Escoller a boneca galegofalante

 por Bieito Lobeira no Nós Diario:

A "proba da boneca Clark" foi unha célebre investigación social realizada nos Estados Unidos con crianzas pretas de entre 6 e 9 anos. Este estudo, para min arrepiante e ao tempo revelador, amosa basicamente como xa con idades moi curtas as cativas interiorizan con naturalidade os peores prexuízos, o racismo estrutural, a autopercepción de inferioridade, ou o que aquí chamariamos autoodio. As gravacións desas entrevistas seguen a impactar. Neniñas pretas que, perante dúas bonecas (unha branca e outra preta), responden ás preguntas formuladas optando de xeito sistemático por consideraren que a boneca "boa" é a branca. A "bonita" é a branca. A "intelixente" é a branca. Coa que lles gustaría xogar, e sempre a branca. E á pregunta de a quen lles gustaría parecerse, claramente optaban pola branca. Moitas das nenas mesmo dicían que elas tiñan un ton de pel máis branco, que as asemellaba a esas bonecas. Remataban a proba atribuíndo á tonalidade preta da pel das bonecas, e á súa propia, os atributos de "malo" e "feo".

O Deportivo é da Coruña, de onde senón?

 O Equipo de Normalización do IES Rafael Dieste (A Coruña) volveu petar redes e medios coa súa nova campaña, O Dépor é da Coruña. Os argumentos, sobran. Con todo insisten:

Riazor é máis que unha praia de auga branquiazul. Nos días de xogo, milleiros de persoas fan medrar arredor desta casa o corazón da cidade. A Coruña orgúllase do seu club.

Desde 1906 o Dépor viu medrar a Real Academia, as Irmandades da Fala, a Cova Céltica, o pulo editorial de Lar e Nós, a reivindicación do Estatuto ou a Lei de Normalización.

Outros clubs deportivos máis mozos restituiron con dignidade e orgullo histórico os seus topónimos oficiais e patrimoniais. Deixar pasar esta eiva ten consecuencias que xeran disonancia e confusión na íntima relación do club e a cidade. É imposíbel pensar A Coruña sen o RC Deportivo, nin o Dépor sen A Coruña.

A campaña vai acompañada cunha listaxe de sinaturas formada por afecionados e ex-xogadores do club, profesionais,  políticos, membros de destacadas asociacións culturais.

Xa hai tempo que os directivos do club de fútbol quedaron co cú ao aire. Agora, con todo isto diante dos fuciños, cada segundo que pasa continuado co atentado á toponimia da cidade é un insulto a todos e cada un dos galegos.

Comunicado sobre as ordes de axudas á tradución de 2025

 

A Asocición Galega de Profesionais da Tradución e a Interpretación emitiu este comunicado:

A AGPTI manifesta a súa decepción coas novas ordes para a concesión de axudas á tradución de obras literarias. Malia incorporaren cambios significativos reclamados polas asociacións do sector, recuncan en erros xa advertidos e sinalados no pasado e desatinan no enfoque necesario para que as axudas sexan coherentes e útiles para a realidade do sector.

 

Regular a planificación lingüística galega: unha tarefa necesaria e inaprazable

 por Carlos Amoedo no Praza Pública:

Con algunhas engádegas, o presente artigo recolle a intervención do autor na Mesa Administración, Xustiza e Servizos Públicos, do Foro Participativo Un País coa súa lingua, organizado o 20 de marzo polo Consello da Cultura Galega. Agradezo ás coordenadoras desta mesa, as doutoras Dolores Vilavedra e Alba Nogueira, o convite a falar sobre a situación do galego no ámbito da Administración Pública; e a todas as participantes, o seu estimulante debate. 

Manual de instrucións

 por Xabier Queipo no Nós Diario:

Comezarei por unha autocrítica, non estou certo se xusta ou inxusta, mais en calquera caso avaliación da conduta persoal, que considero cuestionábel. Descoñezo a autoridade moral que atesouro para falar de lingua, cando na miña instrución superior só se inclúen materias científicas, que me proporcionaron os meus títulos universitarios e a miña xa dilatada carreira profesional. Certo é que dende que caín do cabalo hai xa unha morea de anos, cultivei de xeito reiterado a lingua dos meus antepasados, que, no camiño, alguén se ocupara de traizoar. Mais non tendo formación en filoloxía nin en sociolingüística, a miña opinión é exclusivamente a dun usuario. Outros teñen o mandato ético de aportar razóns para "salvar" a lingua galega dun naufraxio intuído por ausencia de mantemento, abandono da tripulación e neglixencia do capitán.

Nova Escola Galega: Que podemos facer nun momento de emerxencia lingüística?

Nova Escola Galega reflexiona sobre o momento de emerxencia lingüística cun boletín titulado "Lingua e responsabilidade. Que podemos facer nun momento de emerxencia lingüística?"

 

25_03_NEG_opina by kiarqu2458

Segunda etapa de Longalingua

Entre os anos 2006 e 2010 A Mesa publicou unha revista, Longalingua. Hoxe recupera esta iniciativa pero agora faino mediante o formato dixital. A primeira publicación desta nova etapa conta cun artigo de Mª Pilar García Negro, Chea de futuro,  xunto cunha entrevista á mesma autora. Os contidos divulgaranse en plataformas como YouTube e Spotify. Desde este blogue tamén seguiremos a traxectoria desta publicación.

Que diría Iribarne?

 por Daniel Chapela no Nós Diario:

Milleiros de sorrisos conectáronse este domingo durante varias horas na capital de Galicia. Ollares que reflectían esperanza, ganas de mudar as cousas. A necesidade de nos involucrar como sociedade nunha das tarefas colectivas máis relevantes para este século. Baixo a ollada atenta do apóstolo Santiago, o orgullo pola nosa lingua impregnou a praza do Obradoiro e todos os recunchos da zona vella baixo un mesmo lema: lingua vital xa!

O galego (tamén) é política

 por Xoán Antón Pérez Lema no Nós Diario:

Afirmarmos no galego como lingua propia, vital e útil, como este domingo 23-F fixeron ducias de milleiros claro que é facermos política. Outra cousa é que non sexa –nin haxa de ser– política partidista. Porque ocupar o espazo público e investir o tempo de lecer nun exercicio cidadán para nos afirmar no uso público da lingua de noso é un acto substancialmente político.

Os discursos negacionistas da lingua galega

 por Goretti Sanmartín en Mundiario:

Milleiros de persoas ateigaron o 23 de febreiro as rúas de Compostela. Xente de todas as idades e procedencias, moita xente nova e multitude de crianzas acudiron á cita da Plataforma Queremos Galego para reivindicar o dereito ao uso do noso idioma. Fronte a esa marea humana de persoas conscientes da situación de emerxencia lingüística por que pasamos, sitúanse os negacionistas, as persoas que xulgan que todo vai ben, que segue os pasos programados.

A nobre causa

por Bieito  Lobeira en Nós Diario:

Non sei cal é a razón pola que hai días do ano normaliños, deses que están aí, mais que pasan desapercibidos, e outros, pola contra, que enchen o calendario, danlle sentido á memoria e fan sorrir ao evocar bos momentos ou datas emblemáticas. Días sobranceiros, dos que obrigan a lembrar. Destes últimos é o 23 de febreiro.

A Compostela pola lingua

 por Marta Dacosta en Nós Diario:

 

Mentres escribo, sinto o cantar dos paxaros ao redor da casa. Ferreiriños, piscos, subeliños e papuxas altérnanse na orquestra que abre o día, mentres a campá da igrexa dá as horas. Distráenme. Porque atendo a como o seu canto cambia, ao amplo repertorio de notas, aos diferentes compases. E acabo pensando en que se estarán a dicir, que mudanza na mensaxe hai por baixo da melodía que escoito, se estes paxaros atlánticos cantarán do mesmo xeito cós seus parentes doutras latitudes e atrévome a dicir que non. Porque sei que entre outras especies animais comprobouse (despois de Castelao) que poderiamos dicir que usan diferentes linguaxes para se comunicaren. Rosalía intuíuno: "Din que non falan as plantas, nin as fontes, nin os paxaros, ... pero non é certo, pois sempre cando eu paso,/ de min murmuran e exclaman:/ -Aí vai a tola soñando".

A Xunta quere a morte indolora do galego

 por Quique Costas no Nós Diario:

Nos últimos meses, a raíz dos datos catastróficos do IGE sobre a situación da lingua galega, saíron nos medios o conselleiro José (non Xosé) López Campos e o secretario xeral da Lingua (de cal lingua?, preguntamos agora) SXL, Valentín García, falando da necesidade dun novo Pacto pola Lingua. Moitos galegos ben-pensantes viron neste chamado ao pacto un recoñecemento tácito de que meteran a zoca, de que se pasaran de desgaleguización e non querían figurar na historia como os enterradores do galego, aínda que teimasen en que o Decreto 2010 de Glotocidio non se tocaría, o que constituía un oxímoro: quero unha cousa e tamén quero a contraria.

Rosalía; caravel cosido con raio de sol

Un ano máis o Concello da Estrada homenaxea a Rosalía de Castro cun videoclip. Nesta ocasión veremos como Cayetano Lledó vai elaborando o retrato da escritora mentres escoitamos na voz de Sheila carbia unha fermosa elexía de Fedrico García Lorca escrita o 29 de marzo do 1919 e traducida por José Lueiro e Carlos Loureiro. Outra vez o autor do vído foi Lucas Terceiro. Un novo acerto do concello no recoñecemento da nosa lingua por medio da lembranza da matriarca das nosas letras.

Polo futuro do galego con Suso F. Acevedo

Suso Fernández Acevedo, compañeiro de ProLingua, arremete neste vídeo contra o funesto decreto de prohibición e redución de uso do galego no ensino.

Saúde e terra!

Manifesto da AELG polo día de Rosalía, escrito por Marga do Val:

Saúde e forza, animais terrestres!

Saúde e forza, para reclamarmos o dereito de vivirmos en galego, para sermos Galiza,

esa palabra que nos sinala.

Cantarte hei Galiza, na lingua galega, que así mo pediron, que así mo mandaron.

Saúde, para a lingua pola que somos e seremos na terra que camiñamos, cuberta de

palabras en todas as estacións do ano, de herbas e flores, de ventos que zoan cantigas e

ríos e regatos pequenos, fervedoiros de arte a remexer pelouros... Palabras que nadan

mares e bican cons, furnas e puntas sinaladas... Palabras, rapaciñas do lugar, palabras,

toleirona mocidade.

Saúde para a lingua!

Polo futuro do galego con Ana Iglesias

Ana Iglesias, profesora na Universidade de Vigo e especialista en sociolingüística explica que en Galicia houbo dous tipos de política lingüística, unha de baixa intensidade e agora unha regresiva. Con ambas o único que se conseguiu foi perder falantes. No 2004 apróbase por unanimidade o PXNL, quen rompeu o consenso deste plan? O PP.

Estómagos agradecidos

 

por Bieito Lobeira no Nös Diario:

Calquera día van acabar convencéndonos de que o galego nunca estivo tan ben nin tivo tantos falantes como agora, grazas a Alfonso Rueda, colosal galeguista. E que se hai algún (pequeno) problema débese ao profesorado de galego, ao Bloque, aos pais e nais, aos inmigrantes ou a San Xudas Tadeo. Porque o que ten a ver co papel da Xunta, é modestamente de Cum Laude. De certo que non sodes quen de sinalar unha soa medida da Xunta contra o galego. Nin unha.

Por que vetan o galego?

editorial de Nós Diario, por Alberte Mera:

 Dous ex altos cargos das institucións galegas, quen presidiu o Parlamento da Galiza entre 2009 e 2016, Pilar Rojo; e quen exerceu de vicepresidente do Goberno galego no último mandato de Alberto Núñez Feixoo, Francisco Conde, votaron onte na Comisión Mixta das Cortes españolas vetar que o galego sexa idioma oficial da Unión Europea. Feixoo levounos con el a Madrid como núcleo de confianza. Que triste presentarse por Galiza para defender con dentes un 'non ao galego', aínda que no caso de Rojo lémbrese que para entrar no Senado tivo que presentarse por Albacete. E todo, na semana en que a emerxencia lingüística protagoniza a axenda social, con protestas de entidades sociais como Queremos Galego no seo do Parlamento para reivindicar políticas a prol do idioma e protesta tamén na reunión para a reforma do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega, após o Executivo galego sacar do sombreiro de copa –por non dicir que pagou unha empresa– unha enquisa feita á súa medida a 1.200 persoas para afirmaren que existe unha ledicia social co decreto da Xunta que limita o galego nas aulas. Neste febreiro, porén, hai unha luz que alumea, Rosalía, a quen o 23 lembramos no seu día. Canta falta fas, Rosalía, para embarcar coas túas palabras de actualidade e vixencia máis pobo na causa da lingua e dos intereses das galegas e dos galego.

Polo futuro do galego: Fernando Ramallo

 Fernando Ramallo, profesor da Universidade de Vigo, explica que o decreto do uso do galego no ensino do 2007, aprobado polo bipartito, recollía o marcado no PXNL do 2004. O decreto do 2010 do PP, en contra do PXNL, estableceu máximos para o emprego do galego

As viñetas de Castelao segundo o alumnado do IES Avelina Valladares

O ano 2025 foi declarado pola Xunta de Galicia ano Castelao pois conmemórase o 75 aniversario da súa morte en Buenos Aires. No IES Avelina Valladares (A Estrada) elaboraron esta reinterpretación do álbum Nós e de Cousas da vida que tamén se pode consultar nesta publicación virtual.

Vía IES Avelina Valladares

Conselleiro de Cultura, Lengua y Juventud

Aí queda iso!
 

Polo futuro do galego, con Carlos Callón

Vídeo no que  Carlos Callón explica a represión lingüística na etapa democrática e como o PP aprobou en solitario un decreto para que o uso do galego, primeiro na escola e despois no conxunto da sociedade fose diminuíndo progresivamente.

 

Obxectivos para o idioma. Cales?

 editorial do Nós Diario, por Alberte Mera:

Decorre hoxe a primeira reunión dos membros que participan na elaboración da Renovación do Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega 2025. Haberá saúdo do conselleiro de Cultura e Lingua, José López, presentación do informe do presidente da Comisión Técnica, Manuel González, constitución das comisións sectoriais... Terían nas súas mans unha grande empresa ante a emerxencia do idioma que demostra os datos do Instituto Galego de Estatística (IGE). Por iso, os obxectivos deberan ser ambiciosos, como é a total normalización da lingua galega, cumprir e facer cumprir o Plan Xeral de Normalización que nin o Goberno galego ten a ben respectar na práctica diaria, eliminar as limitacións ao galego... Mais a Xunta, no seu ofrecemento de "pacto do galego" marcou liñas vermellas: non cuestionar o decreto que limita o galego no ensino e, para afianzalo, uns días antes de que hoxe transcorra a cita, o conselleiro e o presidente da Comisión Técnica  para a Renovación do Plan Xeral de Normalización presentaban un estudo pagado pola Xunta a unha empresa privada que, con apenas 1.200 enquisas, sitúa o galego como un foguete na mocidade e no ensino, autovalidándose o decreto que reduce o galego nas aulas -fronte ás 9.200  enquisas do IGE que certifican a emerxencia lingüística e a perda do galego entre o estudantado-. A pesar destes precedentes, sería bon que na cita de hoxe non poñan límites ao galego.

O que a xente quere

 por María Reimóndez no Nós Diario:

Hai xa tanto tempo dende a introdución do infame e mal chamado "Decreto do plurilingüísimo" que a súa nova normalidade semella facernos esquecer os vimbios cos que foi creado e como estes volven renacer de tanto en tanto, por exemplo coa suposta enquisa sobre a "percepción social do galego".

Galego cordial

 

por Manuel Bragado no Nós Diario:

Cando lin as declaracións do Conselleiro de Cultura con motivo da entrega ao coordinador do Plan xeral de Normalización (PXNLG) dos resultados dunha Enquisa sobre percepción social do galego, elaborada sobre unha mostra de 1.200 familias, polo Instituto Sondaxe, empresa que forma parte da Corporación Voz de Galicia, convencinme de que o equipo de José López Campos colleulle definitivamente os talentos aos expertos convocados para facerlle fronte á crise de uso do galego. E quen me coñece sabe que nunca foi o meu estilo comerlle a figura a ninguén, forma elegante na fala viguesa de botarlle a alguén unha filípica ou poñelo podre. Máis desta vez a audacia de López pode saírlle furada na súa teimosa determinación de non modificar nin un grao a deriva da actual educación lingüística. E como pola arandela baila a cadela, o conselleiro non agocha o seu entusiasmo á hora de anunciar os datos do estudo dunha empresa privada –poñéndoos á mesma altura dos datos do IGE e dos incumprimentos do 5º e 6º informes do comité de expertos da Carta Europea das Linguas– que conclúe que "en xeral as familias galegas están moi satisfeitas ou satisfeitas co uso do galego no sistema educativo". Para seguir con toda a cara lavada que sobre "as preferencias de uso do idioma no ámbito escolar, un 55,2% considera que a situación actual do uso do galego no sistema educativo debía manterse sen cambios". Falou Varela, dicimos en Vigo. A crise do galego non era para tanto e o decreto 79/2010 non se toca, que para iso as familias están moi satisfeitas e "non queren que se impartan máis materias en galego ou seguir o modelo de inmersión lingüístico". Diante desta doutrina de quen paga manda, agoiro que os expertos contarán con marxe escasa para propoñer, fóra da chegada xa anunciada de Xabarín aos patios. Regresa o discurso conformista da cordialidade, segundo capítulo daquel de imposición do galego. Mágoa que o equipo de López queira enfiarnos aos mestres galeguistas polo cu dunha agulla. Madia leva!

Galego cordial

 por Manuel Bragado en Nós Diario:

Cando lin as declaracións do Conselleiro de Cultura con motivo da entrega ao coordinador do Plan xeral de Normalización (PXNLG) dos resultados dunha Enquisa sobre percepción social do galego, elaborada sobre unha mostra de 1.200 familias, polo Instituto Sondaxe, empresa que forma parte da Corporación Voz de Galicia, convencinme de que o equipo de José López Campos colleulle definitivamente os talentos aos expertos convocados para facerlle fronte á crise de uso do galego. E quen me coñece sabe que nunca foi o meu estilo comerlle a figura a ninguén, forma elegante na fala viguesa de botarlle a alguén unha filípica ou poñelo podre. Máis desta vez a audacia de López pode saírlle furada na súa teimosa determinación de non modificar nin un grao a deriva da actual educación lingüística. E como pola arandela baila a cadela, o conselleiro non agocha o seu entusiasmo á hora de anunciar os datos do estudo dunha empresa privada –poñéndoos á mesma altura dos datos do IGE e dos incumprimentos do 5º e 6º informes do comité de expertos da Carta Europea das Linguas– que conclúe que "en xeral as familias galegas están moi satisfeitas ou satisfeitas co uso do galego no sistema educativo". Para seguir con toda a cara lavada que sobre "as preferencias de uso do idioma no ámbito escolar, un 55,2% considera que a situación actual do uso do galego no sistema educativo debía manterse sen cambios". Falou Varela, dicimos en Vigo. A crise do galego non era para tanto e o decreto 79/2010 non se toca, que para iso as familias están moi satisfeitas e "non queren que se impartan máis materias en galego ou seguir o modelo de inmersión lingüístico". Diante desta doutrina de quen paga manda, agoiro que os expertos contarán con marxe escasa para propoñer, fóra da chegada xa anunciada de Xabarín aos patios. Regresa o discurso conformista da cordialidade, segundo capítulo daquel de imposición do galego. Mágoa que o equipo de López queira enfiarnos aos mestres galeguistas polo cu dunha agulla. Madia leva!

Polo futuro do galego, con Valentina Formoso

Vídeo no que Valentina Formoso denuncia o apartheid lingüístico ao que se ven sometidos os galego falantes no sistema de ensino debido ás leis impostas unilateralmente polo PP de Galicia

 

Paos na roda ao pacto pola lingua

 por Xoán Antón Pérez Lema no Correo Gallego:

Os dirixentes do PPdeG, como Penélope de Ítaca, semella que son quen a destecer pola noite o que outras persoas e entidades cunha mínima sensibilidade de País tentan tecer polo día. Hai dúas semanas era o veto á proposta do BNG de recoñecer a Castelao como primeiro presidente de Galicia, que constituíu unha emenda á totalidade a respecto do acordo da Mesa do Parlamento que preside o popular Santalices de recoñecemento fundacional do autogoberno galego ao Consello de Galiza e, xa que logo, da presidencia de Castelao. Agora é a difusión pola Xunta dunha enquisa de só 1.200 entrevistas (por certo contratada cunha empresa privada cando a Xunta conta co Instituto Galego de Estatística-IGE-, cunha moi longa experiencia en enquisas periódicas sobre hábitos lingüísticos neste país, a última en outubro con 9.200 entrevistas ) na que seica a maioría dos pais defenden que non mude a presenza do galego como lingua vehicular no ensino, fronte a case un 27% que queren máis galego e algo máis dun 6% que queren menos galego.

 

Comunicado da CTNL respecto do proceso de renovación do Plan xeral de normalización da lingua galega

 

A Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua emite un comunicado sobre o proceso de renovación do Plan xeral de normalización da lingua galega.

O 12 de febreiro tivo lugar, a instancias da Xunta de Galicia, a reunión de máis de 100 profesionais de diferentes ámbitos para renovar o Plan xeral de normalización da lingua galega (PXNLG); reunión que se pode considerar a continuación lóxica ao inicio do proceso o pasado 26 de decembro, cando se presentou en sociedade o coordinador dos traballos e as persoas encargadas das comisións sectoriais. Entre estas dúas datas transcorreron 48 días nos cales a Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua en ningún momento foi contactada nin convocada a ningún tipo de reunión, encontro ou intercambio de pareceres respecto da alarmante situación que atravesa a lingua galega, circunstancia que desexa facer pública ao tempo que mostra o seu malestar e sorpresa.

Alerta! Alguén está intentando acabar co galego...

Vídeo do BNG explicando o substancial da política lingüística do PP durante este cuarto de século. Invitación a asistir á manifestación do vindeiro día 23 de febreiro.

 

Alfonso Rueda, coas vergoñas ao aire

 

por Manuel Vázquez, en Praza Pública:

Nacín no ano 1968, pasei a infancia nunha aldea galega baixo o xugo franquista, que chegaba a todas partes e por tanto era imposible librarse del, a non ser coa morte ou emigrando. Nese contexto aprendín a chamarlle grilo ao grilo, vacaloura á vacaloura e cómaro ao cómaro. Souben que o angazo era para angazar e o fouciño para rozar. Quen me impuxo ese idioma coma lingua materna? Ninguén, chegou a min por transmisión xeracional e pola inercia dos tempos, cunha forza que se forxara séculos atrás e que a ditadura, malia que o intentou, non puido parar. Na miña parroquia todos falaban galego. 

Usar o galego sen pedir permiso

 por Bieito Lobeira en Nós Diario:

Poñamos que falo dun caso ficticio. O dun estudante galego calquera, matriculado nun grao que na Galiza só se pode cursar na UNED, porque o resto de universidades públicas deste país non o imparten. O alumno en cuestión realiza os seus estudos dende un dos centros radicados na Galiza, e é tamén na Galiza onde se examina. Inxenuo el, realiza todo o seu labor como estudante en galego. Na oralidade, na elaboración de traballos de avaliación e, naturalmente, nos exames. Nunha das materias resulta declarado "non apto" (suspenso) pola única razón de que "el examen se ha redactado en gallego" (sic).

"Profe, ¿qué es cadela?"

 por María Obelleiro en Nós Diario:

CEIP dun concello do interior do país, afastado de grandes núcleos de poboación. Un neno de 5º de Educación Primaria, mentres cobre unhas actividades sobre conxuncións e preposicións na materia de Lingua Galega e Literatura, pregúntalle en voz alta á mestra por unha palabra que aparece nun dos enunciados e que descoñece: "Cadela". "Profe, ¿qué es cadela?". Responden dous nenos: "Una perra".

A cuestión do porvir do galego é política

 por Xesús Alonso Montero, en La Voz de Galicia;

Pídeme La Voz de Galicia, cun tempo moi taxado, un artigo sobre a problemática do idioma galego hoxe, sen que poida dispoñer de oito ou dez páxinas do xornal, imprescindibles, sen dúbida, para ofrecer aos lectores o mapa completo da complexidade do tema e, asemade, os delicados vieiros da solución. Eu abordareino, no posible, na estrita prisión dun artigo xornalístico.

Dous gráficos no plenario de Queremos Galego!

O pasado 31/01/2025 celebrouse no MOME da Estrada o plenario de Queremos Galego! no que se abordou a organización da manifestación do vindeiro 23 de febreiro en Santiago ante a actual situación de emerxencia lingüística. 

No encontro, entre varias reflexións e testemuños, cabe destacar un par de gráficas que se proxectaron e que se explican sen máis comentarios. Velaquí as deixo. A primeira consiste nunha foto fixa, a da lingua habitual no ano 2023. Os datos son do IGE. Cómpre fixarse en que na horizontal distribúense as idades en orde inversa, de máis vellos (á esquerda) a máis novos (á dereita), o que nos dá idea da involución do uso do galego

A segunda gráfica, tamén con datos do IGE, mostra datos do descoñecemento do galego entre os máis novos no transcurso dos últimos 20 anos. Obsérvase como neste período o descoñecemento duplicouse. O factor principal é o decreto de prohibición de uso do galego no ensino. Só un radical pode poñelo en dúbida.

Lingua vital xa!

Cartel de Queremos Galego para a manifestación do 23 de febreiro

 

Emerxencia lingüística: do estado da cuestión á acción

Comunicado de NEG con reflexións sobre a particular conxuntura lingüística na que nos atopamos, contribuíndo así ao debate público sobre o presente e futuro do noso idioma

 

25 01 Neg-emerxencia-lingui... by kiarqu2458

Apelidos galegos, nomes galegos

 No ano 2016 a RAG publicara "Os apelidos en galego: orientacións para a súa normalización" con 1500 referencias. Agora acaba de presentar unha nova ferramenta en liña con máis de 6000 apelidos que, afirman, abranguen a máis do 95% da poboación galega. Trátase da Guía de apelidos galegos, unha ferramenta que ten o claro obxectivo de restaurar os apelidos bárbaramente castelanizados. A plataforma ofrece un informe do Seminario de Onomástica da RAG acreditando a forma oficial do apelido (ver imaxe de abaixo a modo de exemplo). O coñecemento dos apelidos pódese ampliar desde outro portal, o da Cartografía dos apelidos de Galicia, un proxecto do ILG.

Non é esta a única ferramenta sobre onomástica. No ano 2022 xa publicara a Guía de nomes galegos, que tamén é accesible nunha plataforma específica que ademais contén información sobre cada nome como é a súa distribución xeográfica. 

A cerna

por Manuel Bragado en Nós Diario: 

Na polémica sobre a posibilidade dun pacto pola lingua éche cada vez máis difícil entender como encaixa a elaboración dun novo plan de uso do galego por parte dun grupo de expertos coa determinación expresada polo presidente da Xunta de Galicia de manter a "doutrina 79/2010" e o argumentario lingüicida da "imposición del gallego", que xustificou o decreto de plurilingüismo, cuxo fracaso xa é incuestionable, despois da publicación dos datos do IGE sobre o coñecemento do galego polos escolares. Secasí, despois da presentación do equipo redactor do novo plan, do que forman parte algunhas persoas con contrastada formación sociolingüística, recoñécese o perfil baixo outorgado no grupo á educación lingüística onde, porén, se atopa a cerna de calquera estratexia normalizadora que pretenda recuperar falantes e lectores para o noso idioma. Por moi capaces que sexan estas persoas expertas, e os equipos que elas formen, en propoñer iniciativas innovadoras para o fomento do galego, chegará un momento no que teñan que enfrontar a cerna dunha educación lingüística, recollida nun modelo curricular, compatible co ditame máis recente dos expertos da Carta Europea das Linguas, que (non esquezamos) reclama unha posibilidade de escolarización en galego da Educación Infantil á Universitaria, como de retirar as limitacións actuais das disciplinas STEM en galego. Coa intención de non enredar durante un ano con falsas expectativas, mellor sería que dende xa se iniciase o complexo debate sobre cal vai ser a educación lingüística no sistema educativo galego. Unha prioridade que pasa tanto pola avaliación (por fin!) dos resultados do decreto 79/2010 como pola análise de modelos curriculares que nun contorno plurilingüe permitan que todo o alumnado galego ao remate da escolarización obrigatoria acade idéntica competencia nas linguas oficiais e suficiente en portugués e inglés. Meter a educación lingüística no caixón dos asuntos intocables sería o mesmo que andar ás miñocas, como dicimos no galego de Vigo.

Didáctica para a estabilidade lingüística

 

O relator desta intervención no LGx15 da CTNL é Bernardo Penabade Rei, un dos fundadores do Modelo Burela, primeiro proxecto de planificación lingüística aprobado por unanimidade nunha vila galega. Desde 2012 coordinou en Radio Burela o programa radiofónico ‪@ProxectoNeo‬, centrado nas experiencias de persoas neofalantes do noso idioma.

Catálogo de xogos do CEIP López Fereiro

 

O ENDL do CEIP López Ferreiro (Santiago de Compostela) en colaboración co Equipo do Plan Dixital elaboraron este vídeo-catálogo de xogos.

Vía

O galego peta de novo

 por Uxío Labarta en La Voz de Galicia:

Unha declaración institucional da Real Academia Galega peta de novo sobre o galego. A partires da Enquisa de condicións de vida das familias do Instituto Galego de Estatística (IGE) do ano 2023, analizada con amplitude no Informe sobre a situación da lingua galega da autoría de Monteagudo, Loredo e Vázquez-Grandío, a RAG alerta de novo e propón solucións para o que segue sendo a dramática da lingua galega. Aquela analizada por Xesús Alonso Montero, nun texto firmado en Lugo un 4 de abril de 1973. Ou, cunha outra fasquía, a de Francisco Rodríguez, Conflito lingüístico e ideoloxía na Galiza, dende a súa primeira edición no 1976. E mais logo as obras de investigación de Henrique Monteagudo e o seu equipo, e os innúmeros e destacados ensaios de sociolingüística da súa autoría. Digo isto porque antes da declaración institucional e a situación que se desprende do informe e da enquisa do IGE 2023, viñamos ben avisados. Tan avisados que fomos afortunados cando o noso Parlamento no 1983 aprobou por unanimidade unha lei de normalización lingüística e un pronto desenvolvemento para introducir o galego no ensino, mesmo coas eivas, erros e retesías. E, nalgún tempo, teren material audiovisual para nenos e series de ficción de sona. Aínda que nunca se lle prestara a atención debida ás novas tecnoloxías ou redes. Tamén por contar con «conversos», que dixera Otero Pedraio, que axudaron a facelo posible.

 

Onde cabe unha lingua caben dúas

 

Monólogo de Sole Felloza no LGx15, unha iniciativa da CTNL

Sole Felloza é actriz, contadora de historias, fotógrafa de patrimonio, escritora e dramaturga. Tamén é directora do Festival Internacional de Narración Oral Atlántica, con sede en Galicia (2013-2024). Nada na beira do río Uruguai, percorre o mundo e tenta contalo.

Que ten pensado facer co galego o Goberno do PP?

por Lourenzo Fernández en La Voz de Galicia:

Hai un dito na universidade: cando un problema non ten solución, ou non hai capacidade para tomar unha decisión, monta unha comisión. Véuseme á cabeza a propósito da proposta da consellería de organizar dez grupos de traballo para actualizar o plan de normalización de hai vinte anos. É a única reacción a unha realidade estatística dramática sobre a perda de falantes. Mudaron os tempos, os modos e as persoas. A vella idea de normalización non ten sentido hoxe en día, tíñao hai corenta anos, cando se concibiu para darlle normalidade a unha lingua que estivera fóra dela durante a ditadura e fóra da Administración dende sempre. Menos aínda fai sentido afrontar a perda de falantes cun plan que fracasou, como demostran os datos. O asunto non é o plan senón de política. Foi a política de Feijoo a que fixo fracasar o que aquel plan puidera ter de bo. Foi a política dos gobernos do PP nos últimos quince anos a que nos trouxo a esta situación. A resposta só pode ser política, non técnica, a penas social.

15 anos e un día

Xa van alá 15 anos e un día desde que estou mantendo este blogue. No último ano tivo un total de 127.000 entradas. Nesta ocasión vou destacar unha etiqueta (tag), Opìnión,da que xa hai 1803 entradas. Entre as máis visitadas destes últimos 365 días destaco as seguintes:

• Os nosos dereitos lingüísticos: vivir en galego. A avogacía exercida dende o galego: casos e sucesos, coa participación de Elsa Quintas Alborés no LGx15 (19/01/2023)
• Un libro de astronomía en galego no que se fai referencia a un boletín da Marela Tarabela (25/12/2010). Aquí vese o vello que é este blogue.
• 9 mentiras e unha omisión da SXPL, cunha análise da política lingüística fronte ao informe do IGE deste ano (14/20/24). Por fin unha entrada deste ano.
• Previndo os riscos da burbulla do decreto. (16/06/2010) Pódese dicir que, dalgunha maneira este é a entrada fundacional da Carta Xeométrica. Ata aquel momento eu mantiña un blogue do IES Pintor Colmeiro: "O taboleiro do Colmeiro". Esta entrada foi a última daquel blogue. Non lle gustou a algunha xente, quizais porque contiña parágrafos como o seguinte: "Está claro que antes de lle ensinar aos nenos, á xuventude, que o galego non é unha lingua apta para a ciencia, é preferible non darlles clase de ciencias. Está claro que antes de manipular a todo o alumnado de primaria e secundaria desta maneira, é preferible pechar as portas dos centros de ensino." Así que retirei toda referencia ao IES e comecei coa Carta Xeométrica. 
• El gallego es la leche (1/05/2024) onde se pon en contexto unha iniciativa da Consellaría de Xuventude: a apariencia é normalizadora, a realidade profunda é un lavado de cara dunha política profundamente antigaleguista.
• La selectivitat de català en Polònia (8/06/2024) Recóllese un divertido vídeo do programa da TV3, Polonia no que se pon en evidencia o discurso supremacista do español
• "Con seseo, con gheada, falar galego é unha pasada" (22/06/2024) Recóllese un vídeo do O CPI da Picota (Mazaricos) foi o centro gañador do mellor vídeo do certame "Falemos + galego"