Miguel: teatro, poesía, pintura, cal é o teu campo de acción, o de máis importancia ou interese a nivel íntimo. Que complemento ten a distribución do idioma e as súas consecuencias?
En teatro, dende hai moitos anos, son un mero espectador aínda que tiven 5 anos consecutivos e intensos de participación escénica. Persoalmente gústame que o teatro galego sexa en galego, en poesía síntome tamén máis lector que creador e anque os meus primeiros poemas foron escritos en castelán, os dos últimos 25 anos son maioritariamente pensados e escritos en galego; finalmente en pintura considérome simplemente un persistente traballador e pinto ademais coa mente máis universalizada do que son capaz. Quero dicir que non pinto nin en galego nin en castelán. Desde unha perspectiva íntima non sabería distinguir cal domina, aínda que é a pintura a que me produce máis satisfaccións persoais.
Tes moita máis obra pictórica que literaria, é unha decisión propia e sentimental?
Naturalmente teño moita máis obra pictórica, o eido literario é anecdótico, resulta máis desexo que realidade minimamente profesional. De calquera modo os sentimentos son moi variables, e por iso algunhas veces síntome con moitas máis ganas de escribir que de pintar.
Con respecto á lea do galego, en liñas xerais, cal é o teu posicionamento, a posibilidade da túa ou túas propostas?
O galego é unha lingua en toda plenitude e como tal é una parte moi importante do noso patrimonio cultural diferencial, polo tanto é necesario o seu coñecemento e recoñecemento e iso é o autenticamente relevante.
Mais non debemos esquecer que como toda lingua ten a súa realidade e finalidade na intercomunicación non sendo esta nunca unha filosofía, ideoloxía ou bandeira nas que un poida posicionarse. En canto a propostas non me sinto capacitado nin suficientemente informado como para poder facer propostas que teñan un sustento mínimo de seriedade.
Cres que Galicia é de si bilingüe?
Si creo que é bilingüe, mais non como o entende "Galicia bilingue" asociación. Creo que ninguén pode poñer en dúbida esta realidade tan contundente das dúas falas que deben coexistir sen que necesiten quen as dirixa ou manipule. Creo que a nosa burguesía urbana non soubo ou non quixo historicamente asumir a lingua como expresión propia e culta, como lle sucedeu á lingua catalá por exemplo. Con todo nestes últimos anos temos por forza que recoñecer o importante esforzo que fixo Galicia por acadar un corpus bibliográfico de certa relevancia que creo axudará moito a manter forte a nosa lingua.
Hai bilingüísmo harmónico ou diglosia perversa, substitución dun idioma polo outro que semella conducir á desaparición e polo tanto morte do outro?
Non creo que haxa perversión intencionada ningunha, si creo que o decorrer histórico-social vai marcando diferenzas. Creo que o efecto que ti atribúes á perversión é un efecto máis sociolóxico que garda certa relación coa desruralización da poboación e algunhas outras razóns máis. Non creo na desaparición de ningunha das dúas linguas, aínda que por tempos poida parecelo.
Pode ter momentos diferenciados en intensidade ou interese pero teño a convicción de que o galego será unha lingua autenwticamente viva por moitos séculos porque a súa desaparición sería tanto como a desaparición da nosa cultura e isto a min non me parece nada previsible.
O castelán ti cres que en certa maneira foi imposto en Galicia a sangue e fogo?
Esta é una expresión desafortunada e mesmo ridícula para amosar a realidade actual. O sucedido en Galicia e nas outras culturas con lingua propia ten máis que ver co acontecer histórico e a política de reunificación dos reinos de Isabel e Fernando que coa lingua en si mesma, aínda que esta acción afectase naturalmente á riqueza lingüística da península. Debemos ter en conta que ben puido ser o galego a lingua elixida para o novo territorio unificado, posto que tamén, nun determinado momento, foi esta a lingua de fala cortesá. Con todo, e pasados cincocentos anos, todas as linguas perviven e con certa vitalidade.
Non sei, non teño un criterio moi claro ao respecto, creo que calquera novidade imposta dende a administración política non terá especial incidencia na cotidianeidade da cidadanía. Tamén creo que esta non é condición indispensable nin para a construción política nin administrativa porque realmente as culturas son as que definen os pobos. O artellamento xeográfico ou administrativo garda máis relación coa efectividade que coa cohesión da galeguidade.
Cal a a túa opinión de Galicia ou Galiza como nación?
Creo que Galicia é moito máis que un pronunciamento institucional, político, social ou cultural. Non comparto o discurso nacionalista; interésanme moito máis as persoas, os pobos, os seus comportamentos e a súa convivencia. Aínda que teño que recoñecer o meu fervor por todo o que representa a nosa cultura e o seu patrimonio polo que estou sempre en disposición de loitar e porque este é o meu traballo e o meu convencemento.
Apostar polo independentismo é delituoso?
De ningunha maneira, o independentismo é un posicionamento absolutamente lexítimo, calquera idea da conformación dun pobo ten, obrigatoriamente, cabida na democracia. Outra cousa é a concepción maioritaria deste.
Como pintor, escritor e poeta, cal sería o retrato que ti farías do tempo?
Como escritor e poeta non sei porque estou moi lonxe de asumir tal estatus. Como artista e mais como persoa, creo que meu retrato do actual tempo sería en tons grises escuros, moi escuros, como reflexo da triste realidade dunha alta porcentaxe da poboación humana que sofre de miseria. Creo que no occidente opulento temos pouco tempo xa para reflexionar e pensar en clave de solidariedade, fermosa palabra aínda moi recente e escasa no noso vocabulario. Creo que en occidente vivimos na máis cómoda e inconsciente consciencia e conciencia.
Cal é a túa relación co ontolóxico, o metafísico, as crenzas?
Lamentablemente para min, síntome impregnado dunha grande asepsia metafísica que unicamente se compensa coa feble crenza na bondade do humano como individuo aínda que non tanto como colectividade. As miñas crenzas son poucas, moi poucas e moi debilitadas pola realidade.
Non estamos maltratados dende o punto lingüístico e mesmo histórico-cultural?
Se te refires os galegos como colectividade cultural e social é posible que si, pero eu non estou disposto a seguir "chorando". O que creo que temos que facer os galegos é esforzarnos por modificalo sen lamentacións que non axudan nada agás para o remate do entroido.
Monarquía e democracia… Non é un antagonismo?
Conceptualmente pode ser, pero algún dos valores da democracia é precisamente convivir con tódalas posicións. De calquera modo creo que isto é absolutamente irrelevante.
Que é a vida?
Para min semella ser unha oportunidade para manifestarse como individuo e como comunidade. A vida, as nosas vidas, forman parte do que representa o conxunto da natureza sen que a ela lle pareza importar moito a nosa existencia. Creo humildemente que os humanos non transcendemos tanto, cada vida humana non é máis que un pequeno bocexo da natureza.
Retornemos á pintura… é o universo que te move?
Non sei o que realmente me invita á creación pictórica, o que me move a pintar máis ben parece obedecer a un impulso de carácter biolóxico que unha necesidade psicolóxica ou cultural. Eu tamén teño o meu microscópico universo, que é o que me direcciona no traballo creativo. Pinto, creo, non únicamente para satisfacer as miñas necesidades creativas, tamén pinto para ser visto, comunicarme, coincidir, diferenciar…
Regreso a unha anterior pregunta… Retratar o tempo non sería a obra dun grande artista, desde a pintura á literatura?
Efectivamente, todo creador e aínda innovador non fai máis que transportar na obra a súa realidade vivida, os seus sentimentos, aconteceres, teimas… Persoalmente sempre tiven unha teima co tempo, sempre quixen comprendelo, pescudar nel. Unha boa parte da miña obra está relacionada coa necesidade de recoñecer, atrapar o tempo ou máis ben as vivenzas que se producen nel.
A poesía é unha circunstancia na vida dos homes e das mulleres?
Si, é unha constante que se repite nos humanos, xa que todos semellamos ter "alma poética" sinxelamente porque o home sente a necesidade de comunicarse cos demais e sexa na lingua que sexa.
Que libro que aínda non escribiches pensas escribir?
Hai máis dun; un sobre a comprensión antropolóxica do xogo infantil que leva acompañándome uns 40 anos, outro sobre a antropoloxía da arte, que levo tamén moito tempo tentando escribir, e finalmente unha novela que xa ten título, "Piollo", que ten todo o corpo central composto, e tal vez, e con moitas reservas, unha pequena escolla dos meus poemas.
Cal cadro?
Dos meus, todos os que faltan, que agardo sexan moitos, e tal vez un que teña a virtude de non poder ser visto.
Cal retrato do amor segundo a definición de Leonardo de Médicis?
Creo que o amor se pode representar nunha balanza na que unhas veces resulta equilibrado e outras moitas absolutamente descompensado.
Ningún comentario:
Publicar un comentario