O vindeiro luns, festividade de Todos os Santos, e o martes, Día de Defuntos, os nosos cemiterios estarán ateigados de xente; seremos moitos os que visitemos as tumbas dos familiares e dos amigos que xa deixaron este mundo e forman parte do humus da terra nai. De paso que se lembran dos devanceiros, comproben como, agás casos moi contados, as lousas e tampas dos panteóns, vellas e novas, están en castelán. E non só iso, senón que a inmensa maioría carecen da máis mínima orixinalidade, todas cortadas polo mesmo patrón: nome e a apelidos, data de nacemento e pasamento, recordo da familia (pais, fillos...). Neste aspecto, non se diferencian en nada as dun cemiterio da provincia de Pontevedra que as doutro da de Lugo; sempre textos estereotipados, repetidos unha e outra vez, sen asomo de innovación.
Outro tanto pasa coas notas necrolóxicas que se publican de cote en calquera dos xornais (que en galego coido que non pasen do un por cento); cos recordatorios e coas notas que poñen as funerarias nos lugares concorridos para que os veciños saiban quen finou, a hora do enterro e o percorrido dos autobuses.
Se por algo se caracteriza a nosa literatura funeraria e por ser en castelán e por falta de orixinalidade. Pola contra, no sucede o mesmo coa que está en galego, por se tratar case sempre de persoas comprometidas dalgún xeito coa nosa lingua e cultura, e ese interese -por nimio que sexa- aflora nestes casos e tamén se amosa nos textos dos seres queridos. De entre as moitas tampas e lousas que teño fotografadas, pois o primeiro que fago ao entrar nun cemiterio é procurar as que hai na nosa lingua, non faltan algunhas correntes, sen ningunha característica especial, pero, en xeral, predominan as orixinais e sen caer no sentimentalismo relambido como pasa con moitas do século XIX.
Son textos sinxelos, pero fermosos e sentidos: "... O teu amor acompáñanos. Teus pais e irmáns..."; "... Dálle o descanso no teu reino"; "... Repousa na paz do Señor"; "... Que Deus lle conceda a súa paz... Lémbrate a túa filla"; ".... Vives en nós"; "... Teus pais e irmáns"; "... Finou o ... á idade de 80 anos. D.E.P. Lembranza da súa familia"...
Tampouco faltan algunhas singulares, como as catro seguintes, ben arredadas xeograficamente: unha no cemiterio de Cabanelas (O Carballiño), dun veciño emigrante finado en marzo de 2001, con este poema: "Eu si che teño cariño / por iso quixen voltar / i en ti eu quero acougar / como o paxaro no niño"; a segunda pódese ver no cemiterio de Villestro (Santiago de Compostela): "... Recordo da súa esposa. Morreu unha flor, pero un xardín de rosas medrou ó seu carón"; a terceira, no de Santo Estevo de Novoa, nas terras de Ribadavia: "... Teus pais, irmáns e sobriños non te olvidan. Segues estando entre nós, o teu sentir profesional e a túa entrega a todos, son a nosa referencia"; e a cuarta e última, no de Santa Mariña Dozo de Cambados: "... Andaba moito, naide me decía nada, solo eu sabía o que me esperaba".
Con todo, se tivese que decidir, o meu voto sería para a dunha nena que, por deferencia, non direi o cemiterio onde se atopa, só que é nun da provincia de Ourense: "... Amarte foi doado, esquecerte imposible".
A morte é unha cousa moi seria, que nos afecta a todos porque ninguén se librará de pasar por ese transo. Pero o que non se debe é considerar a nosa lingua como non seria para escribir unha nota necrolóxica, o texto dunha tampa do panteón ou un recordatorio, e máis cando foi coa única que se comunicou esa persoa nesta vida. Actuar deste xeito, é pensar que a nosa lingua non serve máis que para os prospectos das festas..
Ningún comentario:
Publicar un comentario