Anxo Lorenzo contra o PP

No ano 2009, mesmo ano no que Anxo Lorenzo é nomeado Secretario Xeral de Política Lingüística, este profesor publica un artigo na revista Galicia 21 titulado A situación actual da lingua galega: unha ollada desde a sociolingüística e a política lingüística.
O seguintes textos son citas literais do que di Anxo Lorenzo nese artigo sobre a política lingüística dos gobernos do PP ata aquel momento. Para esta presentación actuaremos como se fixéramos unha entrevista. Nós preguntamos, e Anxo Lorenzo respondeu.

Díganos Anxo, cales foron as liñas directrices da política lingüística dos gobernos do PP ata o momento actual, isto é, entre os anos 1983 e o 2005.
O obxectivo xeral perseguido foi que o proceso de promoción do galego non lle afectase á posición social do castelán. Así, formuláronse actividades ingüísticas centradas en conseguir que os individuos modificasen os seus hábitos lingüísticos individuais para facelos máis favorables á lingua galega, como indicamos nos seguintes parágrafos, pero sen forzar situacións, procesos ou eleccións, mesmo nos casos de ámbitos legalmente regulados (por exemplo, no ámbito do ensino non universitario).

Si, pero fixéronse leis, e estas leis algún obxectivo normalizador terían
Non é preciso insistir en que tales obxectivos de procurar cambios individuais e de non vixiar excesivamente o cumprimento das normativas con repercusións lingüísticas respondían á lóxica coa que se aplicaba a ideoloxía do bilingüismo harmónico.

Podes explicarnos que era iso do bilingüísmo harmónico
Hoxe contemplamos este concepto como unha coartada ideolóxica empregada polos gobernos populares para ralentizar ou, simplemente, para non favorecer o proceso de revitalización da lingua galega.

Ben, Anxo, os medios políticos non foron nada favorables para a lingua galega nos gobernos do PP, no entanto, que pasa cos axentes implicados na normalización? Foron mobilizados, foron efectivos?
Con respecto aos medios humanos, constatamos anteriormente a escaseza de actores e de axentes implicados na realización efectiva de planificación lingüística en Galicia.

Pero, e os profesionais da lingua, que facíades? Solicitaron daquela desde a Xunta o voso asesoramento?
Consonte con iso, [a escaseza de medios humanos] o papel dos profesionais e especialistas (lingüistas e sociolingüistas, planificadores, etc.) foi case inexistente e a posta en marcha de servizos lingüísticos (locais, comarcais, na xustiza, etc.) non tivo nin a extensión nin o nivel de organización requirida.

Nin obxectivos, nin medios humanos. Pero cartos si houbo, non foi así?
E con respecto aos medios económicos, a partir de 1993 o orzamento anual da Xunta de Galicia para a potenciación do galego estabilizouse arredor dos 17 millóns de euros. Aínda que as cantidades anuais foron importantes, sería preciso analizar con máis detalle os conceptos en que se gastou, así como a eficiencia e eficacia de certas liñas de axudas e subvencións, postos en dúbida constantemente desde distintos traballos de avaliación.

Entón, gastáronse os cartos ao chou? Con que criterios se repartiron eses 17 millóns de euros anuais?
As prácticas planificadoras desenvolvéronse sen a posta en marcha de plans globais plurianuais, programas sectoriais organizados e coordinados de planificación lingüística, etc....Desas carencias derivouse unha falta de organización, de seguimento e de avaliación das actividades lingüísticas postas en marcha, polo que se descoñecían os obxectivos específicos planificadores e os horizontes da política lingüística (fóra de casos moi concretos).

Pero iso non é política lingüística. Do que me dis eu conclúo que o que se facía era montar chiringuitos que tanto poderíamos poñelos baixo o epígrafe de política lingüística como o de construción de autovías.
Outras características salientables foron a falta de periodización e de regularidade das actividades desenvolvidas, a falta de actuacións plurianuais e de planificación a prazo medio e longo, etc. Por exemplo, desde a aprobación da LNL-83 ningún outro documento de fondo foi elaborado e consensuado no Parlamento de Galicia por parte dos diferentes grupos políticos ata o Plan Xeral de Normalización da Lingua Galega de 2004.
Unha das maiores limitacións da política lingüística favorable ao galego foi, precisamente, a de carecer de plans e programas para procurar o desenvolvemento dunha verdadeira planificación lingüística.

No entanto en Cataluña e no País Vasco, a política distinta foi moi distinta e tivo resultados realmente positivos.
O modelo de política lingüística desenvolvido pola Xunta de Galicia desde 1983 ata 2005 podemos cualificalo como ‘de baixa intensidade’ artellado arredor de dúas características principais: pouca densidade planificadora e escasa intervención sociolingüística
Con respecto ao primeiro trazo –pouca densidade planificadora–, desenvolvéronse menos actuacións lingüísticas das necesarias contando para iso coa intervención de poucos axentes planificadores cunha escasa profesionalización deles.
Ademais, non se utilizaron as ferramentas da planificación lingüística para propiciar cambios sociolingüísticos significativos. Por exemplo, non se utilizou a ferramenta dos plans lingüísticos.

Tamén dixeches que en todo este período houbo pouca intervención do goberno para reconducir os trazos socilingüísticos desfavorables ao galego
Desenvolveuse unha política lingüística carente de incidencia social profunda que conducise a cambios significativos nas condutas lingüísticas da sociedade galega. Por exemplo: falta de actividades centradas directamente no aumento dos usos sociais da lingua, sobre todo dos usos informais e interpersonais, ausencia de actividades que perseguisen a recuperación dos mecanismos de transmisión primaria en galego, realización de poucas actividades dirixidas
a introducir o galego en ámbitos de transcendencia social (medios de comunicación privados, sectores empresariais e económicos, tecnoloxías da información e da comunicación, universidade, etc.).

Entón a túa valoración global..
Foi este un modelo de xestión lingüística institucional que se distanciou tanto dos modelos máis intervencionistas coma daqueloutros que optaban pola non intervención, de maneira que se tratou dun exemplo de política lingüística de intervención intermedia, que podemos cualificar
como ‘de baixa intensidade’. Semella un modelo interesante para os casos de mantemento de linguas pero non parece tan apropiado cando se trata de recuperar linguas sometidas a procesos de substitución social.

Pois moitas grazas, Anxo Lorenzo. Despois destas clarificadoras palbras túas, cremos que xa podes dimitir.