A Xunta quere a morte indolora do galego

 por Quique Costas no Nós Diario:

Nos últimos meses, a raíz dos datos catastróficos do IGE sobre a situación da lingua galega, saíron nos medios o conselleiro José (non Xosé) López Campos e o secretario xeral da Lingua (de cal lingua?, preguntamos agora) SXL, Valentín García, falando da necesidade dun novo Pacto pola Lingua. Moitos galegos ben-pensantes viron neste chamado ao pacto un recoñecemento tácito de que meteran a zoca, de que se pasaran de desgaleguización e non querían figurar na historia como os enterradores do galego, aínda que teimasen en que o Decreto 2010 de Glotocidio non se tocaría, o que constituía un oxímoro: quero unha cousa e tamén quero a contraria.

Rosalía; caravel cosido con raio de sol

Un ano máis o Concello da Estrada homenaxea a Rosalía de Castro cun videoclip. Nesta ocasión veremos como Cayetano Lledó vai elaborando o retrato da escritora mentres escoitamos na voz de Sheila carbia unha fermosa elexía de Fedrico García Lorca escrita o 29 de marzo do 1919 e traducida por José Lueiro e Carlos Loureiro. Outra vez o autor do vído foi Lucas Terceiro. Un novo acerto do concello no recoñecemento da nosa lingua por medio da lembranza da matriarca das nosas letras.

Polo futuro do galego con Suso F. Acevedo

Suso Fernández Acevedo, compañeiro de ProLingua, arremete neste vídeo contra o funesto decreto de prohibición e redución de uso do galego no ensino.

Saúde e terra!

Manifesto da AELG polo día de Rosalía, escrito por Marga do Val:

Saúde e forza, animais terrestres!

Saúde e forza, para reclamarmos o dereito de vivirmos en galego, para sermos Galiza,

esa palabra que nos sinala.

Cantarte hei Galiza, na lingua galega, que así mo pediron, que así mo mandaron.

Saúde, para a lingua pola que somos e seremos na terra que camiñamos, cuberta de

palabras en todas as estacións do ano, de herbas e flores, de ventos que zoan cantigas e

ríos e regatos pequenos, fervedoiros de arte a remexer pelouros... Palabras que nadan

mares e bican cons, furnas e puntas sinaladas... Palabras, rapaciñas do lugar, palabras,

toleirona mocidade.

Saúde para a lingua!

Polo futuro do galego con Ana Iglesias

Ana Iglesias, profesora na Universidade de Vigo e especialista en sociolingüística explica que en Galicia houbo dous tipos de política lingüística, unha de baixa intensidade e agora unha regresiva. Con ambas o único que se conseguiu foi perder falantes. No 2004 apróbase por unanimidade o PXNL, quen rompeu o consenso deste plan? O PP.

Estómagos agradecidos

 

por Bieito Lobeira no Nös Diario:

Calquera día van acabar convencéndonos de que o galego nunca estivo tan ben nin tivo tantos falantes como agora, grazas a Alfonso Rueda, colosal galeguista. E que se hai algún (pequeno) problema débese ao profesorado de galego, ao Bloque, aos pais e nais, aos inmigrantes ou a San Xudas Tadeo. Porque o que ten a ver co papel da Xunta, é modestamente de Cum Laude. De certo que non sodes quen de sinalar unha soa medida da Xunta contra o galego. Nin unha.

Por que vetan o galego?

editorial de Nós Diario, por Alberte Mera:

 Dous ex altos cargos das institucións galegas, quen presidiu o Parlamento da Galiza entre 2009 e 2016, Pilar Rojo; e quen exerceu de vicepresidente do Goberno galego no último mandato de Alberto Núñez Feixoo, Francisco Conde, votaron onte na Comisión Mixta das Cortes españolas vetar que o galego sexa idioma oficial da Unión Europea. Feixoo levounos con el a Madrid como núcleo de confianza. Que triste presentarse por Galiza para defender con dentes un 'non ao galego', aínda que no caso de Rojo lémbrese que para entrar no Senado tivo que presentarse por Albacete. E todo, na semana en que a emerxencia lingüística protagoniza a axenda social, con protestas de entidades sociais como Queremos Galego no seo do Parlamento para reivindicar políticas a prol do idioma e protesta tamén na reunión para a reforma do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, após o Executivo galego sacar do sombreiro de copa –por non dicir que pagou unha empresa– unha enquisa feita á súa medida a 1.200 persoas para afirmaren que existe unha ledicia social co decreto da Xunta que limita o galego nas aulas. Neste febreiro, porén, hai unha luz que alumea, Rosalía, a quen o 23 lembramos no seu día. Canta falta fas, Rosalía, para embarcar coas túas palabras de actualidade e vixencia máis pobo na causa da lingua e dos intereses das galegas e dos galego.

Polo futuro do galego: Fernando Ramallo

 Fernando Ramallo, profesor da Universidade de Vigo, explica que o decreto do uso do galego no ensino do 2007, aprobado polo bipartito, recollía o marcado no PXNL do 2004. O decreto do 2010 do PP, en contra do PXNL, estableceu máximos para o emprego do galego

As viñetas de Castelao segundo o alumnado do IES Avelina Valladares

O ano 2025 foi declarado pola Xunta de Galicia ano Castelao pois conmemórase o 75 aniversario da súa morte en Buenos Aires. No IES Avelina Valladares (A Estrada) elaboraron esta reinterpretación do álbum Nós e de Cousas da vida que tamén se pode consultar nesta publicación virtual.

Vía IES Avelina Valladares

Conselleiro de Cultura, Lengua y Juventud

Aí queda iso!
 

Polo futuro do galego, con Carlos Callón

Vídeo no que  Carlos Callón explica a represión lingüística na etapa democrática e como o PP aprobou en solitario un decreto para que o uso do galego, primeiro na escola e despois no conxunto da sociedade fose diminuíndo progresivamente.

 

Obxectivos para o idioma. Cales?

 editorial do Nós Diario, por Alberte Mera:

Decorre hoxe a primeira reunión dos membros que participan na elaboración da Renovación do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega 2025. Haberá saúdo do conselleiro de Cultura e Lingua, José López, presentación do informe do presidente da Comisión Técnica, Manuel González, constitución das comisións sectoriais... Terían nas súas mans unha grande empresa ante a emerxencia do idioma que demostra os datos do Instituto Galego de Estatística (IGE). Por iso, os obxectivos deberan ser ambiciosos, como é a total normalización da lingua galega, cumprir e facer cumprir o Plan Xeral de Normalización que nin o Goberno galego ten a ben respectar na práctica diaria, eliminar as limitacións ao galego... Mais a Xunta, no seu ofrecemento de "pacto do galego" marcou liñas vermellas: non cuestionar o decreto que limita o galego no ensino e, para afianzalo, uns días antes de que hoxe transcorra a cita, o conselleiro e o presidente da Comisión Técnica  para a Renovación do Plan Xeral de Normalización presentaban un estudo pagado pola Xunta a unha empresa privada que, con apenas 1.200 enquisas, sitúa o galego como un foguete na mocidade e no ensino, autovalidándose o decreto que reduce o galego nas aulas -fronte ás 9.200  enquisas do IGE que certifican a emerxencia lingüística e a perda do galego entre o estudantado-. A pesar destes precedentes, sería bon que na cita de hoxe non poñan límites ao galego.

O que a xente quere

 por María Reimóndez no Nós Diario:

Hai xa tanto tempo dende a introdución do infame e mal chamado "Decreto do plurilingüísimo" que a súa nova normalidade semella facernos esquecer os vimbios cos que foi creado e como estes volven renacer de tanto en tanto, por exemplo coa suposta enquisa sobre a "percepción social do galego".

Galego cordial

 

por Manuel Bragado no Nós Diario:

Cando lin as declaracións do Conselleiro de Cultura con motivo da entrega ao coordinador do Plan xeral de Normalización (PXNLG) dos resultados dunha Enquisa sobre percepción social do galego, elaborada sobre unha mostra de 1.200 familias, polo Instituto Sondaxe, empresa que forma parte da Corporación Voz de Galicia, convencinme de que o equipo de José López Campos colleulle definitivamente os talentos aos expertos convocados para facerlle fronte á crise de uso do galego. E quen me coñece sabe que nunca foi o meu estilo comerlle a figura a ninguén, forma elegante na fala viguesa de botarlle a alguén unha filípica ou poñelo podre. Máis desta vez a audacia de López pode saírlle furada na súa teimosa determinación de non modificar nin un grao a deriva da actual educación lingüística. E como pola arandela baila a cadela, o conselleiro non agocha o seu entusiasmo á hora de anunciar os datos do estudo dunha empresa privada –poñéndoos á mesma altura dos datos do IGE e dos incumprimentos do 5º e 6º informes do comité de expertos da Carta Europea das Linguas– que conclúe que "en xeral as familias galegas están moi satisfeitas ou satisfeitas co uso do galego no sistema educativo". Para seguir con toda a cara lavada que sobre "as preferencias de uso do idioma no ámbito escolar, un 55,2% considera que a situación actual do uso do galego no sistema educativo debía manterse sen cambios". Falou Varela, dicimos en Vigo. A crise do galego non era para tanto e o decreto 79/2010 non se toca, que para iso as familias están moi satisfeitas e "non queren que se impartan máis materias en galego ou seguir o modelo de inmersión lingüístico". Diante desta doutrina de quen paga manda, agoiro que os expertos contarán con marxe escasa para propoñer, fóra da chegada xa anunciada de Xabarín aos patios. Regresa o discurso conformista da cordialidade, segundo capítulo daquel de imposición do galego. Mágoa que o equipo de López queira enfiarnos aos mestres galeguistas polo cu dunha agulla. Madia leva!

Galego cordial

 por Manuel Bragado en Nós Diario:

Cando lin as declaracións do Conselleiro de Cultura con motivo da entrega ao coordinador do Plan xeral de Normalización (PXNLG) dos resultados dunha Enquisa sobre percepción social do galego, elaborada sobre unha mostra de 1.200 familias, polo Instituto Sondaxe, empresa que forma parte da Corporación Voz de Galicia, convencinme de que o equipo de José López Campos colleulle definitivamente os talentos aos expertos convocados para facerlle fronte á crise de uso do galego. E quen me coñece sabe que nunca foi o meu estilo comerlle a figura a ninguén, forma elegante na fala viguesa de botarlle a alguén unha filípica ou poñelo podre. Máis desta vez a audacia de López pode saírlle furada na súa teimosa determinación de non modificar nin un grao a deriva da actual educación lingüística. E como pola arandela baila a cadela, o conselleiro non agocha o seu entusiasmo á hora de anunciar os datos do estudo dunha empresa privada –poñéndoos á mesma altura dos datos do IGE e dos incumprimentos do 5º e 6º informes do comité de expertos da Carta Europea das Linguas– que conclúe que "en xeral as familias galegas están moi satisfeitas ou satisfeitas co uso do galego no sistema educativo". Para seguir con toda a cara lavada que sobre "as preferencias de uso do idioma no ámbito escolar, un 55,2% considera que a situación actual do uso do galego no sistema educativo debía manterse sen cambios". Falou Varela, dicimos en Vigo. A crise do galego non era para tanto e o decreto 79/2010 non se toca, que para iso as familias están moi satisfeitas e "non queren que se impartan máis materias en galego ou seguir o modelo de inmersión lingüístico". Diante desta doutrina de quen paga manda, agoiro que os expertos contarán con marxe escasa para propoñer, fóra da chegada xa anunciada de Xabarín aos patios. Regresa o discurso conformista da cordialidade, segundo capítulo daquel de imposición do galego. Mágoa que o equipo de López queira enfiarnos aos mestres galeguistas polo cu dunha agulla. Madia leva!

Polo futuro do galego, con Valentina Formoso

Vídeo no que Valentina Formoso denuncia o apartheid lingüístico ao que se ven sometidos os galego falantes no sistema de ensino debido ás leis impostas unilateralmente polo PP de Galicia

 

Paos na roda ao pacto pola lingua

 por Xoán Antón Pérez Lema no Correo Gallego:

Os dirixentes do PPdeG, como Penélope de Ítaca, semella que son quen a destecer pola noite o que outras persoas e entidades cunha mínima sensibilidade de País tentan tecer polo día. Hai dúas semanas era o veto á proposta do BNG de recoñecer a Castelao como primeiro presidente de Galicia, que constituíu unha emenda á totalidade a respecto do acordo da Mesa do Parlamento que preside o popular Santalices de recoñecemento fundacional do autogoberno galego ao Consello de Galiza e, xa que logo, da presidencia de Castelao. Agora é a difusión pola Xunta dunha enquisa de só 1.200 entrevistas (por certo contratada cunha empresa privada cando a Xunta conta co Instituto Galego de Estatística-IGE-, cunha moi longa experiencia en enquisas periódicas sobre hábitos lingüísticos neste país, a última en outubro con 9.200 entrevistas ) na que seica a maioría dos pais defenden que non mude a presenza do galego como lingua vehicular no ensino, fronte a case un 27% que queren máis galego e algo máis dun 6% que queren menos galego.

 

Comunicado da CTNL respecto do proceso de renovación do Plan xeral de normalización da lingua galega

 

A Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua emite un comunicado sobre o proceso de renovación do Plan xeral de normalización da lingua galega.

O 12 de febreiro tivo lugar, a instancias da Xunta de Galicia, a reunión de máis de 100 profesionais de diferentes ámbitos para renovar o Plan xeral de normalización da lingua galega (PXNLG); reunión que se pode considerar a continuación lóxica ao inicio do proceso o pasado 26 de decembro, cando se presentou en sociedade o coordinador dos traballos e as persoas encargadas das comisións sectoriais. Entre estas dúas datas transcorreron 48 días nos cales a Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua en ningún momento foi contactada nin convocada a ningún tipo de reunión, encontro ou intercambio de pareceres respecto da alarmante situación que atravesa a lingua galega, circunstancia que desexa facer pública ao tempo que mostra o seu malestar e sorpresa.

Alerta! Alguén está intentando acabar co galego...

Vídeo do BNG explicando o substancial da política lingüística do PP durante este cuarto de século. Invitación a asistir á manifestación do vindeiro día 23 de febreiro.

 

Alfonso Rueda, coas vergoñas ao aire

 

por Manuel Vázquez, en Praza Pública:

Nacín no ano 1968, pasei a infancia nunha aldea galega baixo o xugo franquista, que chegaba a todas partes e por tanto era imposible librarse del, a non ser coa morte ou emigrando. Nese contexto aprendín a chamarlle grilo ao grilo, vacaloura á vacaloura e cómaro ao cómaro. Souben que o angazo era para angazar e o fouciño para rozar. Quen me impuxo ese idioma coma lingua materna? Ninguén, chegou a min por transmisión xeracional e pola inercia dos tempos, cunha forza que se forxara séculos atrás e que a ditadura, malia que o intentou, non puido parar. Na miña parroquia todos falaban galego. 

Usar o galego sen pedir permiso

 por Bieito Lobeira en Nós Diario:

Poñamos que falo dun caso ficticio. O dun estudante galego calquera, matriculado nun grao que na Galiza só se pode cursar na UNED, porque o resto de universidades públicas deste país non o imparten. O alumno en cuestión realiza os seus estudos dende un dos centros radicados na Galiza, e é tamén na Galiza onde se examina. Inxenuo el, realiza todo o seu labor como estudante en galego. Na oralidade, na elaboración de traballos de avaliación e, naturalmente, nos exames. Nunha das materias resulta declarado "non apto" (suspenso) pola única razón de que "el examen se ha redactado en gallego" (sic).

"Profe, ¿qué es cadela?"

 por María Obelleiro en Nós Diario:

CEIP dun concello do interior do país, afastado de grandes núcleos de poboación. Un neno de 5º de Educación Primaria, mentres cobre unhas actividades sobre conxuncións e preposicións na materia de Lingua Galega e Literatura, pregúntalle en voz alta á mestra por unha palabra que aparece nun dos enunciados e que descoñece: "Cadela". "Profe, ¿qué es cadela?". Responden dous nenos: "Una perra".

A cuestión do porvir do galego é política

 por Xesús Alonso Montero, en La Voz de Galicia;

Pídeme La Voz de Galicia, cun tempo moi taxado, un artigo sobre a problemática do idioma galego hoxe, sen que poida dispoñer de oito ou dez páxinas do xornal, imprescindibles, sen dúbida, para ofrecer aos lectores o mapa completo da complexidade do tema e, asemade, os delicados vieiros da solución. Eu abordareino, no posible, na estrita prisión dun artigo xornalístico.

Dous gráficos no plenario de Queremos Galego!

O pasado 31/01/2025 celebrouse no MOME da Estrada o plenario de Queremos Galego! no que se abordou a organización da manifestación do vindeiro 23 de febreiro en Santiago ante a actual situación de emerxencia lingüística. 

No encontro, entre varias reflexións e testemuños, cabe destacar un par de gráficas que se proxectaron e que se explican sen máis comentarios. Velaquí as deixo. A primeira consiste nunha foto fixa, a da lingua habitual no ano 2023. Os datos son do IGE. Cómpre fixarse en que na horizontal distribúense as idades en orde inversa, de máis vellos (á esquerda) a máis novos (á dereita), o que nos dá idea da involución do uso do galego

A segunda gráfica, tamén con datos do IGE, mostra datos do descoñecemento do galego entre os máis novos no transcurso dos últimos 20 anos. Obsérvase como neste período o descoñecemento duplicouse. O factor principal é o decreto de prohibición de uso do galego no ensino. Só un radical pode poñelo en dúbida.