Polo que din os medios onte, no programa de Faladoiros que o CCG vai desenvolver neste ano cunqueirián, non se explicita intención de afondar directamente na complexa faceta narrativa do escritor, que aglutina moito máis que os topicsenunciados como "A cultura popular" e "O mundo céltico e bretón" na obra de Cunqueiro, cando o certo é que o feito de contar e escoitar historias deveñen no pensamento antropolóxico e filosófico de Cunqueiro exercicios absolutamente necesarios para que o ser humano non sucumba ao desespero existencial.
Falouse moito, de vinte anos acó, do Cunqueiro trangresor en momentos en que a narrativa en España atravesaba máis polos enlordados camiños do realismo social ca polos vieiros da experimentación, tal e como viñan ensaiando dende as primeiras décadas do século XX Proust, Joyce, Kafka, Romains, Dos Passos, Huxley, Faulkner... ou aquelotros que estaban por eses anos 50 a revolucionar o xénero expoñéndose á incomprensión do público, que non outra cousa facía, por exemplo, o nouveau roman ou en Galicia a nova narrativa.
Pero esa escritura elaborada a contrafío valeulle a Cunqueiro unha serie de reproches que atrasaron o seu recoñecemento público e mesmo o obrigaron a se defender das acusacións de escapismo estetizante, cando el non concibía as súas novelas máis que como un enfiado de episodios con valor diexético de seu, é dicir, como unha serie de pequenas unidades, case sempre lírico-dramático-narrativas, que podían lerse autonomamente pero que postas en ringleira ían constituíndo mundos que non se circunscribían directamente ás necesidades de denuncia dunha sociedade que se debatía entre o escurantismo político, a falla de liberdade e de horizontes de esperanza de varias xeracións de españois que medraban e desenvolvían as súas vidas nas máis duras condicións. Cunqueiro non se centraba en levar á superficie do papel o que xa de seu ofrecía a realidade cotiá, senón a realidade humana profunda que se transmite a través dos mitos, sempre encapsuladores de verdades incontestábeis, de constantes sobre os desacougos e as ilusións humanas nunca realizadas. El quixo agasallar ao lector cunha síntese da literatura universal. Un sincretismo espazo-temporal polo que atravesasen os grandes mitos e as grandes creacións do espírito humano, dende a Odisea até a poesía vangardista, pasando pola Biblia, Virxilio e Dante, polas lendas artúricas e as Mil e Unha Noites, François Villon, Shakespeare e os grandes renacentistas italianos, por Stendhal, Eliot e Lord Dunsany, en fin por todos aqueles que axudaron a configurar o que chamamos tradición occidental, e iso sen esquecer a paisanaxe galega, que el retratou mellor que ninguén.
O que non aceptou Cunqueiro foi a derrota sen loita do ser humano ("doado é dicir que non hai Cotovías"), nin a desesperanza traída da man da filosofía e da literatura existencialistas, contra as que foi belixerante, opoñéndolles ás súas negatividades a pulsión de Ícaro voando cara ao sol con azas de cera, aínda na certeza de que o seu soño vaia ser derrubado. El non aceptou o verso de Dante no III canto do Inferno n"A Divina Comedia: "Lasciate ogni speranza, voi ch"entrate". Sempre Cunqueiro nos ofrece unha Ariadna, a nosa propia imaxinación, portadora do fío que nos distraia do labirinto cego, sen saída, que ao final é a vida humana..
Ningún comentario:
Publicar un comentario