspectos problemáticos do uso do galego concluíndo na cesidade de facelo seu.
Parabéns a todos os que o fixéchedes posible.



luns, 15 de abril de 2013

Exportar en galego, anuncialo en castelán



O documento é bonito. Contén unha lista de ligazóns que calquera cun pouco de vagar podería arrecadar nunha xornada. A Xunta presentou o pasado 12/04/2013 a campaña “Exportar en galego”, promovida pola Consellería de Cultura e Educación, a través da Secretaría Xeral de Política Lingüística (SXPL), en colaboración coa Federación Galega de Parques Empresariais (FEGAPE).
A FEGAPE anunciou así a presentación: "Tendrá lugar en la sede de la Asociación de Empresarios del Polígono San Cibrao este viernes 12 de abril a las 11:00h.".
Está claro o compromiso da FEGAPE coa normalización, pois tamén participará nos XV Encontros para a Normalización Lingüística organizado polo CCG. Así o comunicaban: "La Federación Galega de Parques Empresariais intervendrá el jueves 18 en la mesa de trabajo "Lingua e Sociedade en Galicia: 1983-2013".  O poñente será Iván Vaqueiro, que significativamente presenta para estes encontros o seu currículo en  español, é o director de Galipad Consulting, a empresa á que a SXPL lle encargou tanto esta campaña como aquela outra,  O galego, chave para os teus negocios no mundo, da que xa déramos conta no seu día apostando daquela pola absoluta inutilidade e ineficacia da mesma. Nuns poucos meses temos a aposta gañada, e outro tanto máis en contra da normalización do mundo empresarial pois a FEGAPE, ao pouco de lixar o seu web cun par de palabras galegas, continuou o seu camiño de exclusión da nosa lingua.
A vacuidade destas campañas é a súa única característica. Está feita únicamente para aparentar que esa pantasma que é a SXPL está a facer algo do que lle correspondería. Segundo o organismo da Xunta, "o obxectivo principal desta nova iniciativa dirixida a promover o uso do galego no ámbito dos negocios". De ser isto certo, terían que asumir de partida un fracaso total e absoluto xa que nin tan siquera a propia empresa encargada da mesma asumiu en ningún momento este precepto. Basta ver os anuncios que fai Galipad Consulting dos contratos que fixo coa SXPL ([1] e [2]) onde o único que aparece redactado en galego é o título da campaña.
Velaí o modo de proceder da Xunta e os seus chiringuitos: promover unha campaña para o uso do galego anuncíandoa en castelán.

domingo, 14 de abril de 2013

Reivindicación grafías 'ñ' e'll' como galegas, antes que españolas

Neste traballo de Xulián Maure, que transcribe os dous primeiros textos medievais que fan referencia a igrexa de Santa María de Baiona. Remata este traballo analizando as letras 'ñ' e 'll' como patrimonio da grafía galega desde a Idade Media (1274 e 1319).
Podemos ler o seguinte polémico parágrafo no traballo:
 Para os que padecen militancia a ortográfica e converteron a ortografía, un instrumento de comunicación colectivo, nunha especie de sistema de graffitis para reforzar a identidade do seu grupo ou manter a súa presenza social, pouco valor pode ter saber que o que rexeitan como alleo naceu hai máis de setecentos anos nesta nosa terra.


Vía Insituto de Estudos Miñoranos

sábado, 13 de abril de 2013

Sés: 'Canto en galego porque estou orgullosa da miña lingua'



Segundo os alumnos que participaron nesta actividade en Negreira, Sés é unha rapaza moi auténtica. A cantante confirma estas ideas cando na entrevista que lle fan declara que "Teño que crer no que fago, por iso canto en galego" ou que "Canto en galego porque estou orullosa da miña lingua"
Neste vídeo xunto cunha entrevista, podemos ver parte da actuación de  Sés do concerto do 21 de marzo no centro Sociocultural de Negreira, no que participaron alumnado do IES de Brión, IES Terra do Xallas de Santa Comba e do IES Xulián Magariños de Negreira, foi organizado polo departamento de Dinamización Lingüística, Biblioteca e departamento de Lingua e Literatura Galega, dentro das actividades das XORNADAS SOBRE A MULLER deste mes de marzo.

venres, 12 de abril de 2013

O idioma non é o culpable

por Xosé Antón Laxe Martiñán, nas voces de Prolingua:

Que obxecto ten que un xornal local destaque en despece de seu que a nota de inculpación dun home nun asasino (e o seu posterior suicidio) está escrita en galego, se o lutuoso feito se perpetrou en Galicia? Vallan todas as presuncións para o inculpado, quen xa non poderá ser xulgado e a quen non será preciso identificar aquí; respecto ao xornal, o relato non é haxiográfico e a belixerancia reiterada co idioma invalida calquera presunción.

Sube ao tren da lingua!


Este é un deses vídeos ineludibles, dos que hai que ver á forza. Trátase dun lipdub gravado no CPI de Pontecesures a partir da canción "O tren" de Andrés Dobarro. Temén é un exemplo da calidade e do esforzo dos profesionais do ensino no traballo normalizador que decote se atopa de frente co muro da administración.
Con este traballo desde Pontecesures achéganos unha inivitación a "subir" ao "tren" do galego para que este viva as vinte mil primaveras que lle desexaba A. Cunqueiro. A nosa lingua debe estar presente na rúa, no cine, na rede, na música, nos medios de comunicación... Asemade é unha humilde homenaxe a un cantante que, en pleno franquismo, levou o galego ás listas de éxitos da música pop. Adicado precisamente a Andrés Dobarro, por remar a contracorrente en tempos difícles, tal e como o fan hoxe en día os Equipos de Normalización.

xoves, 11 de abril de 2013

O "meu" manifesto do Correlingua 2013

Este non foi o texto gañador do Manifesto do Correlingua 2013. Pero iso a min non me importa, pois é obra duns alumnos meus e sei cando e como o fixeron e o interese que puxeron na súa elaboración.
 Non o redactaron na clase, quedaron despois, organizáronse entre eles para traballalo unha tarde. Sabían que non terían maior puntuación na asignatura pois o profesor que os invitara a participar era dunha materia desas que adican todo o tempo a remexer nas ecuacións e nos números. Sabían que o máis probable é que non gañaran. Pero así e todo non o dubidaron un momento. Foi por compromiso coa lingua, un compromiso que espero renovarán acotío de aquí en diante e para sempre.
Parabéns.
Velaquí o texto:

Galego,a chave do mundo. Que pasa contigo? Xa non te acordas de min? A lingua dos teus avós, a lingua da túa terra, a lingua que medrou contigo, a lingua que te viu nacer. Que pasa, que xa non che sirvo? Por que non me falas? Avergóñaste de min? Eu, que che din as túas primeiras verbas. Eu, lingua de persoas memorables desta nosa terra como Rosalía, Castelao.... A lingua que dende un recuncho de Europa chegou ata Arxentina, a lingua pola que milleiros de persoas se sacrificaron, que suaron e sangraron por ela. Eu son Galicia, e todos os que viven aquí son galegos, pero ao meu pesar non todos os galegos me falan. E tí que non me valoras, quen es ti para xulgarme? Quen es ti para prohibirlle á xente que me fale? Non me poderás parar, mentres haxa unha soa persoa no mundo que me fale ou sinta morriña por min, eu seguirei viva. Porque eu son a única lingua que namora con só falala, son a lingua deses avós que coñecen o tempo mellor ca calquera profesional , son a lingua do Albariño, a lingua dos labregos, a lingua das queimadas e a meigas, a lingua de lendas sobre mouros que te engaiolan ,a lingua da terra verde, a lingua dos mariñeiros e peregrinos, a lingua das mariscadoras e das rías tamén... Tí es o único que pode elixir o meu destino. Tiven épocas boas , e épocas malas.Tiven épocas de máximo esplendor e épocas escuras. Tiven tempos difíciles. Tempos prohibidos de falarme. Tempos prohibidos de escribirme. Tempos encerrados. Tempos nos que case me perdes. Non me deixes, non deixes que volva ocorrer o mesmo comigo . Eu manifesto aquí o meu desexo de que me falen. De ir por Galiza adiante e escoitar a toda a xente falándome. Cando chegue ese día, serei como un paxaro liberado dunha gaiola. Espero que ti, querido falante me axudes a conseguilo , me axudes a volver a soñar , a sentirme querida, con forzas, con gañas de comer o mundo, porque soamente a fin do mundo se a topa en Galiza .Soamente ti o podes conseguir, só ti podes facer este soño realidade, sacar desta terra toda a maxia que leva dentro soamente dicindo orgulloso: EU FALO GALEGO! Ese día eu, o galego, serei a chave do mundo. Para aquelas persoíñas que algún día me abandoaron pero sempre me levarán dentro.

mércores, 10 de abril de 2013

The Word Atlas of Language Structures


Por medio dun chío de Xurxo Mariño temos a noticia da existencia dunha nova ferramenta de estudo e coñecemento das linguas. Trátase do WALS (The World Atlas of Language Structures), unha gran base de datos fundamentada no estudo da fonoloxía, a gramática e o léxico das linguas realizado por un grupo de 55 especialistas nestas materias.
Ademáis da información técnica, o web permítenos facer búsquedas de linguas polo seu nome, pero tamén as temos clasificadas ao estilo de Linneo en familias ou xéneros. Así podemos xenerar unha gran variedade de mapas, en función do grupo de linguas ou das características das mesmas que nos interesen.
 No mapa que presentamos aquí como exemplo aparecen as linguas de Europa da familia indoeuropea. Dentro desta familia atopamos varios xéneros: albanesas, bálticas , célticas, xermánicas, eslavas,....e por suposto, romances.

martes, 9 de abril de 2013

Xeografía lingüística

por Xosé Manuel Sarille en El Correo Gallego:


ACABO de ler O galego é unha oportunidade, de título comercial, e que aparentemente se contradí coa decadencia reinante.

Lingua precaria nos Celga

O profesorado colaborador do Celga denuncia a súa precaria situación de precariedade laboral, "exento de
dereitos laborais: sen contrato; sen posibilidade de negociar retribucións minguantes; sen seguridade do mantemento do posto de traballo; sen saber cando imos traballar e cando imos cobrar; somos profesorado colaborador, mais non podemos ter vínculo laboral con ningunha empresa para poder dar un curso… e sobre todo, somos un colectivo sen futuro". Por estas razóns lanzaron este manifesto:

Somos máis de cincocentas as persoas que figuramos na listaxe de profesorado colaborador da Secretaría Xeral de Política Lingüística para impartir os cursos de galego para adultos (Celga e linguaxe administrativa e xurídica). Moitas das persoas que pertencemos a ese colectivo levamos anos demandando cambios na maneira de xestionar o sistema de formación en lingua galega para adultos.

O asesor xurídico do Concello de Muros desprezando a lingua galega



Escandaloso vídeo achegado polo BNG de Muros no que mostra como o asesor xurídico do Concello, actuando como tal, poña trabas aos veciños que se expresen en galego. No primeiro corte do vídeo alega que non o entende, en contra do regulamento do propio Concello que dictamina que nas súas relacións coas Administracións usará sempre o galego. Nun segundo corte ponse en evidencia que, a pesar do declarado na primeira ocasión, non ten ningún problema de comprensión na nosa lingua. Simplemente abusa do poder que ostenta para afondar nos prexuízos e no maltrato á cultura de noso.
Vergoñento.

P.S.: A Mesa exixe a destitución do asesor xurídico do Concello de Muros que impide aos muradáns expresárense en galego, quer por “inepto”, quer por “fascista”
O BNG denuncia que o Concello de Muros pon "trabas" para empregar o galego nos xuízos, 09/04/2013, Praza Pública

luns, 8 de abril de 2013

A Roda, mil festas máis para a lingua galega

Por segundo ano, desde Galeguizar Galicia, faise un chamamento para que as comisións organizadoras asuman como obxectivo prioritario a galeguización das festas que organizan..Abonda con que reparen no programa desta nova proposta galeguizadora para aplicar as propostas que se recollen nela.
O texto da iniciativa foi difundido o ano pasado. Daquela o cantante homenaxeado fora Prudencio Romo, da orquesta 'Los Tamara'.
Na campaña deste ano o protagonista é o finado Fito e o seu grupo A Roda. Pódese ver o vídeo do que pequei aquí unha imaxe nesta ligazón.

domingo, 7 de abril de 2013

A inanición da política lingüística. O caso da Rede de Dinamización.

Poño por aquí estas liñas que me publicaron  nas Voces de Prolingua:

Comezou con mal pé. O día 28 de outubro de 2011 tivo lugar a sesión constitutiva da Rede de Dinamización Lingüística (RDL). Proxectada para dirixir a normalización desde os municipios anunciábase como o proxecto estrela da Secretaría Xeral de Política Lingüística (SXPL). Dous meses despois pechaban 15 servizos de normalización lingüística. Os técnicos que viñan desenvolvendo o traballo de abrir o acceso ao uso normal do galego desde as oficinas municipais, que é presuntamente o labor da RDL, foron despedidos e seus postos eliminados.

sábado, 6 de abril de 2013

Cantares gallegos, un album ilustrado realizado no IES Blanco Amor

Fermosísimo traballo realizado, nas clases de plástica, por alumnos de 1º ESO do IES Blanco Amor de Ourense. Que teñan coidado os de Kalandraka que lles saeu unha competencia ben formada!


venres, 5 de abril de 2013

Ollos de aula.6

Puntual chega o número 6 de Ollos de aula, a revista para as familias elaborada pola Coordinadora Galega de ENDL.
Como Román Landín xa lle fixo unha excelente presentación [De imposición, liberdade e parendizaxe de linguas], abonda con recomendala... e con botarlle un ollo a estes sempre ben recibidos Ollos.

xoves, 4 de abril de 2013

Renovado portal do Centro de Documentación Sociolingüística

O Centro de Documentación Sociolingüística de Galicia (CDSG), organismo dependente do Consello da Cultura Galega, estreou onte na rede o seu novo sitio web, cunha imaxe e contidos renovados. Ademais da información sobre o propio centro e dos contidos que xa viñan ofrecendo, cómpre destacar  dúas novas seccións: o Delicious do CDSG e Lingua en Titulares.
No Delicious é o libro  de marcadores web para que poidan ser compartidos en rede por toda a comunidade.
Lingua en Titulares é un caderno de prensa en liña no que se seleccionan diariamente as novas publicadas sobre lingua en máis de 30 medios dixitais.
Pero aínda hai máis. Por exemplo de Bolina, unha selección con máis de 300 recursos clasificados, todos eles do mundo da planificación e normalización das linguas minorizadas que chega coa promesa de incrementar cada semana un novo porto. Nesta xeira recomendan a Asociación Galega de ONomástica (AGON).
E un recurso do Arquivo Sonoro de Galicia que han agradecer os profesores de lingua: A Nosa Fala.Bloques e Áreas Lingüísticas do Galego. Trátase dun audio-libro con textos de diferentes xeracións de falantes, rexistrados entre mediados dos anos 70 e mediados dos 90 do XX dos tres bloques lingüísticos do país. Eu xa escoitei a un mariñeiro que fala coma min, explicando como era a vida nun barco de pesca no banco sahariano.
Parabéns aos membros do CSDG, que nos regalaron toda esta marabilla. Agardemos que se manteña.

mércores, 3 de abril de 2013

Manifesto na defensa das editoras en galego

Héitor Picallo está pedindo apoios para este manifesto no que denuncia a liquidación do sector editorial galego. Recóllense as adesións ata o xoves ás 24:00. Aquí o reproduzo:

E hoxe –mentres os ladros de ilusións e normalidades reclinades as vosas cabezas nos acolchados diváns, a golpe elástico do tirante de don Celidonio– tócanos pór a man no peito e escoitar o latexo da máquina comunitaria, con sinceridade e dor ao unísono. A nosa vida comeza a fallar, o motor de arranque axustouse ao trebello pero este non carbura: a explosión na buxía cultural apenas sincroniza co avance das mentes políticas, baixa o pistón e a biela non se move.
Prefire don Celidonio –man no bandullo– as empresas de lonxe, e os nosos artesáns da escrita perden medios de difusión,… Pecha o papel de prensa en galego, botan o fecho tamén algunhas editoras (A Nosa Terra liquida as súas existencias, as nosas re-existencias dende a memoria e a certeza), outras mantéñense sobre o arame –temerosas– e debaixo non hai rede para illalas do baleiro. Actrices e actores piden “cidades para a cultura”, músicos e artistas buscan papel e partitura para as súas voces. Non se baixa a claqueta do cinematógrafo nin se ergue o pano, non se respectan as vangardas musicais de noso e tampouco o folclore do país. Unicamente ouvimos riseiras, gargalladas e arroutos dende as gorxas que engolen a nosa voz sen atragoarse.Xa sopra sen buguina o verso desacougante de Espiral Maior. De momento fica en puntos suspensivos a súa existencia. Mais,… quedarán xanelas para a esperanza? Cando deixarán de nos roubar o brillo e a fachenda? Cando? Cando a cor do horizonte será nosa na liña dun verdadeiro “progreso”?
Don Celidonio “ten as fazulas hipertrofiadas, da cor do magro do xamón”,…
Quen é capaz de comprender a historia da lírica galega dos últimos vinte e cinco anos sen esa espiral maior de autoras e autores? Sen ese labirinto de títulos e ese mosaico de estrofas e versos libres? Libres,… libres sodes para nos exterminar, para nos sacardes o pan da boca e darllo ao que máis devora e infla o bandullo. Libres,… libres sodes para nos introducir nun role-playing game no que non haberá vítimas humanas –iso coidamos– pero do que nacerán cadáveres entre as primaveras de Cunqueiro.
Quen entende o ensaio de ideas sen Laiovento e o ensaio histórico sen Toxosoutos? Quen saborea dozura cando esas e outras enormes “pequenas” editoriais poden –se cadra– fechar mañá as cancelas das súas vidas? Estamos de rebaixas,… ou en LIQUIDACIÓN por peche? Deberase preguntar en “industria”, en “cultura”, en “lingua”, no INEM,… Igual son eles os nosos xefes e nós non nos decatamos,… Igual a patronal ideou a deslocalización da nosa cultura para chantala sen regadío no país de ningures.
Don Celidonio “é igual por dentro ca por fóra: carne e espírito son a mesma zorza”.
Espiral Maior continúa co peche do círculo, co peche de ciclo, co cadeado e co grillón que nos resta pés para andar por camiño seguro e vieiros de antano,… polas liñas da certeza e do acerto, polos versos do compromiso e da lealdade a este recuncho do Atlántico, baluarte da nosa historia e da nosa identidade. Perdón, desculpen logo,… sentímolo moito, mais por aquí non rendemos preitesía, nin bicamos mans, nin pousamos o xeonllo en terra para sacarmos o chapeu e saudar ao amo… A reverencia só é para a Palabra, que se verte libre en torrente e manancial de saúde dende o maxín até a tórculo, dende a man que comeza a escrita até a letra impresa. Só guindamos caraveis á lingua de noso, á voz de antano, ao namoro do galego, ao amorodo nos beizos ao saborear os 150 anos dos Cantares de Rosalía.Don Celidonio: “adubo de ourego e pemento”.Queremos medios para sermos nós, e non medos, nin remendos, nin remedios,… Queremos vida onde ten que habela, entre a letra e os seus espazos, entre o son e a escrita, no pano do teatro e na ringleira de carácteres. Queremos ser núcleo e cerna, trabe e alicerces do paraíso, e escorrentar de vez os que non aman esta Terra porque non a senten dende as veas e dende o peito,… Hai pantasmas no castelo e nós non temos medo.Seredes culpábeis dos vosos actos.Seredes responsábeis de abrir a gabia e o nicho.Seredes furtivos da palabra, homicidas da linguaxe e ladróns. Iso, ladros e ladras da alma comunitaria.Seredes o que hoxe sodes e do que mañá quizabes vos arrepentiredes.Seredes,… E por iso para nós non sodes presuntamente inocentes.Seredes,… unicamente fedor, fenda e ferida; loito, pranto e inxustiza.

Marzo de 2013, cumpríndose 90 anos de ser elixido Afonso D. Rodríguez Castelao como Director Artístico da revista Nós e a 80 de se crear –xunto con Vascos e Cataláns– o pacto Galeusca

martes, 2 de abril de 2013

Linguas na arañeira de internet

A arañeira web é un enleado mundo que nos ofrece retratos de como tecemos tamén as nosas redes lingüísticas. Segundo o estudo presentado no Research Blog a maior parte das páxinas ligan con outras do mesmo web. En todo caso, o resto das ligazóns van a outros webs da mesma lingua. No entanto hai un pequeno pero significativo número de ligazóns que van a webs doutras linguas. Este último tipo de vectores son os estudados e representados nestes gráficos construídos a modo de grafos orientados.
Os grafos non son outra cousa que unha colección de puntos (chamados vértices), conectados ou non, mediante liñas (os matemáticos chámanlle arestas). Chámanselle grafos orientados ou dirixidos a aqueles nos que as arestas teñen unha dirección que vai dun nodo de saída a outro de chegada. No que temos aquí arriba  aparecen representadas todas as linguas que teñen polo menos 100.000 webs , entre elas, a galega que pode apreciarse máis claramente nesta ampliación. O ano estudado é o 2008 e neste gráfico non aparece a lingua hexemónica na rede, o inglés. Nese momento vemos como o 3% das páxinas galegas que ofrecen direccións cara portais noutras linguas conectan con webs en portugués mentres que un 27% se dirixen cara outros en español. Os portais vascos ou cataláns amosan porcentaxes similares pero algo inferiores.
Con respecto ás ligazóns cara ao inglés, o galego cun 17% sitúase no entorno dos valores medios

Vía cousas d' o paco

luns, 1 de abril de 2013

"Un cidadán recorreu unha multa porque non entendeu a lenda numérica dunha zona de carga e descarga ao estar só en galego"

por Eladino Cabanelas Fernández en Terra e Tempo:


Deste xeito recollía estes días o xornal dixital "Sermos Galiza" outro dos casos de galegofobia, que temos que sufrir case a diario, por parte dun destes francotiradores reaccionarios que, por desgraza, pululan ao longo deste noso País.