Durante os dezaseis anos de gobernos Fraga, o PPdeG implantou unha política lingüística de baixa intensidade contra o galego: o eixo central desa política consistía en manter a posición secundaria do galego, mais sen promover agresións directas contra a lingua propia do país e mantendo unha aparencia de protección xurídica, aínda que carente de efectividade social e exenta de mecanismos de control canto ao seu cumprimento. Así, conxugáronse algúns avanzos simbólicos –como a restauración da toponimia e o monolingüismo da clase política– coa pasividade das autoridades perante o retroceso social da lingua galega e mesmo as discriminacións máis aberrantes contra os seus usuarios. Esa liña de acción, encamiñada a un declinio lento e doce do galego, compatible cunha exaltación folclórica e culturalista, permitiulle a Fraga tecer alianzas cunha parte do galeguismo cultural e dotar o PPdeG dun instrumento esencial para a súa identificación coa maioría social galega.
Feijoo, herdeiro e superador da política lingüística de Fraga
Hoxe, voltamos estar baixo un goberno do PPdeG, pero a situación é ben diferente, fundamentalmente por dous motivos: o avanzo do español como lingua hexemónica nas cidades galegas, coa creación dun corpo social monolingüe nese idioma; e o proxecto centralizador dun PP cada vez máis escorado cara a posicións autoritarias. Feijoo chegou co programa da FAES debaixo do brazo e disposto a dar unha nova volta de parafuso na cuestión da lingua, labor que comezou aínda na oposición ao goberno de coalición PSdeG/BNG, durante o cal o PPdeG deu marcha atrás despois de ter apoiado tanto o Decreto 124/2007 –que aumentaba a porcentaxe mínima de presenza do galego no ensino– como o pacto por un novo Estatuto. Seguindo as ordes do PP central e centralista, Feijoo recuou en ambos asuntos, iniciando unha sorte de cruzada que gañou unha intensidade insólita tras a súa vitoria electoral. Dous foron e son os eixos centrais da acción de goberno de Feijoo en materia lingüística: a primeira, derrogar as prescricións que esixían o coñecemento do galego para o acceso á función pública, deixando os cidadáns usuarios do galego sen garantías de seren atendidos e entendidos na súa lingua e deixando os opositores bilingües sen unha das vazas ao seu favor; a segunda, reducir a presenza do galego no ensino, aspecto no que profundizaremos máis adiante. Nun ambiente social en que todos os ámbitos de prestixio (comunicación, lecer, o comercio, xustiza, relixión...) mostran un abafante predominio do español, tirarlle ao galego a protección na administración pública e no sistema educativo equivale a abandonalo á súa propia sorte. Feijoo sabe diso e está determinado a seguir ese camiño até as últimas consecuencias, co obxectivo de poñer Galiza como exemplo do programa político recentralizador e negador da diversidade que o PP preconiza para o conxunto do Estado español e como antítese da maldade encarnada polos nacionalismos basco e catalán.
Porén, ao goberno de Feijoo saíronlle mal algúns cálculos: así, ao longo do seu primeiro ano de mandato, tivo que facer fronte a tres mobilizacións masivas contra a súa política lingüística e a unha contestación rotunda por parte de institucións como a Real Academia Galega, o Consello da Cultura Galega e o Consello Consultivo de Galicia, que lle reprocharon acedamente o contido e a forma de aprobación do Decreto 79/2010. No ano que agora comeza, os plans de Feijoo son nítidos, como se mostrou recentemente coa publicación do borrador dunha nova Lei de Convivencia e Participación no ensino: por un lado, manter e consolidar as agresións á lingua galega; por outro, darlle cobertura xurídica á ofensiva contra o galego no ensino, aprobando unha lei que encha o vacío legal no cal se desenvolveu a anterior etapa; e por último, utilizar a Secretaría Xeral de Política Lingüística como oficina de promoción do galego en ámbitos inocuos (folclorismo e culturalismo) e como gabinete de captación de vontades entre os sectores máis mornos do galeguismo.
O papel da FAES e de Galicia Bilingüe
O proxecto de Feijoo non ten nada de orixinal; polo contrario, está directamente inspirado nas directrices da ultraconservadora FAES presidida por José María Aznar, think tank que pola súa vez adopta os modos de actuar da extrema dereita norteamericana. O ariete social da penetración do discurso da FAES é o minúsculo pero influinte grupo Galicia Bilingüe, que a despeito do seu nome promove a segregación lingüística como modelo educativo e social.
Os pasos definidos pola FAES e publicitados por Galicia Bilingüe consisten en promover a castelanización do ensino coa coartada da liberdade de elección, como antesala do recoñecemento social da existencia de dúas comunidades lingüísticas diferenciadas dentro da sociedade galega. A idea consiste en obrigar a cidadanía galega a optar entre o monolingüismo en español e o monolingüismo en galego, nun xogo vantaxista habida conta do enorme desequilibrio de partida entre ambos idiomas.
Unión de forzas e papel da diáspora galega
Fronte a ese proxecto negador da convivencia, todos os galegos que amamos o noso país, a nosa lingua propia e os valores da liberdade, a xustiza, a igualdade, a tolerancia e a convivencia, debemos facer un frente común. É indispensable unha ampla unidade de acción, entre persoas e colectivos de ideoloxías e intereses diferentes, que permita poñer a defensa do galego e a súa recuperación à altura que merece: ou sexa, como unha necesidade social urxente. Se non actuarmos agora de maneira intelixente e decidida, dentro dunha xeración poderá ser demasiado tarde. A perda do galego suporía unha catástrofe non só lingüística, senón tamén cultural e económica, que debemos evitar en nome dun futuro mellor.
Nesa tarefa de recuperación da lingua galega, o papel da diáspora galega é esencial e hai moitos modos de implicarse nel: preservando a lingua no ámbito familiar, promovendo o coñecemento da realidade cultural da nosa terra, mantendo centros que exaltan a nosa historia e patrimonio, creando asociacións cívicas de defensa da lingua e da identidade galegas, colaborando cos colectivos que existen dentro de Galiza... En fin, mantendo e espallando a conciencia de sermos galegos e a riqueza do que nos foi legado, pois só quen é fiel ás súas raíces pode se proxectar no mundo. E diso sabe moito a nosa diáspora, que nos catro cantos do mundo dá a coñecer o nome de Galiza.
Ningún comentario:
Publicar un comentario