Tal día como mañá, 25 de Marzo, de hai trinta anos, falecía en Santiago de Compostela Ricardo Carvalho Calero. Neste seu cabodano, a Mesa pola Normalización Lingüística e mais a Federación de Asociacións Culturais Galiza Cultura tiñamos pensado lembralo cunha oferenda floral na súa tumba, no cemiterio de Boisaca, e homenaxear a súa persoa e obra cunha actuación da coral compostelana Solfa, perante o que fora o seu domicilio en Santiago, na Carreira do Conde, moi perto de onde se instalou o busto que o recorda, en 2010, no centenario do seu nacemento. Por todas as circunstancias que estamos a viver, faise forzoso adiar estes actos, que esperamos, porén, celebrar noutra data do ano presente.
A Consellería de Educación abriu un servizo de videoconferencia para estes tempos de coronavirus. Para explicar o funcionamento desta nova aplicación elaborouse un manual que inclúe impresións das pantallas que se deben ver ao acceder ao sistema. A cousa comenza a ser estraña cando vemos que todas estas imaxes do servizo veñen en español: "Crear una contraseña nueva", "introduzca su dirección de correo electrónico".
Non é cousa de quen fixo o manual. A razón é que o servizo de vídeoconferencia da
consellería non está dispoñible en galego, aínda que si en danés, alemán, italiano francés, sueco, ruso, xaponés, chino mandarín (tanto o tradicional como o simplificado), coreano, español latinoamericano e español de España. En total, contando as variantes, un total de 16 linguas. O galego, unha vez máis, excluído.
A lección que sacamos de todo isto está clara. O galego non é lingua de referencia para o sistema educativo galego, ou polo menos esa é a mensaxe que nos envía a Consellería de Educación.
O descontrol do período de confinamento fixo que non escribise antes esta entrada, algo imperdoable. Velaquí os meus futuros alumnos. Rapaces de 1º da ESO do IES Antón Losada Diéguez (A Estrada) coordinados pola profesora Alexandra Pacheco, mándannos as súas mensaxes cargadas de agradecementos e de boas recomendacións.
Refírome, sr. Núñez Feixoo, á lingua galega, aínda que por metonimia tamén se podería aplicar ao galego como povo, ao conxunto de todas e todos nós. Xa me chamou a atención (aínda que sexa un feito repetido) que, en falando das eleicións convocadas, e con toda a probabilidade suspendíbeis, vostede se expresou na lingua oficial do Estado, con omisión da lingua propria da Galiza, o galego. Claro, unhas eleicións son cousa seria, non banal. A cousa foi in crescendo cando, con toda a formalidade que requer unha crise ou pandemia grave como a que estamos a viver, vostede volveu facer uso do español, con desprezo, por exclusión, do galego. Que acontece, na súa mentalidade-conduta, sr. Presidente da Xunta? Acaso o galego é un elemento patóxeno? Talvez o considera inepto para falar de cousas graves e serias? Se cadra pensa que unha situación de emerxencia é incompatíbel coa comunicación en galego? Realmente, é deprimente. Anos e décadas se acumulan e seguimos non nas mesmas, senón que imos a pior. A que rocho inútil e estúpido se relega o galego pola vía dos feitos? Que exemplo é o que dá a máxima autoridade da Galiza? Xa non é unha cuestión, reiterada, de fomento da diglosia: é a prescindencia total do galego, o que equivale, sen máis, a proclamar que non existimos, que a Galiza é un anaco (de)pendente do que dixeren, mandaren e dispoñeren desde Madrid. Dos contidos da súa alocución que escoitei atentamente (vostede é o presidente do meu país, por moito que eu non o teña votado), xa non falarei. Ela, a intervención de vostede, é a negación máis rotunda da ausencia total de autonomía: vostede, máis unha vez, limitouse a poñerse ás ordes das autoridades estatais. Axiña se produciu a confirmación de tal vaciado de poder coa intervención do presidente do goberno español, após o anuncio do decreto do estado de alarma: un novo 155. Mentres Urkullu e Torra alertaban sobre esta nova acometida xacobinista e reclamaban cooperación e colaboración interinstitucional, vostede, cal bedel aplicado, disponse a obedecer as ordes do decano. Merecería decontado os parabéns acesos do presidente español e dos seus comandantes, os catro ministros que asumen o mando en praza “en todos los territorios”. Alá se van polo río abaixo as pretensas competencias autonómicas, a necesidade de cooperación entre administracións (mesmamente o que foi esgrimido contra o goberno catalán), a avantaxe da proximidade, todo o palabreado, en fin, de benéficos, canto inúteis, propósitos!!. Tanto tempo se pasou desde o chamado Desastre do noventa e oito, onde era pecaminoso nomear algo relativo á Galiza, para voltarmos ao mesmo. Agora importan os “cidadáns”, como se eles non puidesen ser atendidos desde o seu proprio goberno, en este existindo, claro está. Povo que dorme, tirania que desperta, escrebeu Almeida Garrett. Cando estoura unha emerxencia tan grave como a que padecemos, fican as evidencias espidas: xúntase a fame coa necesidade, isto é, a radical insuficiencia da chamada autonomía coa actitude obediente e servil que vostede encabeza. Volto ao comezo: é o galego un virus do que se protexer, un virus que combater?
Hai un coche da policía municipal da Estrada que me chegou do catro ao cinco. Anda estes días coa megafonía ás costas insistindo en que non debemos saír das casas. Se a mensaxe, por repetida, xa sobre, o peor do caso é que teñen que traducila, e emitila, en castelán. Se un se pregunta a razón non pode facer outra cousa que concluír que só pode haber unha, a de facer ver que o galego é unha lingua inútil, relegada a celebracións e folclores, a usos secundarios. Pola contra para mensaxes importantes o galego non serve, e aínda menos mal que temos o castelán, senón, pobriños de nós!
A Estrada, cando pasa a megafonía da policía municipal
O ouveo do coche da policía estradense ten o mesmo son que o de Feijóo no caso das súas comparecencias sobre o COVID19. A primeira, o 13/03/20, despois do Consello da Xunta, e posiblemente a máis importante pois era na que anunciaba as medidas que tiña previsto tomar a Xunta, foi a que marcou a liña da súa actuación. É a que, para vergoña de quen detenta a presidencia da Xunta, aparece destacada nesta entrada. A seguinte, o 14/03/20 foi para informar sobre as medidas adoptadas no Centro de Coordinación Operativa creado para enfrontar a crise do COVID19, volveu a rechiar co mesmo son. Cando ao día seguinte comenzou a terceira, xa deberon chegar ao seu ouvido as queixas dos que estamos fartos desa música áspera, a do menosprezo á nosa lingua. Así, esta comparecencia comenzou coa seguinte mensaxe:
"Vou intervir en castelán porque non me dirixo só aos galegos e ás galegas senón aos cidadáns doutros lugares que agora están en Galicia"
Velaquí a mensaxe do auto-odio. Cando escoitamos estas palabras, estamos recibindo o seguinte aviso: "Vou intervir en castelán porque primeiro están os madrileños que viñeron irresponsablemente a Sanxenxo e eles son os que me interesan como presidente da Xunta. Los gallegos ya tal"
Velaquí un novo e gorentoso proxecto da comunidade do ensino galego: Aulas Galegas
Trátase dun portal educativo realizado por un colectivo de profesoras e profesores sen ánimo de lucro que cren que ante a situación de illamento provocada polo coronavirus Covid-19 deben ofrecerlle unha axuda educativa á sociedade.
Segundo se declara no propio portal, Aulas Galegas
nace para axudar o alumnado, as familias e o resto de profesorado a atopar recursos e materiais educativos en galego. A vocación deste portal educativo non é substituír as indicacións educativas que o profesorado lle faga ao seu alumnado no ensino regrado nin o papel das administracións educativas. A nosa intención é ser unha fonte de recursos que sume no panorama educativo galego.
Como comentario aparte, encantoume poder neste vídeo de presentación semi-desvirtualizar a Luz Beloso, a Xano, a Alberto Fortes ou María Loureiro
Velaquí está, Retallos de matemáticas, un portal para as matemáticas en galego. A publicación do funesto decreto 79/2010, de expulsión do galego no ensino non universitario, foi o máis grave ataque á normalización dos últimos 40 anos. Unha das consecuencias do mesmo foi a prohibición de edición e uso de materiais en galego nas matemáticas. Como resultado temos una xeración con máis prexuízos e menor estima e coñecemento da lingua galega.
Con todo, a pesar das prohibicións, a resistencia social mantense e faise patente en toda unha serie de prácticas, documentos e recursos. Este portal quere ser unha porta aberta a todas as achegas ás matemáticas en galego. Por iso, se hai erros ou faltas, agradécese calquera contribución para ir mellorando o portal.
As súas seccións son:
Publicacións Todo comenzou porque en novembro publicara unha entrada neste mesmo blogue na que recollía algunhas reflexións sobre a lectura científica en galego xunto cunha recompilación de todo o material de matemáticas que coñecía que se publicara na nosa lingua durante os últimos 20 anos. Na miña fachenda pensei que a información podería ser útil polo que consideraba unha mágoa que ficase nun blogue, nunha entrada que vai desaparecendo nos cavorcos da publicación. Esta foi a motivación que me levou a crear o portal. Nesta sección engadinlle un apartado adicado a revistas de matemáticas.
Material didáctico. Na páxina principal desta sección hai unidades didácticas (U.D.) adicadas á historia das matemáticas así como un par de referencias a exposicións. Hai ademais tres subseccións con U.D. de Primaria,Secundaria e Universidade.
Non creo que haxa que explicar o que se recolle en Vídeos. Só un apunte: comparado con linguas próximas, a cantidade de vídeos en galego sobrte matemáticas é ridícula.
Na rede pódense atopar portais con recursos de matemáticas, así como unha sección de blogues
No apartado Normalización hai campañas e referencias ao uso social das matemáticas na nosa lingua. Inclúese unha sección de Terminoloxía, pois o uso dunha lingua de calidade é un presuposto previo de calquera actuación normalizadora.
Rosalía de Castro é un pozo sen fondo. Normalmente recollo traballos de centros de Secundaria porque é o que coñezo máis, aínda que non poucas veces teño traído cousas de Primaria. O realmente inédito neste blogue é algo como o de hoxe e que demostra que o fenómeno Rosalía de Castro é desbordante (e a Consellería de Educación segue sen incluír a data entre as celebracións escolares!). Na universidade tamén se apuntaron á celebración. Concretamente na de Vigo propuxeron lecturas e intervencións artísticas na Facultade de Ciencias da Educación.
Agora ben, o vídeo musical con música de Juan Ramos, neste tema cantado por Carol Sospedr, é simplemente espectacular. Parabéns a eles e ao alumnado colaborador.
Este póster é o primeiro dunha exposición organizada polo CPI As Mirandas (Ares) que se expón nos corredores do centro. Nela o texto de Rosalía de Castro vai acompañado das fotos do avó de Jéssica, emigrante en Alemaña. Invito a quen pase por aquí a que percorra o resto da exposición no blogue Tes moita lingua.
A proposta deste CPI segue as directrices marcadas pola AELG para a celebración do Día de Rosalía 2020.
