por Xabier P. Docampo, no Sermos Galiza;
Benquerida amiga, prezado amigo: Raro é o día que non nos atopamos pola rúa, entre que estamos xubilados e o médico mándanos andar, os nosos camiños entrecrúzanse moitas veces e con frecuencia ti levas contigo ao teu neto, á túa netiña. Eu párome contigo, xaora, somos amigos de vello, e falamos, sempre en galego, ti sabes que eu fágoo sempre e ti, comigo, tamén. E tamén lle falo ao neno ou á nena que acompañas, porque os pais están traballando e ti cóidalo mentres eles non volven do seu labor ou lévalos e tráelos á escola ou a piano ou a natación..., dicía que eu tamén falo co teu neto, coa túa neta. A verdade é que tampouco vou moito máis aló das frases tópicas destes casos, da que a máis socorrida é «como te chamas?», «Como te llamas?», asegundas ti, como se a criatura fose parviña e non me entendese. Desengánate, meu benquerido amigo ou amiga, enténdeme perfectamente, e único que estás a facer e empequenecer o seu mundo interior, restándolle saber.
Verás. Esta actitude tróuxome á cabeza unha cousa. Tal como están os tempos ti poderías ampliar o mundo do coñecemento da túa neta, do teu neto. Podería facelo máis grande só con falarlle galego, esa lingua que é a túa, a que che aprenderon teus pais ou teus avós, ou, que sei eu, aprendiches ti no trato coa xente que o falaba, cousa menos frecuente na xente danosa idade, pero de todo hai. A túa neta e o teu neto teñen totalmente garantida a aprendizaxe do castelán: escola, actividades extraescolares, igrexa, televisión, xoguetes que falan, os outros nenos e nenas cos que xoga... sempre, toda a súa vida saberá falar castelán. Pero o galego? Ti ben sabes que as nosas autoridades fixeron todo o posíbel por que desaparecese da vida dos nosos netos e netas, abolírono en boa medida na escola (ou deron recursos legais para que a escola prescindise del), puxeron todos os atrancos posíbeis para que non chegase a eles nos primeiros e decisivos anos da súa escolaridade, os da educación infantil. Ninguén lles fala na nosa lingua, nin o médico que os vacina nin o crego que os bautiza ou prepara para a primeira comuñón (que por aí pasan todos aínda que ti e máis eu sexamos ateos). En fin, que o teu neto e a túa neta non saberán que ti coñecías unha lingua ademais que aquela que usabas con eles, porque lles ocultas que sabes dúas, que sempre é mellor que saber unha soa.
En fin, que me gustaría moito facerte reflexionar sobre unha cousa: por que non lle falas galego á túa neta ou o teu neto? Por que cando nos encontramos non lle dis: «dille a este señor como te chamas». Ou «dille a señora adeus, que agora temos que nos ir”». Sabes que ocorrería?, que lle estarías aprendendo algo que non sabía, e por tanto axudándolle a ser máis lista, máis listo.
E despois cando lle digas; «mira, mira, alí vai un xílgaro», «ves que can tan bonito leva a señora, achégate, non lle teñas medo que non fai nada», «a ver, dálle as grazas a caixeira que che deu unha lambetada, pero tes que deixala para despois de xantar», «tes que partillala co teu irmán cando veña da escola»... Con cousas así estarás axudándolle a medrar e cando alguén lle pregunte, que haberá quen o faga, «por qué hablas en gallego?» poderá responderlle «porque eu sei as dúas, que sempre son máis que unha soa». E que me dis de cando aperte o teu pescozo, arrime a túa cariña e che diga «avoíña, avoíño quérote moito»?
Pero hai máis, amiga, amigo, porque chegará o día en que ti e mais eu desapareceremos, e non faltan cen anos para que iso suceda, e esta lingua que hai mil anos escribían os poetas e os reis, e moitos máis falaba o pobo de onde vimos ti e mais eu, o galego, seguirá aí e en parte grazas a ti. E haberá un home, unha muller xa feitos e dereitos que dirán «eu falo galego porque mo aprendeu meu avó, miña avoa e grazas a eles agora tamén o saben os meus fillos». E daquela será coma se non morreses porque nunca morrerás para eles e para a nosa lingua.
Máis nada, só deixar aquí para ti a miña máis forte aperta.
Ningún comentario:
Publicar un comentario