Quero aplicar a miña ciencia á lingua para pintar a face do noso maior ben colectivo: o galego







martes, 31 de outubro de 2017

Violencia contra o galego

A subdelegación do goberno de Pontevedra convocou o "I concurso de dibujo y relato contra la violencia de género" en colaboración coa Consellería de Educación, que lle enviou a todos os centros con alumnado da ESO e FP da provincia unha invitación a participar xunto coas bases do concurso.
Como se pode comprobar, a convocatoria está feita exclusivamente en castelán, e nas bases, tamén exclusivamente en castelán, non se indica que poidan presentarse traballos en galego.
Outra vez máis, outro pau á lingua galega, nesta ocasión perpetrado pola subdelegación do goberno de Pontevedra e co apoio da Consellería de Educación. Xa podo adiantar cal vai ser a postura da SXPL, a de achantar, calar ou, en todo caso xustificar este novo agravio ao galego. A nós, aos contribuíntes tócanos pagar esta subordinación da lingua galega nunha nova barrabasada os organismos oficiais.

venres, 27 de outubro de 2017

Domingo Fontán e a Carta Xeométrica. Recursos

Tumba de Domingo Fontán
no Panteón de Galegos Ilustres
Para poñer en evidencia o furibundo ataque ao galego que se deriva do funesto decreto do plurilingüismo celébrase todos os anos o Día da Ciencia en Galego. Desafortunadamente imos pola VIII edición, neste caso adicada ás viaxes científicas, nomeadamente a viaxe de Darwin no Beagle e a do matemático galego Domingo Fontán para elaborar o seu mapa de Galicia. Como mostra paradigmática do seu cinismo, os mesmos que manteñen a secundarización da lingua galega e fan gala decote do desprezo pola mesma, foron os promotores o pasado mes de abril dunha resolución parlamentaria para difundir a vida e obra de Domingo Fontán. Tomando este blogue o nome da Carta Xeométrica,  non precisamos deste tipo de foguetería impostada para honrar a memoria dun galego que co mapa da súa terra ocupa un lugar relevante no noso tesouro colectivo do sermos galegos. As razóns de que poidamos prescindir de disfraces está en que asumimos e practicamos acotío o compromiso sen condicionamentos coa lingua.
Únicamente coa forza do sentimento da terra pode explicarse o enorme traballo que fixo Domingo Fontán pois el sen axuda foi quen de facer un mapa científico debuxando a face de Galicia.
Cada quen ten a súa patria, e o primeiro paso para non renegar dun mesmo é poñer os pés no chan e non renegar dela. E se hoxe padecemos o mal da galegofobia debemos procurar a súa orixe no desprezo e descoñecemento da nosa xeografía, pois aquel que non sinte a terra, non fai outra cousa que odiala en todas as súas formas.

Velaquí, xa que logo, unha recompilación de material sobre Domingo Fontán e a Carta Xeométrica.

Xeral


Artigos


Blogues


Vídeos


Libros
  • Pensamento matemático en Galicia, Edicións do Castro (1992), autor: Ricardo Moreno Castillo. Ten un capítulo adicado a Domingo Fontán.
  • 13 matemáticos galegos, Grupo Anaya (2004), autor: Ricardo Moreno Castillo. Ten un capítulo adicado a Domingo Fontán.
  • Fontán, Editorial Galaxia 2015, autor: Marcos Calveiro. IX Premio Narrativa Breve Repsol 2015. Novela biográfica con moita información, case podería pasar por un ensaio sobre a vida de Domingo Fontán.
  • A parroquia galega a partir da “Carta Geométrica de Galicia”, Minerva (repositorio institucional da USC) (2015), tese de doutoramento de María del Carmen Álvarez Monterroso
  • Carta Geométrica de Galicia 1817-2017, Teófilo comunicación (2017)
Carta Xeométrica
Post Scriptum

xoves, 26 de outubro de 2017

Eduardo Pondal en 5 minutos



A fundación Eduardo Pondal xunto con Asubío Média ilustran en cinco minutos a vida de Eduardo Pondal. Unha produción que estará traducida en 5 idiomas, intentando así que o coñecemento da vida do poeta teña un maior alcance
Vía RAG

mércores, 25 de outubro de 2017

Premios OUFFEscola 2017

Onte premiáronse as seis curtas gañadoras na a Gala do #OUFFEscola 2017! que foron escollidas entre as 74 realizadas por máis de 2.000 rapaces e rapazas participantes. Velaquí as pezas premiadas


Categoria de infantil e primaria


22 OUFF | QUERO UN PATIO NOVO | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
do CEIP Coirón-Dena de Meaño pola peza “Quero un patio novo” (1º premio)



22 OUFF | CONVERSAS EN LATA | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
do CEIP Torre-Illa da Illa de Arousa pola peza “Conservas en lata” (2º premio)


22 OUFF | ÁRBORES NO CAMIÑO | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
do CEIP Eduardo Pondal de Vigo pola peza “Árbores no camiño” (mellor guión).


Categoría de “outros niveis”

22 OUFF | VERBA | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
o IES Macías o Namorado de Padrón, polo traballo “Verba”, un traballo contra a violencia de xénero.



22 OUFF | ALGO PASA EN GUITIRIZ | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
o IES Poeta Díaz Castro de Guitiriz polo traballo “Algo pasa en Guitiriz”, traballo ao que xa fixeramos referencia neste mesmo blogue



22 OUFF | O RUMOR | OUFF ESCOLA from OUFF - Ourense Film Festival on Vimeo.
o IES Santiago Basanta Silva de Vilalba pola peza “O Rumor”.

O xurado, ademais decidiu concederlle unha mención especial ao traballo presentado polo IES de Arzúa.

martes, 24 de outubro de 2017

"Os nenos da vella" e "Máis boas cás patacas"

O pasado venres 20 de outubro, no Teatro Colón da Coruña, entregáronse os premios do concurso "Quero cantar", organizado pola Deputación da Coruña. Os gañadores foron "Os nenos da vella" e "Máis boas cás patacas"



“Os nenos da vella” é una formación coruñesa formada Noa (voz e percusión), Mikel (caixón e coros) e Yune (baixo e coros), e cuxo nome provén do lugar onde xogan e cantan a diario, pois a totalidade dos integrantes proceden do casco vello da cidade herculina.



No caso de “Máis boas cás patacas”, trátase dunha banda teense integrada por oito rapazas do IES de Cacheiras, no que o talento das voces de Lua, Valeria e Ruth, a guitarra de Ana, o baixo de Sara, o uquelele de Carme, o piano de Cristina e a batería de Candela, seguen as indicacións da súa mestra de música, Matilde, para compór pezas tan fermosas como a que presentaron ao certame “Quero Cantar”.
Vía NósTV

luns, 23 de outubro de 2017

El català, una llengua de màrqueting. E o galego?



Velaquí un vídeo da campaña Enmarca't, do departamento de Llengua catalana da Generalitat: para fidelizar, empatizar e vender máis recoméndalle ás empresas non esquecerse do catalán.
En Galicia nunca vimos un vídeo destas características a pesar de que con toda a pompa propia dos Consellos do Goberno Galego, se aprobara no 2016 o Plan de dinamización da lingua galega no tecido económico cun orzamento previsto anual dun millón de euros, durante 5 anos. Claro que ese Consello foi o 4 de agosto, en pleno verán.En concreto, neste plan establecíase que os seguintes proxectos se habían de desenvolver durante os anos 2016 e 2017:

1. “Portelo único para o galego”. Creación dun punto único de atención á empresa en temas de lingua.
2. “Galego e internet para mellorar a hostalería”. Actividades da Redede Dinamización Lingüística que apoien o uso do galego no sector da hostalería a través das TIC: internet, redes sociais, xeolocalización etc.
3. “O galego, un compromiso conxunto”. Activación da coordinación e a cooperación entre os órganos e as entidades dependentes da Xunta para aumentar a eficacia das actividades desenvolvidas e para unha maior proxección do discurso a prol do uso do galego na empresa.
4. “Construíndo en galego”. Actuacións de dinamización do idioma galego no sector da construción e das actividades inmobiliarias.
5.“Melloramos co galego”. Elaboración e difusión dun decálogo de vantaxes a prol do galego na empresa.
6. “O galego tamén é unha responsabilidade social”. Accións de dinamización das actividades a prol do galego no marco da responsabilidade social empresarial (RSE).
7. “A difusión, en galego”. Accións de difusión e campañas destinadas ao ámbito económico.
8. “Colaboramos para facer máis”. Accións de colaboración para aumentar a participación e a implicación.

Pois ben. De todo isto que é o que se levou a cabo? Só unha cousa: a convocatoria da XXIV edición dos Premios á galeguidade empresarial, que polo seu título, ben se ve que non é  ningunha novidade (foron creados en 1993). Ademais non ten nada que ver co portelo único, nin é específico da hostalería nin do sector inmobiliario; tampouco é un decálogo nin ten que ver con entidades da Xunta. Estes premios só tanxencialmente teñen algo de relación cos dous últimos puntos... e isto é todo. Resumindo, o  Plan de dinamización da lingua galega no tecido económico leva o mesmo camiño que Rede de Dinamización Lingüística que nunca deixou de ser un papel mollado do que nunca se sacou outra cousa que a relegación da lingua galego ao mundo dos monicreques.

venres, 20 de outubro de 2017

#Queimanalingua

@arrevesados é unha conta de twitter que se caracteriza por elaborar vídeos manipulados cun obxectivo humorístico. aínda que nesta ocasión non trouxen ata esta entrada un vídeo de @arrevesados polo seu contido gracioso, senón polo tráxico. Nesta peza audiovisual recóllense unha serie de cortes da intervención do director xeral de montes, Tomás Fernández-Couto Juanas, do informativo da TVG do pasado domingo a raíz da vaga de incendios que sufriu Galicia na que se demostra o desprezo e a inicuidade coa que actúan os altos cargos do goberno do PP con respecto á lingua galega. Toda intervención pública ten a súa didáctica na conformación social do imaxinario colectivo que representa un referente identitario tan fundamental como a lingua. Esta intervención de Fernández-Couto é extrema pero ben indicativa de cal é o lugar que lle a Xunta lle deixa ao galego.


Transcripción:
Hemos ti...tenido que facer fronte a douscentos dez lumes neste fin de semana [...] e por outra banda estes ventos do sur i estas temperaturas tan altas nos han, digamos, metido directamente grandes lumes procedentes de Portugal que nos han entrado por el sureste [...] creando novas condiciones de peligro, creando novas situacións de rigo i obligando aos medios a repartirse en máis lumes i en máis situacións. I estos lumes se han producido en el entorno de estas zonas tan habitadas, lo que ha generalizado las situaciones de riesgo, ha complicado extraordinariamente las condiciones de extinción i está a provocar unas situaciones de angustia i de riesgo en las poblaciones mui importantes. No ocurre únicamente aquí, también en la provincia de la Coruña, de Lugo y de Orense se están a dar estas condiciones, pero en algunas zonas son especialmente difíciles de xestionar por lo alto número de viviendas que ao longo de todo o perímetro do lume se están a producirNon temos ningún dato que poda sostener, digamos, a existencia de tramas organizadas
Tomás Fernández-Couto Juanes, director xeral de montes, 15/10/17


Entrevista co director xeral de Montes para avaliar a situación dos incendios, 16/10/17 no programa Bos Días (TVG)

A memoria da lingua na paisaxe

por Xosé Rodríguez en La Región

A paisaxe galega atesoura unha rica memoria cultural e lingüística que definíu ao pobo que a habita. Cada anaco da súa terra: montañas e serras, fragas, soutos, carballeiras, ríos e rías, lameiros e veigas son escenarios con cadaseu nome, e todos eles evocadores do imaxinario popular. De aí que os seus habitantes mantivesen unha forte unión entre a lingua e a paisaxe; entre a cultura e os espazos xeográficos aos lles foi poñendo nomes para identificalos, alusivos ás súas peculiaridades ou propiedades naturais.

mércores, 18 de outubro de 2017

Orgullo pola toponimia en Forcarei

As 12 aulas do IES Chano Piñeiro (Forcarei) veñen de ser bautizadas cos nomes das 13 parroquias do concello (unha delas, a de Presqueiras fai referencia ás parroquias de Santa Mariña e San Miguel). A carón da porta de cada aula teñen un cartel que podemos ver un estudo filolóxico do topónimo, un mapa de Forcarei no que se localiza a parroquia, unha relación de todos as súas aldeas e tres fotos con monumentos ou lugares. Un fermoso traballo que afonda no orgullo da comunidade escolar pola lingua que identifica o territorio no que viven e estudan.





luns, 16 de outubro de 2017

Merca en Xove. Merca en galego


Nun principio estaba moi ben esta campaña do Concello de Xove do ano 2015, na que se podía participar desde o facebook cos cancelos #EuMercoEnXove #EuMercoEnGalego. Estaba moi ben porque promovía o comercio local visibilizando como valor positivo que o galego sexa a lingua de relación comercial.
Pola contra, a campaña non está tan ben por outras razóns. A primeira, se prememos o play do vídeo o primeiro que vemos é a Demetrio Salgueiro, o alcalde de Xove facendo unha declaración institucional, o que lle pode quitar as ganas a calquera de seguir vendo o que realmente importa, o vídeo da campaña. En segundo lugar, despois do alcalde temos os discurso da axente de desenvolvemento local. Despois de tanto preámbulo quítasenos as ganas de ver o contido substancioso do vídeo, onde aparecen os veciños dando as súas razóns para mercar en Xove e para facelo en galego. En terceiro lugar, se temos en conta que a campaña está sustentada polo concello, a asociación local de empresarios e a
Secretaría Xeral de Política Lingüística, os escasos premios que outorgaban (un vale de 150 €. un de 100 € e outro de 50 €) desprestixiaban por completo a iniciativa, e de paso, a lingua que se pretendía potenciar. Precisamente nestes días vanse repartir 1.5000 € en premios noutra campaña comercial na que o galego xa non é protagonista. Finalmente vemos que aquela proposta do 2015 foi un foguete pouco vistoso que nin tan siquera fixo pum. A iniciativa acababa xusto onde comenzaba, feita únicamente para maior gloria do rexedor e das institucións que presuntamente facían algo pola lingua cando só o facían por si mesmos.


sábado, 14 de outubro de 2017

Casares-tón



A RAG pediulle aos centros de ensino que lle contaran como se desenvolveu o pasado Día das Letras. A convocatoria foi todo un éxito no que chegaron a participar case 80 centros. De entre todos eles escolleronse cinco gañadores. Un deles é o CEIP O Carballal (Marín) con este simpático audiovisual Casares-tón
Nesta páxina pódese acceder aos traballos premiados e nesta outra a todos os que participaron.
Parabéns a todos.

mércores, 11 de outubro de 2017

O debate educativo conxelado: agardando por Godot

Moi interesante o documento da Nova Escola Galega do seu boletín NEG Opina do mes de outubro 2017 que reproducirmos máis abaixo. Destaco unha idea: "Nun contexto social diglósico, esta falsa disxuntiva  [a de que temos que escoller entre aprender galego ou aprender inglés] contestada desde unha parte do coñecemento científico coa afirmación «as linguas suman», estase a instalar en cada vez máis amplos sectores sociais, levando por diante o relativo consenso ao redor da necesaria normalización lingüística do galego"

Texto ínegro do boletín de outubro do 2017 do NEG Opina:

A convulsión que supuxo o proceso de implantación da LOMCE no sistema educativo durante os últimos anos semella ter esmorecido como consecuencia da redución do impacto das reválidas, ao perderen estas o seu carácter vinculante para acadar unha determinada titulación. A suspensión desta medida, mentres non se acade un Pacto Educativo, serviu para que o PP e C´s vendesen ante a opinión pública unha suposta «conxelación do calendario de aplicación da LOMCE en todos aqueles aspectos que non tivesen entrado en vigor», o que na práctica non tivo máis efecto que sobre este aspecto das reválidas.

martes, 10 de outubro de 2017

Marcho que teño que marchar



Está a piques de presentarse o novo traballo de Magín Blanco, Camiños. Esta peza, Marcho que teño que marchar formará pàrte dese libro-disco no que participaron alumnos e profesores do CPI Manuel Padín Truiteiro (Soutomaior)

domingo, 8 de outubro de 2017

A Estrada e Silleda: dobre exclusión do galego


Velaquí o cartel que anuncia o Flash Market, un evento que se organiza no recinto da Feira Internacional de Galicia ABANCA e no que destacamos que o galego ficou completamente excluído.
O padroado da Fundación asociada a esta Feira cae baixo as directrices da Vicepresidencia da Xunta, Alfonso Rueda é o presidente do mesmo. Que todos os galegos aportemos os nosos impostos para o mantemento destas instalacións parece que non serve de nada pola indolencia dos representantes políticos que, no canto de ser garantes da dignificación da nosa lingua, adícanse precisamente ao contrario.
Non é este o primeiro caso de desprezo ao galego saído da Feira de Silleda. O pasado mes de xuño, por exemplo, celebrouse a Equina, onde a única palabra que podiamos ler en galego, tanto no cartel como no programa, era "Feira"
No seu día ProLingua xa denunciara que sucedía o mesmo con outro evento que se programa nas instalacións da Feira Internacional, o Xuventude Galicia Net. Parece como se toda a programación que vai caer nestas instalacións estivese abocada a botar fóra a lingua galega. Este feito multiplica a súa gravidade por estaren institucións públicas directamente relacionadas coa promoción dos eventos que acabamos de referir. Xa dixemos que por medio de Vicepresidencia a Xunta é un organismo sempre presente, pero tamén aparecen implicados como entidades que apoian algunhas destas celebracións tanto o concello de Silleda como a Deputación de Pontevedra.




A Estrada baixa no seu compromiso co galego

Esta fin de semana celébrase a XII Subida Á Estrada, unha competición automobilística que conta coa subvención do Concello da Estrada e a  Secretaría Xeral para o Deporte. Nin unha nin a outra mostraron a sensibilidade necesaria para esixir que a divulgación da carreira se fixera en galego. Desleixo? desprezo? inidiferenza? desidia? irreverencia? Quizais todo xunto. En resumo, falta de amor pola lingua de noso.
E así anda todo

sábado, 7 de outubro de 2017

O rap da lingua


Migallas teatro lanzou este vídeo para celebrar o último Día Europeo das Linguas o pasado 26/09/17

xoves, 5 de outubro de 2017

Día Europeo das Linguas: o desleixo da Xunta fronte o Tosta



Fronte á enfermiza inutilidade da Secretaría Xeral de Política Lingüística, que non foi quen de celebrar como se merecía o Día Europeo das Linguas (xa que se limitou a que o secretario xeral acudise a un acto organizado por outros, en concreto a EOI de Santiago), a Mesa si que estivo á altura da conmemoración presentando un fermoso documental que se acompaña dun libro non menos agradecido: Unha guía imperfecta. Despois do xa comentado, ben lle cómpre aos rexedores da política lingüística unha lectura demorada deste manual.
Sete linguas minorizadas; galego, vasco, frisio, galés, gaélico escocés, irlandés e córnico, reuníronse arredor da palabra común "Tosta" para compartir os nosos mundos e para atopar xeitos de dar alento ás linguas. Os sete encontros pola diversidade levados á práctica no Tosta son narrados neste documental no que veremos artistas doutras tantas nacións e culturas da costa atlántica europea.
Outra vez máis temos nos dous pratos da balanza dúas formas de facer política lingüística. Un, o da Xunta, minimizando unha oportunidade de darlle pulo e visibilidade á lingua galega. Este desleixo é un desprezo e un insulto. No outro prato aparece A Mesa xunto con outras asociacións europeas (Golden Tree Productions -Cornualles-, Afûk -Frisia-, Ealáin Na Gaeltachta -Irlanda-, Celtic Neighbours -Gales-, Sabhal Mòr Ostaig -Escocia-, Euskaltzaleen Topagunea -Euskal Herria-) ofrecendo dignidade e orgullo para o galego mediante un discurso sustentado no ecoloxismo lingüístico e os dereitos humanos. Con que nos quedamos?

A lingua na vida dos mortos

por Xosé Castro Ratón no Diario de Ferrol

Forma parte da nosa boa tradición social render tributo á memoria dos nosos devanceiros mortos. Facémolo arredor dunha data consagrada polo santoral católico á festividade de todos os santos, aínda que no misal sexa realmente o día que sigue a este citado. Pesa, con forza, o feito de ser xornada sen actividade laboral en moitos dos traballos. Tempo de visita aos milleiros de cemiterios do país, co cerimonial que supón o lavado de cara e adorno luminoso e floral do sartego, nicho ou sepulcro familiar sen reparar nun feito lamentábel, a lingua utilizada na lápida dos defuntos.

Lonxe de ser unha lingua como calquer outra que se pode aprender, o galego sería unha anomalía lingüística que seica hai que mamar desde o berce porque –como teño escoitado– “el gallego de verdá lo hay que mamar”. Este retrouso que se ouve amiúdo forma parte da mitoloxía que se erixe ao redor da figura da ‘falante nativa’, un ser mítico que tivo a boa sorte de zugar a ambrosía lingüística directamente da teta de súa mai, dando todo o seu significado ao termo ‘lingua materna’. Máis adiante, poderá cuspilo e renegar del, pasando a falar sempre a lingua do imperio que nos coloniza, por obriga directa ou por coerción, pois ninguén abandona a súa lingua por vontade propria na súa terra. Mais, sexa como for, sempre será unha ‘paleofalante’, á diferenza desta subespecie inferior que o tivo que aprender nos libros, a denominada ‘neofalante’. Antes de máis, convén lembrar que, debido ao proceso de substitución lingüística que deriva da doma e castración do País, non todas as persoas que viven na Galiza tiveron a sorte de nasceren e seren criadas nun ambiente galegofalante. Certamente, ten o seu mérito a falante nativa que mantén a súa lingua nun ambiente lingüisticamente hostil, empapado de español na escola, nos medios... Mais non menos mérito ten aquela persoa que, veña de onde viñer, chega a unha tomada de consciencia lingüística que a empurra a aprender e a utilizar o galego como lingua, adoptando unha práctica monolingüe nun entorno onde apenas se ouve falar galego, sobretodo entre a mocidade. Pois, encanto que a adquisición espontánea se pode vivir sen cuestionala ou mesmo valorala, podéndose aceitar ou rexeitar como calquer dádiva, a tomada de consciencia que implica para un neofalante pasar a ser galegofalante na práctica diaria estriba nun compromiso que tende a levar habitualmente a un activismo lingüísticos, o que non significa que non haxa tamén moitos e moitas falantes nativas activistas. Infelizmente, acontece que nos núcleos máis urbanos, xa en 1998, varias investigadoras alertaron que “a situación do galego no ámbito urbano ou semiurbano é case agónica, encanto que no ámbito rural perde posicións cunha rapidez alarmante”. Os datos máis recentes que recolle o Mapa Sociolingüístico de Galicia (2004) non só confirma esta tendencia, mais indica que se exacerba de xeito alarmante. O quid do problema radica en que hoxe por hoxe, sen renegarmos do rural, cumpre recoñecer que a populación se vai concentrando nas urbes. Apoiándose en La lengua materna en los espacios urbanos gallegos (M.A. Fernández, 1993), as mesmas investigadoras indican que “87 % do crescimento demográfico no século actual corresponde às cabeceiras urbanas. A populación radicada nas sete áreas urbanas galegas representa máis de 40 % do total, encanto que en 1900 representaba só 9,8 %. Portanto, [...] o facto de que nos ámbitos rurais existan aínda altas percentaxes de galegófonos habituais non supón unha grande esperanza a respeito do futuro mantemento da lingua.” Sen unha recuperación do galego nas cidades, pois, o fado do galego fica claro. E quen alza a bandeira do galego nos centros urbanos son, na maioría, neofalantes. Por esta razón, calquer mostra de neofalantofobía divide as falantes e non fai máis do que facer o xogo à penetración do español, debilitando a xa de por si precaria presenza do galego, axudando a facelo desaparecer, en vez de reforzalo para se voltar a tornar a lingua nacional da Galiza inteira: de todas e todos. As únicas persoas que merecen ser obxecto de censura e burla son aquel@s profisonais –entendido como quen cobra polo seu traballo, independentemente da súa capacitación ou capacidade...– que viven do galego ou que teñen o deber de o dignificar e promover, ante todo determinad@s persoeiros do CRTVG (que non tod@s) ou determinados cargos políticos, a comezar polo proprio Presidente da Xunta, que non son quen de colocar un pronome onde corresponde ou que se dedican a espallar unha imaxe deturpada dun galego maltratado como algo aceitábel e mesmo loábel: máis xenuíno... É verdade que unha falante nativa e unha neofalante tenden a non dispor das mesmas destrezas e recursos lingüísticos, mais o galego pode aprenderse como calquer outra lingua, cunha dedicación e empeño a aprenderse ben e procurar mellorar sempre, embora é moi fácil caír nos estereótipos, ao caricaturizar tanto as unhas como as outras. Por un lado, o tópico do paradoxo da ‘falante nativa’ como depositaria dun galego verdadeiro dun tempo dourado, mais que recorre a españolismos como abuelo, calle ou ghuevos como mostras de autenticidade, dun ghallegho auténtico. Polo outro, a neofalante incapaz de pronunciar o ene velar característico do galego, nen de distinguir máis que as cinco vogais do español. A realidade é máis complexa e rica. Non todas as falantes nativas castrapean e son moitas as que aman, coidan e cultivan a lingua, sen por iso renegaren do ‘seu’ galego de orixe (nen falta que fai!). Mesmo hai reintegracionistas no bastión rural do galego ‘enxebre’... Do mesmo xeito, tamén hai neofalantes competentes que gostan de mellorar e de aprender de quen fala mellor. O futuro do galego – se futuro ha de haber – pasará ineludibelmente polo encontro das diferentes falantes e as súas diferentes variantes, evitando sempre que se dilúa no mare magnum do español até o ponto de acabar sendo engulido. Talvez (ou mesmo moi probabelmente) o galego do futuro non será unha cousa pura e incorrupta, como nunca o son as linguas à medida que evolúen ao longo do tempo mediante o inevitábel contacto coas outras linguas do entorno, quéirase ou non. Ora, o que si cabe preservar é unha lingua viva e dinámica, fiel a si mesma, non unha peza de museu que se contempla mais non se toca. Temos moito a aprender as unhas das outras. A unión fai a forza e, e en vez de nos dividirmos segundo a sorte de onde nos tocou nascer, xuntas venceremos. Hai que reivindicar o galego como a inalienábel heranza de todas as galegas, incluídas aquelas a quen foi arrebatado mesmo antes de saíren ao mundo. Chegou o momento de superarmos a división entre neofalantes e paleofalantes para falarmos de galegoamantes. Porque non sobra ninguén na defensa do País e da súa lingua

por Robert Neal Baxter no Terra e Tempo:

Lonxe de ser unha lingua como calquer outra que se pode aprender, o galego sería unha anomalía lingüística que seica hai que mamar desde o berce porque –como teño escoitado– “el gallego de verdá lo hay que mamar”.

mércores, 4 de outubro de 2017

Ari[t]mar: dupla irmandade galego-portuguesa

A finais deste mes (31/10/17) celebrarase a gala do Ari[t]mar do presente ano na que se entregarán os premios aos mellores poemas e mellores músicas en galego e portugués. Na pasada edición as cancións gañadoras corresponderon á galega Cantiga da Montaña de Xabier Díaz &Adufeiras de Salitre e á portuguesa Capicua de Medusa.
Especialmente agradecida é a idea que tiveron de publicar en formato de vídeo-poema as gañadoras do certame poético nun acto de dupla irmandade. Velaquí que o mellor poema portugués Não sei, minha filha... de José Ricardo Nunes foi lido por Belén Regueira:



e o mellor poema galego, O corazón, de María do Cebreiro pódese escoitar na voz de Rui Spranger. Unha feliz iniciativa que conviña seguir divulgando deste orixinal xeito.

luns, 2 de outubro de 2017

Doce linguas para "Adiós ríos, adiós fontes"




O pasado luns 26/09/17 comenzou a nova temporada do programa Zigzag Diario coa emisión ás 16:30 horas na TVG2. Foi grazas a esa primeira emisión que me enterei da existencia deste vídeo realizado no IES Urbano Lugrís (A Coruña) no que dan vida ao poema "Adiós ríos, adiós fontes" con voces en portugués, galego, castelán, wolof (lingua falada en Senegal e Gambia), aimara (Bolivia, Perú), rumano, inglés, francés, árabe, romaní, guaraní (Paraguai, Arxentina, Bolivia, Brasil), e máis na lingua de signos.

domingo, 1 de outubro de 2017