Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







xoves, 29 de xuño de 2017

Produto do país



O alumnado de 1º C do curso 2015-16 (sí está ben escrito, 21015-16) do IES Manuel García Barros (A Estrada), dirixidos pola, daquela a súa titora, Marisa Otero, gañaron un premio outorgado pola Asociación Cultural Xermolos. O traballo premiado é este vídeo musical, cargado de alegría, humor e mensaxes positivas. 
A que non sabedes cal é o mellor produto do país? Pois si, é iso que estabas pensando: a lingua galega. Consúmea.
E parabéns polo premio!




mércores, 28 de xuño de 2017

Un par de revistas dos ENDL

Quixera compartir con todos vós un par de revistas dos Equipos de Normalización, un par de exemplos, un par de escolmas ou resumes do traballo feito nestes centros durante todo o ano. Un labor inmenso, pouco recoñecido, incluso desprezado. Efectivamente, desprezado pola Adminstración, que mantén ano tras ano unha convocatoria de axudas aos ENDL, cutre no aspecto económico e insultante no aspecto loxístico pois se por unha banda a cantidade asignada mantense no máis duro dos recortes de hai 6 anos, por outra a convocatoria é tan tardía que non se resolve ata o mes de xuño, cando xa non é posible realizar actividade ningunha. Grazas outra vez á Secretaría Xeral de Política Lingüística.
A primira das revistas é a do ENDL do IES Antón Losada (A Estrada):



A segunda é a do ENDL do IES Aquis Celenis (Caldas de Reis). Botádelle un ollo, pódense ideas e sacar aspectos moi positivos das dúas.

martes, 27 de xuño de 2017

De todas, ti es a preferida



Levei unha moi agradable sorpresa ao bater con este vídeo do que foi o meu centro, o CPI Don Aurelio Marcelino Rey García (Cuntis). Cada ano son máis as linguas que están presentes no centro e nesta peza audiovisual faise un percorrido polas historias de todos aqueles que se achegaron a Cuntis na procura dunha oportunidade vital. Detrás de cada historia hai outra lingua, pero sempre estará presente unha, a preferida.
Moi boa idea, e un gusto vela.

venres, 23 de xuño de 2017

Como se usa o microscopio?



Como me gustan estes traballos que visibilizan a ciencia en galego! Un pasiño más que pon e evidencia a política lingüística da Consellaría de Educación, especialmente o funesto decreto do pllurilingüismo que destrozou os poucos avances que se produciran na normalización lingüística no ensino.
Trátase dun vídeo titorial realizado polo alumnado de 1º de bacharelato do IES Poeta Díaz Castro (Guitiriz) no que amosan varios aspectos relacionados co microscopio óptico: partes, enfoque dunha mostra, uso do obxectivo de inmersión e mantemento e precaucións no seu uso.

mércores, 21 de xuño de 2017

Ao coidado da directora do CEIP Santa Irene, Porto do Son

por Carlos Callón, no Sermos Galiza:

Señora directora:Tiven coñecemento a través das redes sociais dunha carta, asinada por vostede no pasado 6 de xuño, na cal xustifica que se lle desconten puntos a unha alumna de primaria por usar "Galiza" no caderno e nun exame da materia de Ciencias Sociais.

martes, 20 de xuño de 2017

IV Festa das Palabras



Tirado do E logho!
O pasado martes 6 de xuño os Equipos de Normalización dos centros de ensino da Estrada agrupados arredor do proxecto Dinamizaestrada parciparon no acto da IV Festa das Palabras. Cada ano, desde o curso 2013/14 convócase un certame aberto a todo o alumnado estradense consistente na realización de micropoemas e microrelatos.
Nesta ocasión microrrelatos debían conter a palabra VERÁN, e os micropoemas a palabra VENTO. Cos textos gañadores elaborouse un libriño de 81 páxinas que tamén contén as fotos dos 62 autores. Como exemplo acompaño a foto de Elena Bernárdez, Antía Sala, David Álvarez, Andrea Fraiz, Noa Puente e Juan José Rey, os participantes do IES Antón Losada (A Estrada).
Portada da publicación
A publicación dos micropoemas e microrrelatos xunto co acto son un exemplo de traballo feito con cariño e respecto á nosa lingua, que reforzan o orgullo de sentírmonos parte dunha comunidade e a fidelidade e compromiso co galego.
O acto, celebrado no Teatro Principal da Estrada,  estivo apadriñado polo escritor Antonio García Teijeiro. Nas tres edicións anteriores os padriños/madirñas foron Xabier P. DoCampo, Fina Casalderrey e David Otero. Co fin de recoller algo do sabor da IV Festa das palabras recollo dous retallos a seguir. O primeiro é a intervención de García Teijeiro e o segundo a interpretación da canción Imagine, de John Lennon polo coro do IES Antón Losada



Que non nos rouben nunca as palabras
Este foi o título da intervención do padriño no Teatro Principal da Estrada. O texto, recollido do seu blogue, é o seguinte:


QUE NON NOS ROUBEN NUNCA AS PALABRAS(Unha carta a uns nenos e nenas que escriben os seus soños)


Meus prezados afillados e afilladas:
Hai algo máis fermoso que chamar a un proxecto “Festa das palabras”? Penso que non. Porque a palabra é dardo, é bico, é aloumiño, é crítica, é saudade, é agarimo, é disparo, é esperanza, é loita…
Non llelo digades a ninguén, pero cóntovos que nos encontros que fago por todas partes sempre pregunto cal é a miña palabra favorita. Moi poucas veces acertan. Alumnos e alumnas coma vós din unha chea de palabras fermosas: amor, verso, poesía, libro, bico… e un longo etcétera de vocábulos. Despois de escoitalos sorrío e dígolles: a palabra que máis me gusta, que me emociona, é a palabra PALABRA. Fican algo desconcertados e explícolles que con esa fermosa palabra poden expresarse todos os sentimentos, actos e ideas que acaban de dicir e moitos máis.
Recibín hai uns días o libriño “2017. IV Festa das palabras”. A emoción que sentín tras lelo resulta difícil de explicar. Digo decote que a escola non está para facer narradores nin poetas. Que a escola está para facer persoas que non se desenvolvan de costas á literatura, persoas que se acheguen a ela para gozar do que expresa, persoas, en definitiva, que amen a literatura.Ben, pois tras ler todos estes textos da “nosa festa das palabras” non me queda máis remedio que felicitar os equipos de dinamización lingüística dos centros educativos da Estrada polo esforzo e os obxectivos que se propuxeron. Obxectivos, todos eles, totalmente acadados.
Nestes textos hai moito amor á palabra.Hai moita emoción poética e narrativa.Hai moito agarimo condensado nos escritos.Hai moitas lecturas detrás.Hai moito labor ben feito detrás destas preciosas mostras.Hai moita beleza, moita delicadeza, moita observación nelas.Os mediadores e mediadoras fixeron un traballo extraordinario. Un traballo que loce e, o que é máis importante, un traballo que deixa pegada.Parabén a eles e a elas. Parabéns a vós.
Meus prezados afillados e afilladas, na vosa actitude positiva está a esperanza de que a normalización do galego sexa un feito.Os idiomas precisan da palabra oral. En galego temos proxectos sólidos, unha literatura excepcional e outros valores, pero as cousas non vos son doadas. Para que o galego se instale nesta sociedade tan complexa precisamos que se fale, que non se substitúa, que teña prestixio. E sodes vós, os rapaces e rapazas de hoxe os que podedes coller o temón da dignidade lingüística.
Non esquezades o moito que nos xogamos.Escribides de marabilla. Falade un día si e outro tamén na nosa lingua. Sentide nela. Vivide con ela.Volvo felicitarvos polos vosos traballos literarios.Sodes un orgullo para a nosa cultura.Representades o mellor da comunidade escolar á que pertencedes.Seguide a escribir.Seguide a ler.Seguide tendo os ollos abertos, os oídos atentos para saber o que ocorre arredor de vós.A vida, todo o que vos rodea e conmove e as lecturas intelixentes que fagades serán a fonte onde debades beber para seguir medrando literariamente ao tempo que crecedes coma persoas.Non permitades que nos rouben as palabras. Son nosas. Alfaias prezadas de cada un de nós.O poeta Bernardino Graña dixo nun poema nunha ocasión:
O vento levou follas e palabras, / levou rumor e ruído.
Eu tomei estes versos e fixen a miña homenaxe particular a esas palabras que ás veces nos rouban os malos ventos que sopran de mil maneiras.E escribín:
Que as traia de novo,que quero berralasque quero dicilasben forte as palabras.Levounas o ventoa cambio de nada.Deixoume unhas follas,rumores, borralla.Palabras fermosas.Palabras gastadas.Palabras. Palabras.No vento zoaban.
Coa palabra na man, no corazón, na esperanza coma ser humano, envíovos bicos e versos e palabras para que endexamais as leve o vento.Que permanezan sempre con vós.Precisámolas.


Imagine. Coro do IES Antón Losada Diéguez




xoves, 15 de xuño de 2017

Coa lingua conectas


Ata o 30 de xuño está aberto o prazo para a V edición do concurso Coa lingua conectas, co que se pretende impulsar esa coherencia entre a publicidade e o trato directo. Efectivamente, moitos establecementos comerciais ofrecen a súa atención en galego, porén cartelería e publicidade coa que se dan a coñecer, renega da lingua galega. Para abrir unha fenda nesta práctica prexuizosa, desde o  Departamento de Desenvolvemento Económico do Concello de Santiago, convocan este xuizoso concurso. 

mércores, 14 de xuño de 2017

Xunto a varios eurodeputados, Lídia Senra denuncia a conculcación da CELRM



O pasado mes decembro (2/12/16) Lídia Senra, deputada de AGE no parlamento europeo, xa fixera unha intervención no mesmo sentido denunciando o funesto decreto do plurilingüsmo. Xusto 6 meses depois (12/06/17) volve a realizar unha intervención no mesmo sentido. Mil veces se ten dito que se está a conculcar a Carta Europea de Linguas Rexionais ou Minoritarias (CELRM), mesmo a Real Academia Galega se pronunciou no seu día sobre o IV informe do Consello de Europa no que se manifestaba "a súa preocupación polo efecto negativo da "redución gradual" do galego no ensino en Galicia, unha advertencia que concorda coa posición da Real Academia Galega fronte ao Decreto 79/2010 da Xunta de Galicia". A RAG emitira este pronunciamento despois de que a Xunta fixera unha retorcida valoración do IV informe.
Xunto a Lídia Senra, outros eurodeputados denunciaron o incumprimento da CELRM, foi o caso de Marina Albiol, de Izquierda Unida e Josep M. Terricabras, de ERC, Ramon Tremosa, de CDC ou Liad Ní Riada, do Sinn Fein.

martes, 13 de xuño de 2017

Co galego non se xoga

por Xabier Vila, na sección de Cartas ao Director do Faro de Vigo:

"Si quiere la atención en castellano pulse 1. Si quiere la atención en inglés pulse 2. Si quiere la atención en catalán pulse 3".

sábado, 10 de xuño de 2017

Films From Galicia (?)


Films From Galicia (_)_BraisRomero from cleventy on Vimeo.

Por unha noticia publicada no dixital Praza Pública entérome de que Brais Romero gañou o Premio ao mellor Vídeo Ensaio Galego con esta peza que vemos aquí, "Films From Galicia (?)", no que denuncia que o 69% das producións son gravadas en castelán e só o 27% en galego. Isto, denuncia, sucede a pesar que de o fin declarado da AGADIC é "garantir o progremos da cultura galega, e nomeadamente a normalización e o mpulso do idioma galego".  Móstrase, xa que logo, nesta peza audiovisual, a forma en que o goberno galego actúa para minar a lingua galega: publcítanse declaracións pomposas que se levan como escudo institucional mentres que na práctica real a política lingüística consiste en expulsar ao galego de todos os ámbitos da vida social.
Desenvolverse no mundo audiovisual non é fácil. Require coñecementos especializados e unha infraestrutura complexa. En Galicia carecemos dun soporte para o desenvolvemento audivisual propio. A AGADIC, no canto de desenvolvelo, tira os cartos en foguetes que esconden unha miseria moral noxenta. Lembremos que a primeira iniciativa da era Feijóo foi pechar o exitoso portal Flocos.tv  para, despois de moitas críticas, acabar abrindo unha difunta canle.tv .
Brais Romero tamén foi accésit cun ensaio sobre "O galego no cinema galego", do que recollo algunha das súas conclusións:

 o goberno galego, a través das súas políticas audiovisuais, está a levar a cabo un proceso de lavado do galego mediante un cambio na linguaxe das súas subvencións. A lingua galega, outrora requisito indispensable para acceder a estas axudas, agora é camuflada baixo o concepto “contido cultural galego”, ou variacións deste termo, conseguindo así que, os requisitos sexan máis flexible e permitan deixar de lado o idioma.Rematamos afirmando que existe un autoborrado da lingua, e, por tanto, da identidade, galega, no que participan todos as pezas do sistema cinematográfico galego. Galicia aparece como calquera outro punto do panorama cinematográfico mundial. Desposuído de lingua propia, o cinema galego é substuído por unha cadea industrial de producións no que o que se busca é o éxito financieiro, borrando, se é preciso, lingua e identidade para convertir o filme nun filme globalizado, é dicir, nunfilme branco, onde as posibilidades de identificar un filme como pertencente a unha filmografía nacional sexan as menos posibles.

Máis sobre os premios na Academia Galega do Audiovisual 

venres, 9 de xuño de 2017

Ese valeroso clan

por Susana Méndez, no Sermos Galiza:

Sendo eu nena, cando facía a EXB, tiven a sorte de recibir ensinanzas dunha mestra de excepción. Unha mestra que se preocupou de que coñeceramos e reflexionaramos sobre cuestións que non viñan nos libros, ou, se viñan, facíano dun xeito nesgado ou manipulado. Esta mestra, coa que agora comparto militancia política, a miña querida Concha Álvarez, fixo algo que, visto coa perspectiva que dá o tempo, supuxo para min un alicerce no que asentar moito do que despois foi a miña vida e que naquel momento entendo que era mesmo unha heroicidade. Aprendeunos o himno galego. Enteiro. As catro estrofas.

martes, 6 de xuño de 2017

21 días en galego: descubrindo un muro contra o uso do galego



Estamos diante dun documento excepcional. Este vídeo non é un máis. Aquí podemos mergullarnos na realidade sociolingüística que normalmente se oculta. Por iso del podemos aprender moito e extraer substanciosas conclusións.
Se un quere saber cales son o prexuízos que leva á mocidade ao abandono da lingua nun entorno galegófono, ten unha referencia fundamental no libro de Valentina Formoso Do estigma á estima, (Xerais 2013). Nesta inestimable achega que presentamos hoxe aquí evidéncianse as barreiras que se lle poñen aos que intentan recuperar o galego como lingua de relación nun ambiente fortemente castelanizado.
Coincidindo coa celebración das Letras Galegas a Xunta destacou que colaborará no financiamento dun estudo sobre o cambio lingüístico na etapa etaria dos 18 aos 25 anos que realizará o ILG. Ao tempo que se mantén unha actitude gubernamental moi agresiva contra o uso do galego, desde San Caetano disimúlase publicando e financiando un estudo tras outro. Un mes antes o Consello da Cultura Galega publicaba outro traballo no que se poñía en evidencia que a escola é un moi importante factor de desgaleguización dos rapaces. Esta desgaleguización acentúase porque os pais preparan aos seus fillos para o cambio lingüístico que lles agarda na escola. Por outra banda, os prexuízos acrecentáronse e fortificáronse nos últimos anos por unha política lingüística que desprestixou o uso do galego e espallou un discurso supremacista que xustifica a retirada de dereitos para o emprego da lingua galega, establecendo, pola contra, privilexios para a lingua ultraprivilexiada.
Pois ben, neste vídeo materialízase con palabras de rapaces de carne e óso, a estrutura dunha sociedade que lle virou as costas á lingua galega. Ao estilo do programa da televisión "21 días", unha ducia de rapaces do Fogar de Santa Margarida (A Coruña) apuntáronse á experiencia de vivir as 24 horas en galego. Aquí relataron as súas experiencias, os seus medos, rexeitamentos, ilusións, expectativas... Son herdeiros do programa que desenvolve o IES da Pobra do Caramiñal, "21 días co galego". De feito unha das actividades que desenvolveron foi a de propoñerse mutuamente un xogo de defincións, "Pasagalego", ao estilo do concurso televisivo "Pasapalabra".
O primeiro que me veu á cabeza cando comencei a ver o audiovisual foron as liñas de galego. A experiencia aquí relatada era a mesma que se desenvolvía naquelas liñas de galego que suprimiu Feijóo nada máis chegar á Xunta. Que mal facían? A única resposta: abirlle unha porta ao galego en entornos fortemente castelanizados e claro, isto é incompatible con radicalismo antigalego dos gobernos populares.
Cal foi a forma de proceder destes 21 días en galego? Cada día hai unha actividade destacada. Tendo en conta que o promotor foi o ludolingüista Carlos L. Medrano, o campo estaba aberto a xogos, adiviñas, poesías, ditos,... Todo está no vídeo. Pero por se aínda a alguén non lle apetece velo enteiriño, vou facer un espoiler, recollendo algunhas das frases que din no documental. Pero cómpre ter en conta que non é o mesmo lelo que escoitalo dos seus protagonistas, así que insisto en pegarlle un click ao play. Velaquí unha escolma, que dá para a reflexión:


  • A xente pola rúa, cando nos ve falando galego, míranos bastante raro. Incluso hoxe un señor díxome que facía falando galego.
  • Estaba falando galego cun amigo que falaba en castelán. Veu outro e preguntoume: e ti por que falas galego? Eu díxenlle: porque hai que empezar a falar galego. E díxome: Ti es parvo ou que?. Quedeime flipando.
  • Non teño moitas ganas de continuar, porque estáseme facendo moi pesado falar todo o día noutro idioma que non é o meu diario. Pero sei que teño que facelo,... é o que queda.
  • Estaba tan pancho vendo a tele. Entón pensei: imos ver a tele en galego. Fun a "axustes" e viñan todos os idiomas menos  galego. Iso fíxoseme moi raro. Estamos en Galicia e temos que ter cousas en galego.
  • A medida que pasan os días falando en galego, vou mellorando.
  • Cando cheguei á cataquesis que estou eu, o primeiro día falei galego. Ao siguiente día escoitaba murmullos de que este é un pailán,... Nese momento parei de falar galego, pero agora volvo á carga.

  • É divertido, estou aprendendo máis vocabulario.
  • Non sei por que nós aquí odiamos a nosa lingua. Se vas a Cataluña, alí están superorgullosos da súa lingua. Alí ti vas e fálanche catalán, aínda que sexas de fora,.... a min paréceme algo de mala educación porque se non che estou entendendo,.... pero eu creo que en eso sí que nos deberíamos parecer algo a eles. Respetan moitísimo a súa lingua, e nós non... Eso hai que cambialo xa.
  • Cando rematen os 21 días, cos amigos, non sei. Pero coa familia vou a seguir a falar en galego.
  • Estaba falando eu así cunhas amigas, en galego. E de repente lancei un tempo composto...
  • O galego, nunca pensei que se parecía tanto ao portugués.
  • Cando cheguei ao Hogar... Non tiña pensado cambiar a miña forma de expresarme, para min o normal era falar galego. No meu outro cole, iba ao cole de Laxe. Eu crieime entre Laxe e Corme. Sempre digo que son do medio da ría. ...Teño expresións de Laxe,... tamén teño expresións de Corme. Ao saber que isto iba a ser un proxecto, formei parte del porque me parece xenial.
  • Hoxe falei todo o día galego. Xa se me dá mellor. Impresionei moitísimo
  • Veu un equipo de Monterroso. Falan galego e levámonos bastante ben con eles. Os do meu equipo falábanl e castelán e eles respondían en galego. Eu estiven falando galego con eles e averdade é que bastante ben.... incluso mellor que antes de empezar o traballo.
  • Pero ti falando galego?... Sorprendeuse, porque todo o mundo sorpréndese. Eu, a verdade recoméndoo, a min gústame.
  • É un proxecto do que só sacas cousas boas
  • Estaba baixando con Jorge, o meu amigo, me escoitou falando galego, e me dixo: pero por que falas galego se xa acabaches os 21 días?. Pois eu falo galego porque me gusta, e claro, xa me estivo mirando desde o camiño con mala cara.


luns, 5 de xuño de 2017

Algo pasa en Guitiriz



Un equipo de reporteiros achégase ao instituto para investigar. Pronto descubren que todos, alumnado, profesorado e dirección están implicados no que parece un asunto un tanto turbio. Mellor será que non se entere a prensa.

O vídeo foi realizado nun obradoiro audiovisual con alumnado de 4º ESO do IES Poeta Díaz Castro (Guitiriz) dirixido por Cristina de la Torre e Santiago Dans

venres, 2 de xuño de 2017

O galego NON mola


Os do Son Da Rúa van petalo con este tema, poñendo en evidencia toda unha restra de prexuízos. Cada frase é unha xoia. Eu poñeríao de visión obrigada nos centros de ensino, e de canción de referencia nas orquestras deste verán.



xoves, 1 de xuño de 2017

Premios do concurso "Explícoche matemáticas 2.0", eidición 2017

Onte entregáronse os premios do concurso Explícoche matemáticas 2.0, convocado polo SNL da Facultade de Matemáticas. Velaquí as miñas orgullosas alumnas, do IES Antón Losada (A Estrada), Aroa Ríos Torres, Sandra Vázquez Silva e Nerea Iglesias na recollida da mención especial polo traballo A piña de Regiomontano.
O acto, foi moi bonito. Ademais de dar lectura á acta do tribunal que valorou os traballos presentados e da entrega de premios en sí, proxectáronse os vídeos gañadores e a profesora Elena Vázquez Abal, da Área de Xeometría e Topoloxía da Facultade de matemáticas da USC, impartiu unha amena conferencia, Contos sobre mulleres científicas, que incidía sobre a discriminación da muller no mundo da ciencia.

Deixo por aquí os gañadores desta edición. Na Categoría A (2º Ciclo da ESO e Bacharelato e ciclos de Formación Profesional) ó traballo Fractais: copa de neve de Koch, de Irene Pereira Reboredo de 3º da ESO do IES Castro Alobre (Vilagarcía de Arousa)



Na Categoría B (Universidade)  vídeo gañador foi Poden os ourizos voar?, de Brais Fortes Novoa alumno de Mestrado da Escola Técnica Superior de Enxeñaría de Bilbao.