Tecín soia a miña tea

Outro ano máis (2016, 2017, 2018 e 2019), o concello da Estrada presenta o vídeo no que homenaxea a Rosalía de Castro e así celebra o seu día. Un novo acerto e un vídeo marabilloso con música de Guadi Galego sobre o poema Tecín soia a miña tea e unhas imaxes tan ben recollidas que ata lugares tan pouco agraciados como a Rúa da Cultura pola que eu chego todos os días ao traballo, aquí son recollidos con tanta sabiduría que ata parecen fermosos.
A trama é simple e está moi ben traída. Rosalía sae da Casa da Matanza, e despois dun breve paseo por Padrón achégase ás terras estradenses. Na Estrada visita os máis diversos lugares, desde o Pazo de Oca, a ponte de Pontevea ou a Torre de Guimarei. A mensaxe está clara, Rosalía segue estando connosco.
O final do vídeo con Rosalía paseando pola feira ou falando cos rapaces do CEIP Pérez Viondi mentras soan os acordes doutro éxito de Guadi Galego cantando a unha lingua chea de vida é toda unha declaración, unha chamada a seguirmos a estela de Rosalía en todo momento e en todo lugar. Unha chamada a seguir usando a nosa lingua tanto no mundo empresarial como a transmitillo aos nosos nenos.

Día internacional da lingua materna

por Xabier Lago Mestre en Praza Pública:

O 21 de xaneiro foi declarado como Día internacional das linguas maternas. No Bierzo ocidental hai unha comunidade galegofalante. A orixe deste idioma está na Idade Media. Non sen dificultades ten chegado o galego até hoxe coa fala popular, toponimia, literatura oral, etc.

A quen lle importa?

A gañadora xuvenil do Quero Cantar 2019, Isma Kalo, estreou o pasado 20 de febreiro o videoclip de A quen lle importa?

Lingua e dereitos

por Anxo Louzao, no Nós Diario:

O povo galego creou a súa lingua para usala como necesidade social. Só deixa de utilizala cando lle é arrebatada mediante diferentes mecanismos de substitución. Ningún proceso natural encerra xenreira polo propio e mudanza polo alleo. Son, por tanto, procesos de dominio e colonización os que actúan coa intención de ir borrando a nosa identidade nacional e así a súa marca máis relevante, a lingua. O sometemento como nación, prohíbenos o exercicio do dereito fundamental a vivirmos no noso idioma. Procurase adormecer as conciencias para que se perciba como insignificante, sen valor e utilidade a nosa lingua e negar todo o que nos fai ser galegos e galegas.

Unha xenialidade do IES de Brión: mulleres matemáticas e xogos

Grazas a este chío de Elena Vázquez Cendón tiven noticia da abrumadora cantidade de actividades que organizaron no IES de Brión para celebrar o Día da nena e a muller na ciencia, 11 de febreiro. Entre elas están a confección desta xenialidade na que se fai un marabilloso percorrido achegándolos 14  mulleres matemáticas con vídeos e pósters de cada unha.  Cando vin e escoitei a Hipatia, a Emmy Noether ou a Florence Nigthingale a falar sobre a súa obra, case caio da cadeira abaixo.  Ademais, de regalo, engándense non poucos xogos coas máis variadas aplicacións.
Se quedamos impresionados con todo este relato de actividades, aínda nos quedan por tratar os proxectos cos que participaron no concurso Wisibilizalas, LuminísTICas no 2019 e Wisibilizalas: Mulleres Galegas, no 2020.
Mil aplausos para os rapaces de 3ºC e 4ºA que colaboraron neste traballo, así como ao resto do alumnado e profesorado, capaces de crear unha xanela que permite entrar a luz e o aire limpo destas mulleres científicas.

Racismo contra o galego. Perseverarmos, insistirmos, activármonos

por Marcos Maceira Eiras, no Nós Diario:

O Ministerio para a transición ecolóxica, a través do Instituto para a Diversificación e o Aforro Enerxético (IDAE) vén de denegar unha axuda de 900 mil euros ao concello de San Xoán de Río para renovar o alumeado público. O motivo é que un dos certificados achegados estaba en galego. Nada novo. A mesma axuda fora denegada en 2016 aos Concellos de Santiago, Santa Comba e Teo cos mesmos argumentos.

Promovermos o galego no eido xurídico

por Xoán Antón Pérez Lema, en Nós Diario:

Neste país os administrados e os seus avogados temos pleno dereito ao uso da nosa lingua perante todas as Administracións, dacordo coas leis galega de normalización lingúistica, estatal de procedemento administrativo común e orgánica do poder xudicial e coa Carta Europea das Linguas Minorizadas. Este dereito adoita ser limitado na praxe ou mesmo descoñecido na Administración periférica do Estado (nomeadamente perante a Axencia Estatal Tributaria-AEAT e a Administración da Seguridade Social) e tamén na Administración de Xustiza.

A peor xogada

O grupo A Música das Baleas foi o gañador na categoría infantil do IV Certame de música Quero Cantar convocado pola Deputación da Coruña. Unha parte do premio consiste na elaboración dun vídeoclip coa composición gañadora, A peor xogada. Non podemos dicir outra cousa que lles quedou niquelado.

O grupo formouse a partir do coro do CEIP de Caión, que dirixe o mestre Jose Carballido.

Os apelidos en Forcarei, ao dereito

Roubada do Chaniño

No IES Chano Piñeiro  (Forcarei) están desenvolvendo unha campaña de estudo e información sobre a antroponimia dos membros da comunidade educativa. A cousa non queda aí, ponse o foco no dereito a vivir e a expresármonos na nosa lingua en todos os ámbitos da vida, así que, unha vez identificadas as incorreccións nos apelidos, tamén se ofrecen indicacións de como restarurar as súas formas correctas e libres de deturpacións. "Do mesmo xeito que moitos topónimos se foron castelanizando á forza, moitos apelidos galegos tamén foron acastrapados e deturpados"


Tanto no portal O Chaniño, como nos paneis dos corredores do centro encontramos preguntas pertinentes con respostas moi ben argumentadas. Velaquí as cuestións que invito a que vexades respondidas no Chaniño:

• Cando comenzou a deturpación dos apelidos galegos?
• Por que os nosos topónimos están regularizados e os apelidos non?
• É posíbel volver os nosos apelidos castelanizados á súa forma orixinal?
• Por que hai persoas que se resisten a corrixir o seu apelido castelanizado?
• Como galeguizar o teu nome e apelidos

O traballo, no que participaron o ENDL e a Biblioteca do centro, non está feito no aire, senón que se recolleron os apelidos dos membros do centro, tanto na súa forma deturpada como na orixinal, explicando o seu significado e a súa orixe.

Apelidos deturpados en Forcarei by kiarqu2458 on Scribd

Instancia de galeguización do nome

instanciacambionome by api-234387704 on Scribd

Instancia de regularización dos apelidos

instanciacambioapelido by api-234387704 on Scribd

A propósito da(s) lingua(s)

por Mercedes Queixas no Nós Diario:

A respecto das linguas, quen agora lles escribe observa un discurso insistente Na máxima consideración cara á diversidade lingüística mundial e a necesidade de adquisición da competencia plurilingüe, garante de éxito maior canto máis temperá sexa a exposición das crianzas á aprendizaxe de linguas diferentes da inicial.

Mediacamentos vs. virus para o galego

Falar galego é saudábel é a campaña que A Mesa e o Grupo de Normalización do estudantado de Mecicina presentaron onte ante os medios e ao presidente do Parlamento. A campaña ten sobrada xustificación, basta atendermos ao dato que destacaba Nós Diario: o 41% dos galego-falantes cambian de lingua cando entran na consulta dun médico.
Sabemos que o mal está aí pero ninguén, ata hoxe, deu un mínimo paso na súa identificación nin procurou ningún avance na normalización da sanidade. Destaca a inacción da Secretaría Xeral de Política Lingüística que leva 10 ano sen facer ningunha campaña de sensibilización ou promoción do uso do galego, xa non no ámbito sanitario, senón de ningún tipo. Desde aquel "En galego, e logo!" do ano 2007, que, por certo, non era alá unha campaña nada redonda, quedamos completamente orfos dunha imaxe de apoio da Xunta ao uso da nosa lingua. Pola contra tivemos, e temos, unha boa manchea de agravios por parte dos gobernantes que, comenzando polo principio, renegan do galego cada vez máis nas súas intervencións públicas. Fronte a este triste devalo o secretario xeral de política lingüística non só non dimite, o cal sería a única saída digna, senón que cala ou, o que aínda é peor, xustifica. Pois para iso é para o que está, e non para o que se supón para o que debería estar un detentor de tal cargo.
As consecuencias deste panorama caen, como paus, sobre nós, os galegos que aínda nos mantemos na nosa lingua. Por poñer só un exemplo, destes mesmos días e dentro do mundo sanitario, resulta que o Colexio de Farmacéuticos da Coruña tamén lanzaron unha campaña, desta vez contra o galego. Estou a falar do que promocionan como "Siempre con receta", un título máis propio para os usuarios das famacias de Albacete ou de Mendoza, na Arxentina, que para os veciños de Corcubión ou de Ribeira.
Teñan presente, señores farmacéuticos, que cando se dialoga coa sociedade, faise moito máis que falar do bo ou mal uso das receitas pois, queírano ou non o queiran, tamén se dá exemplo do uso ou do desprezo da lingua da xente. Os farmacéuticos da Coruña apostaron por este segundo camiño, compría que algún médico lles receitase un pouco de respecto, e coidados da lingua que parecen descoñecer.

A ocultación do informe do Consello de Europa na TVG sometido a control no parlamento

O colectivo Defende a Galega, que denuncia os recortes na CRTVG así como a manipulación informativa desta entidade, publicou este vídeo no que a deputada do PSdeG Noela Blanco pon en evidencia a ocultación do crítico informe do Consello de Europa sobre a situación do galego. A nova só se emitiu no informativo con menos audiencia e nun corte de só 30 segundos.
A lectura da resposta do director xeral Alfonso Sánchez causa vergoña e remítenos a pensar como é posible que personaxes deste calibre estean ocupando (e cobrando) postos de responsabilidade cun soldo parello pagado por todos nós. Non o merecemos

Dez anos da presentación das 55 mentiras

por Francisco Fernández Rei, nas Voces de ProLingua:

Para Xavier P. DoCampo,

para Agustín Fernández Paz e

para María Xosé Rodríguez Valcárcel,

irmáns e irmá de ProLingua

que andan a navegar polos mares ignotos do Alén.

Hoxe hai dez anos da acción máis impactante de ProLingua: a multipresentación, ás 20:30 hora local, do libro 55 mentiras sobre a lingua galega en 69 localidades de Galicia e doutras zonas de España, e tamén no estranxeiro, en cidades de Europa, América e Asia. Nas semanas seguintes tivo lugar, ademais, un bo quiñón de novas presentacións noutros lugares diferentes.

Cantiga da Montaña californiana

Vídeo no que un coro californiano canta a Cantiga da Montaña' de Xabier Díaz e As Adufeiras do Salite

A nosa lingua no faiado

por Mercedes Queixas en Nós Diario:

Boa parte do noso labor docente dedicámolo a avaliar. Non só por ser prescritivo, senón porque é preciso para testar, ratificar ou rectificar un proceso áxil, dinámico, diverso, transversal, continuo e interactivo como é o ensino-aprendizaxe. Mais, sobre todo, porque toda (auto)avaliación leva implícita reflexión e formulación de propostas de mellora, pois a práctica educativa impera sobre o marco teórico, sempre un bocado abstracto e homoxeneizador.

Os prexuízos no concello da Lama

Neste capítulo a reporteira foi á procura concello no que a súa fala fose a máis próxima ao estándar. Como hai bos estudos do ILG sobre o tema, non tivo en problema en determinar que o pontevedrés concello da Lama era xusto o que estaba buscando. Pero o que atopou non foi só unha fala moi semellante á norma, o seu achado máis importante foi o dunha morea de prexuízos. Que se os da parroquia do lado xa teñen outra forma de falar, (pero os de Almería falan coma nós), que se nós falamos un galego regular, que onde se falan ben é por Lugo (e se es de Lugo, por Pontevedra), que se o galego dos medios é "demasiado perfecto", que se nós falamos un "galego cerrado" e incorrecto. As consecuencias de todo isto podémolas comprobar nos últimos segundos do vídeo cando un dos veciños nos informa de que ningún dos 86 rapaces do colexio da Lama é galego-falante.

A Igrexa, impermeábel ao galego

por María Pilar García Negro, en Nós Diario:

O título orixinal deste artigo non é o que finalmente escollín e o encabeza. Na realidade, o que quería escreber era: “Cregos galegos, non tedes perdón de Deus!”. Como o vocativo talvez non faga xustiza aos que si o son non só de nacencia e/ou de morada senón aos que se senten, se pensan e practican como tais, isto é, como galegos que se saben pertencentes ao povo homónimo e que fan críbel a mensaxe evanxélica, opto entón por me referir á Igrexa Católica como institución, como xerarquía, como actuación da inmensa maioría dos seus ministros. Hai poucos días, tiven de asistir a unha despedida definitiva, máis dolorosa nesta ocasión, por se tratar dun querido curmán do meu tempo. Por enésima vez, tiven que aturar a liturxia e a prédica do oficiante do funeral no idioma alleo, con sotaque distante e distinto, no cumprimento dunha sorte de trámite onde o que menos importa é o finado e o consolo que unhas palabras humanamente verdadeiras podan servir en transo tal. O único galego que se ouviu foi un cántico da coral, onde el, o finado, tamén cantara.

Rebelión

Xa que están estreando o seu disco "Dálle lume", vai por aquí o son, que crece no directo, deste grupo compostelán.
Vou destacar a canción Xandre, coa letra da carta que Alexandre Bóveda escribiu antes de ser asasinado.

Pilar Ponte: 21 día co galego

por Marilar Aleixandre, no Nós Diario:

Teño a convicción de que, cando algo nos desgusta, o camiño a tomar non é tanto laiarnos, senón actuar para mudalo. O pasado martes Pilar Ponte, profesora no IES da Pobra do Caramiñal, recibía o Premio da Cultura Galega, modalidade lingua, por unha actuación excepcional: iniciar en 2013 21 días co galego –desde 2019 e +–. Pilar preocúpase, como todos nós, pola situación do galego, a perda de falantes sobre todo nas idades máis novas, as consecuencias do decreto de trilingüismo de 2010. Problemas tan visíbeis que levaron mesmo ao comité de ministros do Consello de Europa, na súa xuntanza do 11 de decembro de 2019, a recomendar ás autoridades españolas "Eliminar as limitacións do ensino do galego en Galicia".