Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







sábado, 30 de xaneiro de 2016

A nova marxinación do galego de Asturias

por Xosé-Henrique Costas González e Francisco Fernández Rei, Membros da Cerna de ProLingua:

O pasado 22 de xaneiro estivemos en Oviedo para xulgar unha tese de doutoramento. Ese mesmo día fomos sabedores da publicación (por fin) do IV Informe do Comité de Expertos do Consello de Europa sobre o cumprimento en España da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minoritarias.

venres, 29 de xaneiro de 2016

Escritores de Tabeirós-Terra de Montes

No blogue dos ENDL da Estrada atopei este mapa que nos pode servir como exemplo do aproveitamento conxunto de diversas ferramentas tecnolóxicas.
Preséntase o recurso como un percorrido polos autores da comarca de Tabeirós-Terra de Montes. Así atopamos referencias de Manuel García Barros, Marcial Valladares,  pero tamén de autores como Daniel Varela Buxán, quen volvera no 1950 á súa terra natal despois dunha longa estancia na Arxentina. Tamén atopamos a persoas como Xosé Neira Vilas ou Roberto Blanco Torres, que aínda non sendo da comarca, stricto sensu, tampouco son alleos.  Fermín Bouza Brei, por exemplo é natural de Ponteareas, pero fora xuiz na Estrada, onde realizou un labor moi importante salvándolle a vida a moitos represaliados da Guerra Civil. Caso semellante é o de Castelao, quen sendo de Rianxo veu casar á Estrada. Tamén hai unha refencia ao agrarismo na Estrada.
O recurso ofrécenos unha breve nota de cada un dos escritores, pero ademais faise uso do dropbox onde se almancenan relatos biográficos de todos os personaxes. Unha forma orixinal de combinar os recursos tecnolóxicos para crear unha ferramenta didáctica, dinámica e orixinal.





mércores, 27 de xaneiro de 2016

Debullando a resposta da Xunta ao IV Informe da Carta Europea de Linguas Rexionais ou Minoritarias

Introdución
A Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias (CELRM) é un tratado europeo promovido polo Consello de Europa que ofrece unha variada posibilidades de ratificación aos estados da Unión Europea. Cada país pode subscribir a Carta con distintos graos de compromiso. España ratificou o máximo nível de protección e promoción das linguas minorizadas no ano 2001. Desde aquela a CELRM forma parte do ordenamento xurídico,  con rango de lei, sendo por tanto de obrigado cumprimento e aplicación polos tribunais, coa particularidade de que é unha norma que non pode ser modificada ou devaluada polos órganos lexislativos (estatais, autonómicos ou locais) internos.
Cada tres anos un Comité de Expertos avalía a aplicación da CELRM, para o que solicita documentación dos estados e dos gobernos locais, así como de asociacións profesionais e de defensa da lingua. Ese Comité de Expertos emite un informe no que xunto coa avalición  pode realizar recomendacións para mellorar a lexislación e as políticas lingüísticas. O pasado 06/10/14 o Comité estivo en Galicia co fin de recadar datos para o IV Informe sobre o cumprimento da Carta respecto do galego, e fíxoo non sen certa polémica, xa que unha organizacións que foron chamada noutras ocasións, como a plataforma apartidaria ProLingua, a CTNL ou a CGENDL ficaron excluídas do chamamento do Comité. Estes descartes notáronse na emisión dun informe que,se por unha banda é duro cunha política lingüística de minoración do galego, por outra parte tamén presenta algunhas eivas que levaría a unha avaliación máis severa e realista das prácticas dos gobernos galego e español.

A primeira páxina do IV Informe
O pasado 20 de xaneiro o Comité de Expertos emitiu o IV informe avaliando o cumprimento da CELRM en España. Entre as principais conclusións o Consello de Europa recrimina  aos gobernos responsables da redución do uso do galego no ensino non universitario coa introdución do modelo trilingüe, un modelo que ademais limita a un máximo dun 50% o uso do galego na escola. Por iso é especialmente interesante e reveladora a resposta que deu a Xunta ás poucas horas. Así a Consellería de Educación comenta que o IV Informe
enxalza en primeiro lugar que a situación tras o último, efectuado en 2012, "mellorou considerablemente". Constata o “moi elevado nivel de protección" que teñen as linguas rexionais e minoritarias en España, e tamén sinala certas carencias no uso das cooficiais na Xustiza ou a asistencia sanitaria. 
Para comentar isto hai que tomar aire e ir aos poucos.
O IV informe consta de 111 páxinas. Na primeira media páxina preséntase un resumo con algúns dos puntos principais que se desenvolverán no resto do documento. No punto 3 deste resumo recórdase, tal e como se informou na introdución desta entrada, que España asinou "un moi elevado nivel de protección" no ano 2001, o que non constata que o teña. Para que se faga efectiva tal constatación compríría antes que se demostrase que se cumpre co asinado. Tamén no punto 3 se indica que a situación xeral verbo da CELRM "mellorou considerablemente", mais se un le as 110 páxinas seguintes quédalle moi claro que esta mellora fai referencia a Euskadi e Cataluña. Pola contra a situación da política lingüística central, a de Valencia, Baleares e a que nos interesa especialmente, a galega, é continuamente posta en cuestión polo seu carácter regresivo respecto das linguas minorizadas.
Significativamente a Xunta esquécese do punto 6 do resumo inical que fai referencia a que a implantación da LOMCE non foi ben recibida polos falantes das linguas minorizadas xa que implica un reforzamento do castelán no ensino a expensas das outras linguas do estado. Ademais ínstase ás autoridades a que deben evitar que a LOMCE xunto co modelo trilingüe afecten negativamente ao ensino e á promoción da lingua galega. Polo momento non enxergamos ningún paso nesta dirección e aposto a que non se dará.
Sobre "certas carencias no uso da linguas oficiais na Xustiza", no resumo faise unha referencia explícita á Lei Orgánica do Poder Xudicial como un dos maiores atrancos para o cumprimento da CELRM. Tamén se constata un nível de uso residual no ámbito xudicial con menos dun 5% de sentenzas en galego, así como a imposibilidade de tramitar os expedientes en galego mediante o programa Minerva.
O certo é que parece que a nota da Xunta parece feita despois de ler só a primeira media páxina do IV informe xa que non hai ningunha referencia a ningunha das outras 110 páxinas e media do mesmo.

Mentira sobre os medios de comunicación
Máis sorprendente resulta a seguinte apreciación da Consellería de Educación:
Entre os aspectos positivos que destaca en Galicia, atópase o incremento do número de medios de comunicación audiovisual privados que emiten parte da súa programación na lingua propia da Comunidade.
Segundo as recomendacións do Comité de Expertos, nas adicadas expresamente a Galicia, fálase precisamente da "insuficiente oferta de programas da televisión privada". Non quero ser mal pensado e quizais ese "incremento do número de medios" teña que ver co parágrafo 687 do Informe no que, efectivamente fala de tal incremento, citando como medios que proliferaron neste cuarto período xusto estes tres: Radio Fene (que comenzou a emitir no 1984), Radio Oleiros (no 1980) e Radio Estrada (1958). Quen lle dou esta información ao Comité de Expertos foi a Xunta, por medio do goberno central,
Sobre os medios de comunicación, no parágrafo 705 recoméndaselle á Xunta que promova a prensa escrita en galego.

Nada sobre o galego fóra de Galicia
O Comité non recibiu ningún tipo de información das autoridades sobre a situación do galego en Castela e León ou en Extremadura e só recibiu aportacións confusas sobre o galego en Asturias. Conviña ter moi presente este dato cando os responsables da Xunta se autopromocionan gabándose da promoción da nosa lingua alén do Padornelo


O dato favorito
O Instituto Galego de Estatística (IGE)  publicaba en outubro do 2014 os datos sobre o coñecemento e o uso do galego dunha enquisa que permitía comparar datos do 2001 cos do 2011. A Xunta repite unha e outra vez que o coñecemento do galego é de case un 99%. Non conta que os datos neste período apenas variaron, e o que si cambiou (e isto é o máis relevante do traballo do IGE) é o do número de falantes. Nese intervalo de 10 anos constatouse un decrecemento dun 14%. Ademais os grupos de idade máis novos son os que menos empregan a lingua galega. Realmente o que nos mostran os datos é que cómpre unha política lingüística que favoreza o uso do galego, comenzando por unha aposta decidida e favorable no mundo do ensino.
Non hai ningunha referencia no IV Informe aos datos do IGE. Aparece na resposta da Consellería de Educación como forma de autoxustificar a súa política de ataque á lingua galega.

O decreto 79/2010, outra vez.
Os cativos das cidades, na maioría dos casos, non teñen outra relación coa lingua galega máis que a da escola. O funesto decreto do plurilingüismo non fixo outra cousa que afastar aos rapaces da inculturación en galego. Para máis, agora coa LOMCE blíndase e sobreprestíxiaxe á que xa é lingua blindada e sobreprotexida: o castelán. Todas estas apreciacións tamén aparecen reflectidas no informe do Comité de Expertos.
No Informe establécese o moi negativo impacto do establecemento da prohibición de impartir aulas en galego que establece o decreto 79/2010. O establecemento dun máximo dun 50% para o emprego do galego na escola, acompañado coa intencionalidade de reducilo a un 33% é unha clara contradición coa elección establecida na CELRM dunha educación predominantemente en galego.

Colaboración con outras Comunidades
Outros dos puntos tratados no informe é o da colaboración con outros territorios con linguas minorizadas. A Consellería xustificouse cun protocolo de colaboración con Euskadi e Cataluña no que o papel de Galicia foi vergoñento. Os tres gobernos acordaran exixirlle ao central a edición multilingüe (euskera, catalán, galego e español) de obras significativas das literaturas periféricas. Na presentación desta inciativa o representante galego desmarcouse desta petición.

O titular
Finalmente, o titular:
A Xunta de Galicia tomará en consideración as recomendacións do Consello de Europa para o cumprimento da Carta Europea das Linguas Rexionais e Minoritarias
Tomará en consideración, pero non: asumirá nin tomará as medidas que lle reclama o Consello de Europa.
Despois de todo o que repasamos máis arriba, sobran os comentarios sobre cales son as verdadeiras intencións do goberno que sufrimos. E xa que eles non repectan nin cumpren as leis vixentes, como a CELRM, non vexo eu que nós teñamos que facer outra cousa que seguir o seu exemplo e non respectar nin cumprir o funesto decreto do plurilingüsmo.

Ligazóns:
Informe do goberno español sobre a situación das linguas rexionais ou minoritarias, xx/02/14
IV Informe do Comité de Expertos sobre a CELRM, 20/01/16
Extracto do IV informe do Comité de Expertos sobre a CELRM, (en galego), 20/01/16
Nota de prensa do Consello de Europa sobre o IV Informe, 21/01/16
Nota de prensa da Consellería de Educación sobre o IV Informe, 21/01/16

martes, 26 de xaneiro de 2016

Lectura pública de "Memorias dun neno labrego"


A Asociación Cultural “Vagalumes” quer facer unha homenaxe Neira Vilas e á súa principal obra, Memorias dun neno labrego mediante unha lectura do libro que se realizará o vindeiro venres 29 de xaneiro ás 19:00 h. O lugar é o Teatro Principal da Estrada. Durante o acto emitiranse algúns vídeos de Neira Vilas falando da súa propia obra.
Na lectura colaborarán os centros escolares da vila, pero está aberta a calquera que queira participar.
Para organizar mellor as lecturas podémonos apuntar nunha lista mediante o seguinte formulario.

A normalización lingüística e as dereitas galegas

por Xesús Alonso Montero en La Voz de Galicia

Por leigo que sexa un en materias de normalización, calquera sabe que normalizar un idioma nun determinado territorio non unilingüe equivale a crear as condicións para que ese idioma sexa normal en todos os usos e rexistros dos distintos estamentos sociais e en todos os ámbitos xeográficos e administrativos. Un idioma que non recupere unha gran parte deses espazos sociais e profesionais é un idioma de moi problemático futuro; de aí que o compromiso e o empeño dos pedagogos da causa idiomática consideren normal un acto de lingua cando, emítase onde se emita, non crea problemas de estimación no emisor nin de estimación e comprensión no receptor. Como estamos -e estaremos durante tempo- nunha sociedade de clases, o galego será un idioma normalizado, normal, cando un rexistrador de Pontevedra, sexa alcalde ou non do país, fale en galego con seus fillos e coa súa empregada do fogar e tamén, no casino ou na praza de touros, cos seus colegas de profesión; tamén será síntoma de normalidade que a condesa de Pazos Outos gabe ou critique o comportamento da súa empregada en galego e esta, no mesmo idioma, reivindique unha mellora do seu breve salario: síntoma, obviamente, de normalidade lingüística, non doutra cousa. Agora ben, cal é, hoxe por hoxe, en Galicia, o idioma habitual das condesas e dos rexistradores e doutros homes e mulleres inscribibles neste universo socioeconómico e cultural? De aí que os pedagogos da causa idiomática digan e repitan que estamos lonxe da normalidade, razón pola cal hai, en institutos, concellos, facultades, etcétera, comisións de normalización lingüística. Normalizadores e pedagogos saben moi ben que, hoxe por hoxe, en determinados sectores da dereita farturenta -ou, simplemente, acomodada- a praxe lingüística exercítase, dentro e fóra do fogar, en castelán, mesmo nos fogares onde os fillos, alumnos ou exalumnos dun instituto, leron e estudaron a Rosalía, Castelao e Celso Emilio, e moitos deles serían capaces de conversaren en galego enxebre, incluso con infinitivo conxugado.

luns, 25 de xaneiro de 2016

A vindeira Xunta de Galiza e o galego

por Henrique del Bosque Zapata, no Sermos Galiza:


Hai grandes posibilidades de acabar coa maioría absoluta do Partido Popular nas vindeiras eleccións galegas. A constitución dun novo goberno de progreso e comprometido co país vai despertar esperanzas, ilusións e expectativas. Desde o primeiro momento terán que amosarse acenos e decisións, tanto simbólicas coma materiais, que fagan tanxíbel o vencello coa cidadanía e dean satisfacción ás arelas de cambio. Novos estilos, novas formas, novas linguaxes; novos significantes que arroupen contidos e significados que, ás veces, van ser dífíciles de implementar e desenvolver e para o que cumprirá moita proximidade e pedagoxía coa xente do común, mais sen que isto supoña renuncias ao seu cumprimento.

domingo, 24 de xaneiro de 2016

Comunicado en relación co informe do Consello de Europa sobre a Carta das Linguas Rexionais e Minoritarias

Comunicado da RAG ante o IV Informe do Consello de Europa sobre a CELRM:

O Consello de Europa acaba de manifestar a súa preocupación polo efecto negativo da "redución gradual" do galego no ensino en Galicia, unha advertencia que concorda coa posición da Real Academia Galega fronte ao Decreto 79/2010 da Xunta de Galicia. O organismo europeo emitiu esta semana un novo informe sobre a aplicación da Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias en España que identifica "problemas importantes", entre os que sinala expresamente a redución do ensino en galego como consecuencia da aplicación do devandito Decreto, unha norma que entra "claramente en contradición" cos compromisos adoptados polas autoridades ao asinaren a Carta, engade o documento.

venres, 22 de xaneiro de 2016

As linguas minorizadas en Europa: entre o ecolingüismo e o lingüicidio



Creo que é un momento oportuno para esta entrada, cando o Consello de Europa no 4º informe sobre o cumprimento da Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias insta a un cambio de rumbo na política lingüística para que o galego deixe de recibir ataques tanto desde o goberno central, como desde o da Xunta. Temos que estar informados sobre cal é a situación real da nosa lingua e, en xeral, das linguas minorizadas en Europa.
Neste vídeo podemos seguir a conferencia de Xosé Henrique Costas, impartida o 16 de Marzo do 2015 no Salón de Graos da Facultade de Filoloxía e interpretación da Universidade de Vigo. Foi organizada por Trabalingua e trata sobre as linguas minorizadas en Europa. Dura unha hora pero aprovéitaselle cada minuto.

mércores, 20 de xaneiro de 2016

Blogomillo

O Inoreader
A partir dunha acaída reflexión de Xabier P. Igrexas  (Contradiscurso) feita pouco antes de finalizar o 2015, a blogosfera galega comenzou a moverse. Quen o diría!
A iniciativa partía dun feito: da desconexión existente entre a blogosfera galega ao non haber un referente onde podermos achar as entradas en galego que se están a publicar na actualidade.
Polo seu aniversario, Brétemas divulgaba e apoiaba a proposta de Contradiscurso. Aos poucos días Pedro Silva, construía o que el mesmo chamaba, un mapa no deserto, a partir dun listado que Xabier P. Igrexas facía público, cun total de 72 blogues. Era un bo principio.
Facendo uso  dun agregador de blogues, o Inoreader, Pedro Silva construíu unha gorentosa xanela que nos permite ver o que se coce na blogosfera galega. Non é éste o último paso. Agora cómpre engadir á base de datos deste mapa, un listado que conteña o maior número de blogues que editen os seus contidos en galego. Para isto elaborouse un formulario que nos permite empadroar novos blogues. Todos deberiamos contribuir a elaborar este novo mapa para conquistar, tan siquera, unha pequena veiga da nosa identidade.

O Planetaki
Houbo uns anos nos que podiamos estar informados do que se cocía nos ENDL dos centros de ensino grazas a unha ferramenta, o Planeta de ENDLs, elaborado coa ferramenta Planetaki. Alí podiamos seguir as entradas que cada día se engadían nos blogues dos ENDL e en webs afíns á cuestión da normalización. Pero un día este recurso tecnolóxico deixou de ofrecer os seus servizos, e quedamos orfos dunha continua fervenza de información.
Para continuar co mantemento deste blogue precisaba da información que desaparecera do Planeta de ENDLs. Por esta razón comencei a recompilar todos os blogues dos que tiña algunha referencia, especialmente daqueles asociados a centros de ensino que divulgaban actividades normalizadoras. Deste xeito no blogroll da columna da dereita, A miña lista de blogues, acabei xuntando unhas 300 referencias que lle enviei a Pedro Silva para que engadira ao novo mapa do Blogomillo

Nova lapela
Para contribuir á difusión dos contidos do novo mapa do Blogomillo engadín unha nova lapela na cabeceira do blogue e axustei algunhas características para que a consulta sexa máis fácil.

Creo que sería un paso adiante que plataformas como a da CGENDL acubillaran no seu seo este novo mapa de blogues, ou que, en todo caso se elaborara cos mesmos vimbios un específico adicado á normalización.

Real Academia Galega e Academia de la Llingua Asturiana. Cuestións ortográficas e escolares

por Xoán Babarro González, no web da RAG:

Un neno da Uttar Pradesh alfabetizado unicamente en hindi non pode ler o que escribe outro que utilice para a expresión escrita o urdu, por máis que nada lles impida entendérense nos xogos. Unha revista escolar da Transnistria resulta hoxe escura no resto das escolas de fala romanesa de Moldavia e Romanía ao utilizar para a lingua moldava (лимба молдовеняскэ / limba moldovenească) caracteres cirílicos en lugar de latinos. E nos nosos dominios, sen chegarmos a tales extremos, un neno asturiano de Taramundi ou Santiso de Abres pode aprender na escola unha regra ortográfica contraria á que utiliza un primo seu da Pontenova ou Trabada.

luns, 18 de xaneiro de 2016

Cantigas de Santa María

Noutra ocasión fixéramos neste blogue referencia a un portal, o das Cantigas Medievais Galego-Portuguesas, que nos ofrece múltiples posibilidades de consulta. Nesta ocasión recollemos algúns recursos da areñeira referentes ás Cantigas de Santa María.
Podemos comenzar a andaina co portal de Cantigas de Santa María for singers, un portal que nos proporciona as 427 cantigas a partir dun índice numérico a partir da edición de Mettmann (1986-1989). As peculiaridades desta recompilación están en que nos ofrece a posibilidade de acceder a unha trsanscrición fonética das cantigas ou á separación silábica. Tamén nos mostra as partituras musicais de cada cantiga. O título do portal non engana.
Un segundo e gorentoso chanzo represéntao o portal da Universidade de Oxford, The Centre for the Study of the Cantigas de Santa Maria, creado no 2005 a partir de dous proxectos de investigación. Un deles centrado en elaborar unha base de datos sobre as Cantigas de Santa María e o outro en elaborar unha nova edición crítica. En moitas das súas páxinas a información é bilingüe (inglés-galego)
Existen catro manuscritos das Cantigas de Santa María. Podemos acceder a unha dixitalización do exemplar da Biblioteca Capitular de Toledo. Outros dous consérvanse no Escorial. Tamén hai un exemplar en Florencia pero lamentablemente sen a transcrición musical.
Como podemos observar, estas alfaias literarias, escritas en galego medieval, non están en Galicia. Fixemos referencia a dous portais británicos, a outro da Universidade Nova de Lisboa e incluso poderíamos ligar a un en xaponés. Non é que na terra non haxa quen teña interese na recuperación e dignificación da nosa historia, especialmente da nosa lingua na época medieval, pero está claro que algo falta.

sábado, 16 de xaneiro de 2016

De blogues.50

Da Wikipedia

venres, 15 de xaneiro de 2016

Avoas de Muxía

Avoas de Muxía from Proxecto Buserana4 on Vimeo.

O Proxecto Buserana é un proxecto elaborado no 2009 en Muxía que tiña como obxectivo a salvagarda e a posta en valor do Patrimonio Cultural Inmaterial do concello. O sabor deste traballo é semellante ao doutros, como ese magnífico Eu son... elaborado no IES de Curtis do que falamos hai algunhas semanas. Nesta ocasión contamos cun vídeo no que as propias mulleres de Muxía que naceron nas primeiras décadas do século XX relatan as súas experiencias vitais.
A recuperación desta memoria forma parte do coñecemento necesario do estado social actual. Todas estas mulleres falaban galego. Hoxe en día posiblemente algunhas das súas netas reneguen do galego. Esta película pode ser un bo xarope para ese mal.
Mágoa que o son e a imaxe non estean coordinados.

luns, 11 de xaneiro de 2016

Chove en Galiza


Non achei vídeo máis acaído para estes días de chuvia que o desta canción de Pablo Díaz na que se pon música ao poema de Díaz Castro, que seguro que será do gusto dos máis pequenos. 
Aproveito para presentar a canle de You Tube, "Cancións en galego", que seguindo o exemplo de 
Txatxangorria-Euskal Karaokeak, sube cancións en formato karaoke. Un espazo de recursos que non debemos perder de vista.

domingo, 10 de xaneiro de 2016

Éche así



Éche así é un programa de divulgación científica da TVG. Mellor dito, é o programa de divulgación científica da TVG. En menos de media hora tratan varios temas de carácter científico que teñen que ver coa nosa vida cotiá. Ademais o programa ten vocación de entretenemento polo que sempre está presente o (bo) humor. 
O programa ten catro presentadores: un químico, Manuel Vicente (director de Efervescencia), un biólogo, David Rodríguez, un xeólogo, David Ballesteros, e unha actriz, Saamira Ganay. 
Neste vídeo que recollo aquí trátase o tema das filas. As filas dos supermercados, dos servizos públicos, pero tamén das redes de ordenadores, das telecomunicacións, vehículos que pasan por unha rúa ou unha gasolineira,... poden ser tratadas desde o punto de vista matemático. Hai unha parte da estatística, a teoría das filas, adicada a este tipo de problemas.
O único malo do programa é o do día e hora de emisión: os domingos ás 10:30. Merecía emitirse no horario de máxima audiencia. Pero as cousas sonche así.
(Sempre temos a posibilidade de pegarlle un ollo no apartado de á carta, da TVG)




venres, 8 de xaneiro de 2016

Castelao, presentado por Neira Vilas



Todos sentimos un enorme respecto polos difuntos, e os galegos máis. A lingua é o espello da nosa alma e unha palabra moi nosa é a de finado. Neira Vilas non é un morto, cando falamos del, falamos do finado, que é moi outra cousa. O noso respeto por el multiplicouse, así que as súas palabras hoxe valen un cento de veces máis que hai uns meses. Por iso, estas catro frases que lle adica a Castelao neste vídeo teñen tanta forza como toda unha enciclopedia.
A peza audiovisual que se presenta aquí forma parte dun proxecto da RAG no que se recollen recursos e un perfil dos homenaxeados no Día das Letras. O segundo ano que se celebraron, o 1964, estiveron adicadas a Castelao. Como en todos os outros casos, a RAG realizou un vídeo no que unha figura destacada da cultura fala do escritor homenaxeado. Neira Vilas comenta que chega a Buenos Aires ao pouco de morrer Castelao. Nesa cidade "quedaría a súa pegada por moitos anos, na capital cultural de Galicia, na capital patiótrica de Galcia". 
Onte fixéronse 66 anos da morte de Castelao.

A culpa desta entrada foi deste recordatorio de Agustín Fernández Paz, sempre fiel á cultura galega.

xoves, 7 de xaneiro de 2016

Casa Museo Manuel María


A Casa Museo Manuel María é un deses lugares aos que non podemos deixar de ir. Para decatármonos do gorentosa que é esta visita a Fundación Manuel María ofrécenos este audiovisual no que percorreremos as distintas estancias da casa que contén importantes fondos artísticos (con obras de Castelao, Díaz Pardo, Lugrís, Carlos Maside, Laxeiro,...), unha excelente biblioteca co mellor do libro galego da segunda metade do século XX e un importante fondo documental de Manuel María.
A visita a este lugar ten o seu complemento ideal co paseo por Outeiro de Rei e o paseo que podemos dar ata a próxima beira do Miño.






mércores, 6 de xaneiro de 2016

Seis anos e un día

Hai 6 anos e un día publicaba a primeira entrada deste blogue.
Foi a finais do nadal, despois de aproveitar as xornadas festivas para aprender as principais directrices para poder manter un blogue, partindo da ignorancia máis absoluta sobre este mundo virtual.
A miña primeira intención foi a de manter un blogue de matemáticas, pero  déronse varias circunstancias para que se frustrara esta intención. En primeiro lugar, encontrei moitas dificultades para poder inserir fórmulas nesta plataforma. Só anos despois aprendín a facelo. Ademais, naquela altura estaba en plena efervescencia o debate sobre o que se dera en chamar o borrador do galego. Non sobra olver a botaerlle un ollo, para ver ata que punto a caste gobernante está disposta a dar a guerra contra a normalización da nosa lingua. Con estes antecedentes a ninguén lle estrañará que despois de todo este tempo, nefasto para o galego, haxa máis de 500 entradas baixo a etiqueta decreto, todas relativas ao que é o maior dos ataques perpetrados contra a lingua de noso.
Desde este espazo vitual, boto a cabeza para fóra e, como o camelo (ou dromedario), fico pasmado pola zunia que nos desgoberna atentando contra o que con máis ansia debería defender e promocionar.

Carlos Guitián: "Tiven pacientes que deixaron de vir a miña consulta por falar en galego"

Marta Salgado entrevista a Carlos Guitián, o urólogo ourensán que na década dos 60 foi o primeiro médico en practicar a técnica da resección transuretral, en La Región

Foi xefe do servizo de Uroloxía do antigo Hospital Provincial durante máis de 45 anos, traballo que compaxinaba coa súa consulta sita na rúa Progreso. Agora está xubilado pero segue cas mesmas inquedanzas de cando era máis novo. Di que sempre lle gustou estar ao carón dos humildes e defender o uso do galego, "unha lingua moi maltratada durante a época de Franco", explicou. Foi un dos poucos médicos da provincia que empregou o galego na sanidade pública arriscándose a que o expulsasen do Hospital.
Por que ese amor polo galego?
Naquela época, era unha lingua moi maltratada. Fixen a especialidade no Hospital de Sant Pau e durante a miña estancia en Barcelona percateime de que os cataláns estaban orgullosos do seu idioma. Isto fíxome ref lexionar sobre a necesidade de defender o noso e decidín pres- cribir en galego a pesar do risco que esto supuña durante o franquismo.

domingo, 3 de xaneiro de 2016

O libro no día das letras 1996



20 anos non che son nada.
Hai 20 anos, no Día das Letras adicado a Xesús Ferro Couselo,  na TVG podiamos ver o programa De Viva Voz, dirixido por Fidel Fernán. O programa  tiña como centro do debate "O libro". Nel participaba, entre outros Manuel María, protagonista do 17 de maio do presente ano. Os contertulios que o acompañaban eran Homero Pérez Quintana (Director Xeral de Cultura),  Damián Álvarez Villalaín (subdiretor da editorial Galaxia), Felipe Senén (director do Museo Arqueolóxico da Coruña), Xesús Couceiro Rivas (libreiro), e Anxo Tarrío Varela (profesor da Universidade de Santiago de Compostela).
Entre as curiosidades do programa está iso de poder ver a un contertulio, Pérez Quintana,  fumando no plató, ou que se fala do CD-ROM como a alternativa ao libro, posiblemente a ferramenta máis novidosa das novas tecnoloxías naquela altura.
Álvarez Villalaín fala de que o número de libros editados en galego (1.076) era menor que a dos editados en euskera (933), datos do 1994. Podemos comparar estes datos cos que  nos ofrece M. Bragado do 2014.
Tamén resulta moi curioso escoitar ao director xeral de cultura falar de normalización lingüística, normalización cultural, ou de nacionalidades históricas, conceptos expulsados do debate a día de hoxe.
[min 32] Tamén podemos oir a Manuel María falando daquela do Códice Calixtino, despois do seu roubo e recuperación no 2012. Quéixase da edición feita pola administración, en castelán, tal e como volveu a suceder o ano pasado. A historia repítese, tristemente, unha e outra vez. Tamén acusa á administración, especialmente os concellos e deputacións, que publican "auténticas mamarrachadas".
[min 37] Pregúntase pola rúa á xente sobre a lectura do libro en galego.
[min 44] Homero Pérez Quintana  loa o proceso de normalización lingüística no ensino que fixo que moita xente se achegara á lectura en galego. Di que se seguimos coidando os estratos máis novos, dentro de 15 anos, se fixéramos unha enquisa pola rúa, teremos moitos máis lectores en galego.
[min 60] Polémica sobre se o 17 de maio debe, ou non, ser festivo.
O programa remata da mellor maneira, cun recitado polo propio Manuel María, deste seu poema:


O povo que deixa perder a sua palabra
creada, herdada, usada, revelada,
aquela que lle é propia e singular,
a que é unicamente sua,
está empobrecendo ó mundo
e perpetrando o seu propio xenocidio.
Ese povo vil
ollará aniquilada a sua lembranza
e o seu nome indigno
borrárase, sen máis, do universo:
hai agresiós á beleza e ó espíritu
que a vida non tolera nen perdoa.

De Os Lonxes do Solpor, 1993

venres, 1 de xaneiro de 2016

De blogues.49

Da Wikipedia

  • Informe dramático sobre a sanidade pública galega, 16/12/15, por Pablo Vaamonde en Pavillón de repouso
  • Fai uso da túa lingua!, 16/12/15, no blogue da Biblioteca do IES Femín Bouza Brey
  • Ignacio Vilar, connosco, 16/12/15, no blogue do ENDL do IES Chano Piñeiro (Forcarei), Lingua de montes
  • ADEUS A XOSÉ FERNÁNDEZ FERREIRO, 18/12/15, en Camiño longo, blogue do IES Blanco Amor
  • Mi casa gallega en Sangenjo, 21/12/15, na Revolta da freixa
  • Pido o Día das Letras Galegas 2017 para Andrés do Barro, 22/12/!5, por Francisco Castro, A canción do náufrago
  • Taboleiro do libro galego, balance anual 2015 (XXXIX), 23/12/15, por Ramón Nicolás no Caderno da crítica
  • Letras no ceo urbano, 24/12/15, en Xogos de lingua
  • Morreu Sabela Labraña, filóloga e coordinadora do proxecto "Galauda" no ensino da lingua e cultura galegas en Catalunya, 28/12/15, en Ollaparo
  • Preservar a toponimia, 29/12/15, por Pedro García Vidal, en Café Barbantia
  • POR UNHA NOVA CARTOGRAFÍA DO BLOGOMILLO, 29/12/15, por Xabier P. Iglesias no contradiscurso
  • Onde prestan tanto esas cervexas?, 30/12/!5, por Manuel Arca Castro, en Derrubando isoglosas