Dioivo: Retorno a Tagen Ata

Este chío de Iván Méndez López foi o que me informou sobre este audiovisual no que o grupo metálico vigués Dioivo pon a música e o autor do texto, Xosé Luís Méndez Ferrín pon tamén a voz. A mestura é xenial. Ao escoitalo non podo deixar de sentir a Ramón Piñeiro remexéndose na súa tumba.

Conseguiremos reivindicar o desexo

 

As actrices Areta Bolado, Ailén Kendelman e Noelia Castro, integrantes da "Panadaría Teatro" xunto co actor Daniel Celester protagonizan o terceiro capítulo da serie 'Conseguiremos', a produción da Real Academia Galega e a Universidade de Santiago de Compostela que abre o proxecto 'Novas voces para a lingua'. 

 O episodio, gravado no IES Eusebio da Guarda da Coruña, recorda a historia de amor de Elisa e Marcela, as dúas mulleres que casaron nesta mesma cidade en 1901 pola igrexa. Unha reivindicación do desexo e da diversidade, tamén a lingüística.

Buscando solucións a pandemias lingüísticas

"Buscando solucións a pandemias lingüísticas". Con este enunciado comeza o vídeo presentado polo alumnado de 5º curso do CEIP Figueroa (A Estrada), os meus futuros alumnos. Son os gañadores do concurso de vídeo do Correlingua 20-21

 

O devalo (xacobeo) da política lingüística

En decembro do 2016 ProLingua denunciaba que a Secretaría Xeral de Política Lingüística estaba disposta a subvencionar un premio no que o galego podería estar ausente. A denuncia parecía increíble, pero desafortunadamente todo apuntaba a que era certa. Comprobámolo pouco despois. En colaboración cunha ultrasubvencionada Academia Xacobea puxeron en marcha un concurso  (xacobeo, por suposto) de obras narrativas no que podían concursar obras en castelán e que, aínda que gañase unha obra na nosa lingua, a SXPL contribuiría a que se publicase traducida ao castelán. E despois aínda hai quen di que o subvencionado é o galego!

Nese mesmo ano xa vimos como a SXPL promocionaba un concurso de relatos da Fundación Camilo José Cela na que se excluía o galego.

Por se todo isto non chegase, o concurso tivo unha segunda edición e ameaza con continuar así un ano tras outro, subvención tras subvención, proclamando que é unha . Aínda máis, no ano 2019 ampliaron a desfeita a un novo concurso (xacobeo) de poesía. Tamén o subvenciona a SXPL. Tirando do fío, no 2020 convocaron tamén un premio de ensaio (xacobeo) coas mesmas bases. Isto significa que se poden premiar obras en castelán e que, en caso de ser premiada unha obra en galego, tamén se publicará en castelán.  Se non paramos isto para a vindeira ocasión aínda teremos outro de teatro (xacobeo), pero sempre difundido que se promociona o galego como irmán menor do castelán. A diglosia!, amigos, velaquí a razón última da política lingüística.

Como todo isto lles debe parecer pouco oprobio, aos responsables da política lingüística galega, acaban de dar un paso máis ao difundir con orgullo que, como representantes desa política lingüística participaron na presentación do libro "Un camino de cine Xacobeo. La recopilación más completa del Camino de Santiago", de Pilar Falcón. Superando todos os niveis de hipocrisía, atrevéronse non só a publicar esta nota no portal da SXPL deturpando o título do libro para disimular que estaba escrito en castelán, senón aínda a reivindicar "a importancia que ten para a difusión da cultura e a lingua galega o feito de que a industria cinematográfica incorpore o fito Xacobeo nas súas producións" cando vemos que unha e outra vez se utiliza o maldito xacobeo para excluir a lingua galega.

O teorema do punto fixo

A idea desta imaxe douma Manuel Gago con este chío no que comparaba a distribución xeográfica de dous nomes usando as ferramentas sobre onomástica que ten o Instituto Galego de Estatística (IGE). Pensei en comparar o mesmo nome na súa versión galega vs. a súa versión castelá. Na imaxe de arriba vemos como "Alberte" só ten 110 incidencias e pola contra  "Alberto" 12.227.

Pasará o mesmo con outros casos? Pode ser este un retrato do auto-odio. Na seguinte parella compárase "Xosé" vs. "José" con frecuencias de 450 e  51.767 respectivamente.

Parece confirmarse na onomástica unha actitude de negación da identidade galega. Porén se facemos outras comparacións, como a de "Uxía" con 4025 casos fronte aos 461 de "Eugenia"

O seguinte caso, dos 5.560 "Brais" fronte a só 184 "Blas"

Por último, non puiden resistir introducir o meu nome: 169 na versión galega fronte aos 225 da versión en español. Enton pensei nunha cuestión de carácter puramente matemático. Haberá algun nome que teña o mesmo número de incidencias en galego e castelán? De aí o absurdo do título.

Medicina en galego

 

por Elvira Nercellas nas Voces de ProLingua:

Na única facultade de Medicina de Galicia, tan só o 1,2% da docencia é impartida en galego. Coa diglosia e a marxinación do galego dentro das aulas xorde o grupo de normalización lingüística “Medicina en galego”. Onde queda o noso dereito a estudar en galego nunha facultade pública galega? Por que non se ve como unha prioridade formar ás futuras médicas galegas na lingua que falarán a maior parte das súas pacientes? 

20 razóns para o galego

20 razóns para o galego de 20 rapaces do CEIP Sequelo (Marín)

Vibrando nas ondas con Xela Arias

Xela nas ondas - IES Plurilingüe Fontexería from Arraianos on Vimeo.

O IES Rosalía de Castro (Santiago) e Arraianos Producións en colaboración co programa Ponte nas Ondas e a RAG e a SXPL convocou un ano máis o Certame Escolar de Podcasts Xosé Mosquera Pérez O vello dos contos. O podcast gañador na modalidade de secundaria está protagonizado polo alumnado de 2º da ESO do IES Fontexería, baixo a coordinación da profesora de galego Olalla Liñares García, e contou tamén coa participación das docentes María Cernadas e María Viturro.

"Vibrando con Xela Arias" é obra do CEIP Mestre Manuel García (Oia). Foi gravado por boa parte dos alumnos e alumnas de 5º curso grazas ao traballo da súa titora, Sofía González Cordero, e o profesor de música, Elías Domínguez Pereira.

Vibrando con Xela - CEIP Mestre Manuel García from Arraianos on Vimeo.

 O centro de educación especial Saladino Cortizo fíxose cun premio especial pola peza radiofónica titulada “Xela”, realizada polo alumnado de tránsito á vida adulta, de entre 16 e 21 anos, e gravada pola súa titora, Rebeca Medina.

Xelminovas

Quen siga algo este blogue terá visto algunha vez o telexornal do CPI Os Dices (Rois) que desde hai uns anos lle adican ás letras galegas. Aquí achegamos unha revisión desta idea feita polo alumnado de 1º da ESO do IES Xelmírez I (Santiago), pero chéganos multiplicada por tres. 

Quen está detrás deste enorme proxecto é Alexandra Fisteus. Cando foi compañeira miña no IES Antón Losada (A Estrada), xa osmaba que algunha vez había de soltar ao vento algunha perla coma esta. As súas motivacións son serias e tristes. Comparto parte das mesmas do seu perfil de facebook:

Dos 58 alumnos que tiven este curso en 1º, tan só dous ou tres falan galego fóra das miñas aulas. Así que reforzar a súa competencia oral era un reto e unha prioridade.

 Do primeiro vídeo (arriba) destacaría a conversa con Mercedes Queixas.

 Deste segundo vídeo recomendo especialmente a reportaxe da biblioteca do IES Xelmírez. Creo recordar que alí vin unha primeira edición dun libro de Leonhard Euler. 

Deste último non podedes perder a entrevista que lle fan a Marga do Val sobre Xela Arias.

Português, amor à primeira vista

 

A Associação de professoras e professores de Língua Portuguesa (DPGaliza) lanzou esta campaña de inscrición na materia de portugués destacando as vantaxes que temos os galegos na aprendizaxe desta lingua irmá. Pódese seguir a campaña na conta de facebook desta asociación.

A campaña, segundo informa a DPGaliza, conta co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística. Porén no portal desta secretaría non hai ningunha mención á mesma. 

Pola nosa lingua

"Pola nosa lingua" (2021, autoedición)  podía ser o título dun manifesto ou ben o lema dun escudo que levar sempre con orgullo no peito. Mais neste caso o "Lema" era outro, Xosé María Lema. El é o autor dun libro deste título que se presentou o  pasado venres 11/06/2021 na Biblioteca do Grilo, en Cacheiras (Teo). Alí estivo acompañado de Francisco Fernández Rei e Héitor Picallo.

Trátase dunha recompilación de artigos aparecidos en diferentes medios durante a última década, todos arredor do tema da lingua e a súa relación coa sociedade. Por detrás enxérgase a pantasma do decreto de exclusión do galego, protagonista de moitos deles. Lembro con especial emoción o titulado "Unha gran pira (de libros galegos) no Obradoiro", do que recollo estas palabras que fan referencia á eliminación e posterior prohibición dos libros de texto das materias científicas en galego

Como o “noso” Goberno xa decidiu a extinción do noso idioma, facilitémoslle o traballo e na noite das cacharelas desta véspera de San Xoán xuntemos diante da catedral compostelá o maior número de libros escolares de materias científicas escritos nesa espuria lingua de Galicia e fagamos unha gran pira; digo eu que, en vez de tiralos ó lixo ou mandalos á máquina trituradora como pensan facer, será mellor queimalos publicamente na nosa praza máis coñecida para dar exemplo cívico nun solemne auto de fe castelanista, para que o lume purificador erradique todo vestixio de vocábulos científicos no idioma de Rosalía e Castelao

O autor non aforra en calificativos aos supremacistas que nos gobernaron nesta funesta década para a normalización. De Jesús Vazquez Abad, o conselleiro que promulgou o decreto de exclusión, di que é un podador de bonsais. A Santiago Amor, do que fora alcalde de Ames, repróchalle a súa hipocrisía recollendo o premio Lois Peña Novo para aniquilar o SNL catro meses despois. Sobre todos os demais está Feijóo, ao que acusa de practicar coa lingua políticas franquistas, fronte a el o ex-ministro de Franco, Manuel Fraga pode gabarse de ser todo un demócrata.

As teimas de Lema abrollan unha e outra vez en varios dos artigos nos que aparecen a figura do Balbino de "Memorias dun neno labrego" ou a activista Rosa Parks. Tamén destacaría outros aparecidos no portal de ProLingua como os adicados ao cornuallés ou á situación lingüística belga (I e II). En definitiva, estamos diante dun bo fateixo de reflexións sobre a lingua que non pode faltar na biblioteca de calquera cun mínimo de sensibilidade co galego. 

Todo un acerto foi contar coa colaboración de Héitor Picallo para ilustrar a edición, desde a acertadísima portada ás múltiples caricaturas, achéganos unha chuvia de cores e, tal e como comentou o propio ilustrador, achega unha carga de modernidade que o fai máis atractivo para un público ben precisado deste tipo de lecturas, os rapaces novos. 

Galicia, como en Guinea

Monanga, esta youtubeira de Guinea Ecuatorial, reflexiona sobre a perda da súa lingua, o Ndowé. Conta como os castigaban por falar a súa lingua e como non se usa na escola. A súa nai fálalle en Ndowé pero ela responde en español. Neste vídeo explica os seus sentimentos. Algo que ver co estado da nosa lingua?

O vídeo chegoume da londoner galega Inma Gil Rosendo

 

Villares, o galego, a política e a mocidade

 por Ramón Rodríguez Carnota en Terra e Tempo:

Opinar é tratar de acoutar unha illa de certezas nun mar de dúbidas. Hoxe opinarei para interpretar alguén que non coñezo persoalmente; velaquí a primeira das incertezas. Sei, por outra banda, que unha cousa é o que unha persoa pensa, outra o que esa persoa di nunha entrevista, outra o que recolle un medio escrito e outra o que ese medio escrito escolle para titular unha nova. Até aquí as inseguridades, que todo o relativizan. Imos logo coas que entendo como certezas.

 

Villares, o galego, a política e a mocidade

por Miguel Rodríguez Carnota en Terra e Tempo:

Opinar é tratar de acoutar unha illa de certezas nun mar de dúbidas. Hoxe opinarei para interpretar alguén que non coñezo persoalmente; velaquí a primeira das incertezas. Sei, por outra banda, que unha cousa é o que unha persoa pensa, outra o que esa persoa di nunha entrevista, outra o que recolle un medio escrito e outra o que ese medio escrito escolle para titular unha nova. Até aquí as inseguridades, que todo o relativizan. Imos logo coas que entendo como certezas. 

A escola das avoas

 

A recuperación da memoria histórica da xeración dos avós e bisavós que foron escolarizados durante o fanquismo é a protagonista deste documental realizado polo alumnado de 2º e 3º da ESO do IES Marco do Camballón (Vila de Cruces). O propio alumnado entrevistou e gravou cos seus teléfonos móbiles a máis de 25 persoas que narran as súas vivencias na escola franquista, tamén as relacionadas coa represión lingüística.

O documental inclúe a colaboración póstuma de Xosé Neira Vilas, que tamén reflexiona sobre esta etapa histórica.

Linguas boas e linguas malas

 por Xurxo Borrazás en Nós Diario:

Cando o Partido Popular (PP) impulsor do decreto lingüístico que na escola impide dar aulas de matemáticas en galego ou nas oposicións elimina o requisito do seu coñecemento celebra “a lingua que nos une” e promete medidas de fomento do seu uso, lembro unha entrevista na radio a un veterano humorista e debuxante de cómic andaluz, o grande Andrés Vázquez de Sola, na que lle escoitei a xenialidade de que “os curas malos había que aforcalos coas tripas dos curas bos”.