Jaime Gómez Márquez é catedrático en Bioquímica e Bioloxía Molecular na Facultade de Bioloxía da USC. Acaba de publicarse o Dicionario de Bioloxía: galego-castelán-inglés, do que foi coordinador e un dos principais impulsores. O dicionario é froito dun traballo interdisciplinario entre biólogos e filólogos, apoiado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia e o Termigal, e parte dunha iniciativa xurdida hai oito anos na Facultade de Bioloxía co fin de deseñar unha ferramenta útil tanto no ensino coma na investigación e a divulgación da Bioloxía. Nesta entrevista o profesor Gómez Márquez fálanos da publicación e sobre a situación do galego no mundo das ciencias e da investigación.
Vostede foi un dos impulsores do Dicionario de Bioloxía galego-castelán-inglés. Críao necesario?
Eu entendo que si, porque estamos nunha comunidade na que se falan dous idiomas, galego e castelán, mentres que no mundo da ciencia emprégase o inglés como lingua internacional. Polo tanto, era necesario un proxecto deste tipo, que presentase os termos biolóxicos nas tres linguas.
Eu entendo que si, porque estamos nunha comunidade na que se falan dous idiomas, galego e castelán, mentres que no mundo da ciencia emprégase o inglés como lingua internacional. Polo tanto, era necesario un proxecto deste tipo, que presentase os termos biolóxicos nas tres linguas.
A quen se dirixe preferentemente este Dicionario?
Principalmente ao mundo do ensino secundario e do universitario, xa que é alí onde pode ter un maior interese xa que se fai uso desta terminoloxía con máis frecuencia. De todos os xeitos o dicionario está dirixido a toda as persoas con interese na Bioloxía.
Principalmente ao mundo do ensino secundario e do universitario, xa que é alí onde pode ter un maior interese xa que se fai uso desta terminoloxía con máis frecuencia. De todos os xeitos o dicionario está dirixido a toda as persoas con interese na Bioloxía.
Que fai máis útil e atractivo o Dicionario: que divulga a terminoloxía en galego, as definicións na nosa lingua ou ofrecer as equivalencias en tres linguas (galego, castelán e inglés)?
Todo é importante. É necesario ter unha terminoloxía propia da Bioloxía en galego, xa que así axudamos a normalizar o idioma nun campo do saber no que o galego non se emprega con frecuencia, mentres que, por outra banda, tamén é importante saber das equivalencias destes termos en castelán e en inglés, pois esta última é a lingua internacional, especialmente no mundo científico, e as revistas especializadas publícanse neste idioma.
Todo é importante. É necesario ter unha terminoloxía propia da Bioloxía en galego, xa que así axudamos a normalizar o idioma nun campo do saber no que o galego non se emprega con frecuencia, mentres que, por outra banda, tamén é importante saber das equivalencias destes termos en castelán e en inglés, pois esta última é a lingua internacional, especialmente no mundo científico, e as revistas especializadas publícanse neste idioma.
Que formación en idiomas deberían recibir os graduados/as en Bioloxía da USC, tendo en conta as saídas laborais e que a maioría acaban traballando en Galicia?
Deberían recibir formación nos tres idiomas que inclúe este dicionario por unha cuestión moi sinxela: en Galicia fálanse dous idiomas, o galego e o castelán, e no mundo da ciencia, a nivel internacional, a lingua que se emprega é o inglés. Polo tanto é preciso que os estudantes reciban formación nos tres idiomas, pero especialmente en inglés, que é do que menos habilidades se adoita ter.
Un traballo de investigación en galego ten menos prestixio que un traballo en castelán ou inglés?
A importancia dun traballo non vén dada pola lingua en que está escrito, sexa inglés, castelán ou galego. O problema é que se eu fago undescubrimento sobre o xenoma e o publico nunha revista galega, ese traballo está condenado a que non se coñeza no mundo, igual que se se fai en chinés ou en francés. A razón de publicar en inglés ten unha motivación dobre: porque é o idioma universal que todo o mundo entende e porque as revistas especializadas mais importantes do mundo son en inglés, o cal non impide que traballos de divulgación ou máis locais que se publiquen en galego. Sen unha formación en inglés sólida non poderemos comprender moitos dos traballos que se publican nas revistas de referencia do mundo científico e, por outra banda, tampouco poderemos publicar traballos que transcendan as fronteiras. Hoxe en día, independentemente de que nos pareza mellor ou peor, o inglés é a lingua internacional e se queremos interactuar co mundo científico doutros países, temos que saber inglés.
Deberían recibir formación nos tres idiomas que inclúe este dicionario por unha cuestión moi sinxela: en Galicia fálanse dous idiomas, o galego e o castelán, e no mundo da ciencia, a nivel internacional, a lingua que se emprega é o inglés. Polo tanto é preciso que os estudantes reciban formación nos tres idiomas, pero especialmente en inglés, que é do que menos habilidades se adoita ter.
Un traballo de investigación en galego ten menos prestixio que un traballo en castelán ou inglés?
A importancia dun traballo non vén dada pola lingua en que está escrito, sexa inglés, castelán ou galego. O problema é que se eu fago undescubrimento sobre o xenoma e o publico nunha revista galega, ese traballo está condenado a que non se coñeza no mundo, igual que se se fai en chinés ou en francés. A razón de publicar en inglés ten unha motivación dobre: porque é o idioma universal que todo o mundo entende e porque as revistas especializadas mais importantes do mundo son en inglés, o cal non impide que traballos de divulgación ou máis locais que se publiquen en galego. Sen unha formación en inglés sólida non poderemos comprender moitos dos traballos que se publican nas revistas de referencia do mundo científico e, por outra banda, tampouco poderemos publicar traballos que transcendan as fronteiras. Hoxe en día, independentemente de que nos pareza mellor ou peor, o inglés é a lingua internacional e se queremos interactuar co mundo científico doutros países, temos que saber inglés.
É posible que o alto nivel de compromiso coa investigación distorsione a visión do PDI en relación ás necesidades formativas de idiomas dos titulados/as?
Non o creo. É perfectamente compatible usar o galego na Universidade coa necesidade de transmitir en inglés o resultado das nosas investigacións. Non creo que hoxe en día ningún galego/a teña problemas para manexar o galego no mundo da Bioloxía ou noutros campos en xeral. Se non o emprega, será porque non quere.
Non o creo. É perfectamente compatible usar o galego na Universidade coa necesidade de transmitir en inglés o resultado das nosas investigacións. Non creo que hoxe en día ningún galego/a teña problemas para manexar o galego no mundo da Bioloxía ou noutros campos en xeral. Se non o emprega, será porque non quere.
Hai profesores que din non empregar o galego na docencia por falta de terminoloxía no noso idioma. Contribuirá o Dicionario a solucionar esta eiva?
Eu tampouco penso que os profesores non dean as clases en galego por falta de terminoloxía, polo menos no mundo da Bioloxía. Se non o fan será porque non queren ou porque non se senten cómodos, xa que os termos en galego que se empregan teñen unha grande similitude cos do castelán. De todos os xeitos o dicionario si que axuda a fomentar o galego neste campo do saber; pero aínda queda moito por facer. Temos que seguir afondando nesta liña, aumentando o número de termos e complementando este traballo. Non é un punto final senón un punto de inicio.
Eu tampouco penso que os profesores non dean as clases en galego por falta de terminoloxía, polo menos no mundo da Bioloxía. Se non o fan será porque non queren ou porque non se senten cómodos, xa que os termos en galego que se empregan teñen unha grande similitude cos do castelán. De todos os xeitos o dicionario si que axuda a fomentar o galego neste campo do saber; pero aínda queda moito por facer. Temos que seguir afondando nesta liña, aumentando o número de termos e complementando este traballo. Non é un punto final senón un punto de inicio.
Co paso da licenciatura ao grao en Bioloxía, o galego medrou na docencia do do 2,90% ao 15,72%.
Sinceramente, dubido de que Boloña afecte en nada, xa que non implica unha potenciación do galego nin moito menos. Teño que dicir que me sorprende un cambio tan brusco, até o punto de que non creo moito neses datos. En caso de que sexa así, o cambio é para ben. Se cadra, responde á cada vez maior sensibilización que a xente ten co galego. Co paso do tempo irase mellorando.
Sinceramente, dubido de que Boloña afecte en nada, xa que non implica unha potenciación do galego nin moito menos. Teño que dicir que me sorprende un cambio tan brusco, até o punto de que non creo moito neses datos. En caso de que sexa así, o cambio é para ben. Se cadra, responde á cada vez maior sensibilización que a xente ten co galego. Co paso do tempo irase mellorando.
En que beneficia aos biólogos do futuro titulárense cun maior coñecemento transversal da nosa lingua na Bioloxía?
En tanto que se está formando como un biólogo en Galicia, entendo que a formación na nosa lingua é beneficiosa porque vaino ter que empregar en diversos ámbitos da sociedade, incluído cos estudantes en caso de que imparta clases no futuro. Para min, o importante non é a lingua na que se impartan os conceptos senón que eses conceptos se transmitan de xeito que sexan comprensibles.
En tanto que se está formando como un biólogo en Galicia, entendo que a formación na nosa lingua é beneficiosa porque vaino ter que empregar en diversos ámbitos da sociedade, incluído cos estudantes en caso de que imparta clases no futuro. Para min, o importante non é a lingua na que se impartan os conceptos senón que eses conceptos se transmitan de xeito que sexan comprensibles.
Que lle diría un catedrático de Bioquímica e Bioloxía Molecular a quen opina que o galego non vale para as ciencias?
Pois simplemente diríalle que é unha parvada. O galego vale para absolutamente todo, dende a Historia ata a Bioloxía. Non hai linguas que non vallan para nada e parece mentira que ese tipo de prexuízos non desaparecesen por completo co paso dos anos. Outra cousa é que no mundo da investigación, onde un traballo non perde valor por estar en galego ou en francés, pero tense que publicar en inglés, o idioma internacional no mundo da ciencia.
Pois simplemente diríalle que é unha parvada. O galego vale para absolutamente todo, dende a Historia ata a Bioloxía. Non hai linguas que non vallan para nada e parece mentira que ese tipo de prexuízos non desaparecesen por completo co paso dos anos. Outra cousa é que no mundo da investigación, onde un traballo non perde valor por estar en galego ou en francés, pero tense que publicar en inglés, o idioma internacional no mundo da ciencia.
Ningún comentario:
Publicar un comentario