Entrevista a Anxo Lorenzo o pasado día 28 de Marzo, no Xornal de Galicia
“Eu non son sociolingüista agora, dedícome a outras cousas”, di Anxo Lorenzo, secretario xeral de Política Lingüística da Xunta. Considerado por unha parte da sociedade como o home, xunto co conselleiro Jesús Vázquez, responsable de elaborar un decreto do galego que rebaixa a presenza da lingua propia no ensino, Lorenzo asegura que a norma “vai en sintonía co sentir social maioritario”. Entre os seus argumentos, as consultas aos pais feitas en xuño do ano pasado.
Antes de acceder ao seu cargo na Xunta, vostede afirmou que o PP debería renunciar a parte da súa promesa electoral sobre a lingua. Non obstante, neste momento parece que ten asumido por completo o discurso de Núñez Feijóo.
Cando acepto a encarga de levar o asunto de Política Lingüística, recibo ese mandado nun contexto moi determinado. Penso que o lingüístico debe ser un tema fundamental de Goberno. Creo que nos temas de lingua, na Política Lingüística e nas relacións que debemos darlles aos idiomas oficiais temos que ser capaces de buscar puntos de acordo e non de diferenciación. Creo que hai moitos puntos de consenso aos que se poden chegar no Parlamento co tema da lingua. Eu entrei con esa idea a pesar de que o día a día é moi complicado; a pesar do tema do decreto, que é moi complicado; e a pesar de que os grupos da oposición non queren dialogar. Eu entrei con ese punto de vista e sígoo a manter. O partido gobernante ten un programa electoral que eu coñecía e que, dende o principio, foi unha liña de traballo. Eu non recordo marcar distancias co programa electoral en ningún momento porque evidentemente eu entraba nun Goberno que tiña iso, un programa. Agora, o que si recordo daquelas semanas iniciais é que eu e outras persoas da Xunta e do PP dixemos que o programa electoral era un documento que había que cumprir e poñer en marcha, pero non era algo que tivese que ter unha translación automática. Non podiamos coller o programa e fotocopialo na acción de Goberno, había que negocialo tendo en conta ritmos, prioridades e a situación social de cada momento. A busca de consensos ten que seguir sendo un obxectivo fundamental.
Chegou á Xunta como un sociolingüistica moi recoñecido. Moitas persoalidades da Cultura víano como “un dos seus”, pero agora critícano. Cal é o seu papel dentro do Goberno?
Para uns son un nacionalista radical emboscado na Xunta e para outros un españolista furibundo que só quero exterminar o galego. Eu quédome no medio e que cada un o interprete como queira.
Tamén dicía antes de acceder ao seu cargo que non é posible lexislar en contra do que opina a sociedade...
Si. Dicía, xa antes de ter este cargo, que as políticas lingüísticas non se poden facer de costas á sociedade. Sexan educativas ou de regulamentación, é absolutamente imposible facer unha política lingüística que vaia nunha dirección diferente á que a sociedade está disposta a camiñar detrás. Eu creo que ao bipartito pasoulle un pouco iso. Na miña modesta opinión, no Goberno anterior houbo unha pauta de traballo que foi nunha dirección diferente á que a sociedade galega estaba disposta a aceptar. No caso do decreto, a realidade está aí: a sociedade galega non quere un ensino maioritariamente en galego ou maioritariamente en castelán, o que quere é que haxa un certo nivel de equilibrio. Que haxa promoción do galego, pero que haxa equilibrio. Que non teñamos un modelo que poida decantar esa organización do ensino só cara a unha lingua ou só cara a outra. O decreto de 2007 abriu esa porta.
Mais, cal é a base para facer ese diagnóstico, para decidir que as familias queren cambiar de modelo lingüístico? A consulta aos pais?
Para min unha fonte moi significativa dese nivel de opinión no caso das familias foi a consulta que fixemos en xuño do ano pasado. Os resultados marcan unha pauta na que se ve que as familias se decantan, sobre todo no ensino en Infantil e en Primaria, nunha dirección bastante clara. Para min os resultados da consulta foron moi significativos: temos a realidade que temos e con iso non podemos loitar. Temos que arrimar esa realidade a un xeito de visualizar a Política Lingüística, temos que facer unha política que sexa integradora, que sexa converxente, non diverxente. Eu insisto en que hai moitos puntos de conexión entre a maneira de entender a Política Lingüística do PP, do PSOE e do BNG. Debemos explotar os puntos de acordo que poidan darse entre as tres formas de entender a política en Galicia.
O PP ampárase nos compromisos electorais para xustificar a derrogación do decreto vixente pero un Goberno ten que gobernar para todos, para os que o votaron e para os que non o votaron.
Efectivamente o Goberno goberna para todos, pero tamén o fai dende un compromiso que é o programa electoral. Eu non digo tanto como que un programa sexa un contrato, esa metáfora paréceme un pouco rara, pero si é certo que é un principio. O decreto é un proxecto de Goberno e é un proxecto no que a Secretaría de Política Lingüística tivo unha acción moi directa, pero insisto, é un proxecto de Goberno. É un documento que recolle un programa electoral, bebe desa fonte, pero tamén da consulta que se levou a cabo coas familias e que bebe do que debe ser unha política lingüística de consenso e de integración, que busca puntos en común.
Recibiu, como aseguran fontes do propio PP, presións por parte do partido para ‘endurecer’ o decreto?
Non tiven ningún tipo de atadura para propoñer todas as cousas que propuxen en todas as múltiples reunións e conversas que mantivemos para debater o decreto. En todas as reunións de traballo que tivemos escoitouse a todo o mundo, pero escoitouse a todo o mundo que quixo ser escoitado. Houbo sectores da sociedade galega, sen ir máis lonxe os partidos que conforman a oposición, PSOE e BNG, que non quixeron nin sentarse a falar. O día 30 de decembro o Goberno galego presentou as bases do decreto porque criamos que era a nosa responsabilidade presentar un documento sobre o que se ía a traballar. As forzas políticas da oposición negáronse a falar, unha por determinados motivos e outra por outros diferentes. Nós escoitamos os sindicatos e introducimos moitísimas achegas que nos fixeron no trámite de audiencia. O groso do sentir social respecto ao decreto escoitouse. Agora, non se pode falar con quen non quere falar. Se unha forza parlamentaria nos di que non quere falar até que non se retire o decreto... Se alguén non está de acordo cos principios dun decreto, o normal é sentarse a debater eses principios pero iso non se chegou a producir porque non o quixeron as forzas da oposición.
Non cre que o anteproxecto de decreto que propón a Xunta rebaixa a presenza do galego, lingua oficial de Galicia?
Este decreto rebaixa a presenza do galego pero tamén rebaixa a presenza do castelán. Reserva un teito equilibrado para o horario semanal. Admito que este decreto pode ser interpretado nesta dirección, pero tamén hai quen poderá dicir: “Vostedes están restrinxindo o número de horas que se dan en castelán”. Por suposto que si! Estamos dándolle un tope ás dúas linguas oficias, e un tope equilibrado porque nunca terá un idioma máis horas que o outro. E si, haberá quen poida dicir que o galego necesita un tratamento específico porque fóra do ámbito do ensino ten unha posición distinta á do castelán. Iso si, poderán dicir que é inferior socialmente pero non demograficamente porque tampouco hai que poñerse en plan catastrofista. A maioría dos galegos e das galegas hoxe falan galego. Evidentemente hai un desequilibrio social porque o castelán ten máis forza e máis prestixio. Ben, pero eu a pregunta que sempre me fago nesta cuestión é se a sociedade galega quere un sistema educativo que discrimine de xeito positivo e dunha forma forte ao galego? A reflexión que fago é que non. A sociedade galega non quere un sistema desequilibrado, non quere un sistema de inmersión en galego, non quere que o sistema educativo faga unha descompensación lingüística cara ao galego.
E non cre que o feito de que os alumnos poidan empregar a lingua que queiran na aula, fará que o galego desapareza dos entornos urbanos?
Nós o que fixemos foi volver á redacción que estaba presente no decreto do 95 e, que eu saiba, non creou ningún tipo de conflito. O alumnado ten que procurar usar a lingua oficial da súa materia. Nós o que facemos a maiores é combinar ese criterio cunha observación sobre que cada quen pode usar a lingua oficial da súa elección. Todos entendemos, e eu o primeiro, que hai unha lóxica pedagóxica detrás das aulas. Un ten que aprender os contidos dunha materia nunha lingua tamén para aprender a lingua en que se vehicula esa materia. Con todo, quixemos incluír o dereito dos alumnos a expresarse en calquera das dúas linguas oficiais.
Como profesional da Sociolingüística, cre realmente que o decreto do bipartito impoñía o galego?
Eu o que dixen nestes meses e vou repetir é que as actividades e accións do Goberno bipartito, entre elas o decreto de 2007 levaron a unha parte da sociedade galega a interpretar eses cambios que se propoñían en termos de imposición.
Pero tecnicamente iso ocorreu?
Eu non son sociolingüista agora, dedícome a outras cousas. Eu como sociolingüista non me dedico a facer unha análise da realidade ou do que pasou, ocúpome do que pasa agora. Creo que o que viviu unha parte da sociedade galega, se queredes unha parte moi pequena vinculada a uns lugares específicos como as cidades, viviu iso en termos de imposición. Viviuno case como unha especie de agresión. No caso concreto do ensino, no Plan Xeral de 2004 estaba presente ese 50% como mínimo de materias en galego, que permitía un horario maioritario en galego. Non obstante, no Plan non se facía ningunha referencia ao feito de que as materias instrumentais tivesen que estar en galego. Unha parte da sociedade observou que a maioría das materias semanais se imparten en lingua galega e que ademais todas as materias importantes son en galego tamén e unha parte da sociedade interpretou iso como imposición.
Pois vostede dixo no ano 2007 que o decreto do bipartito era un bo punto de partida para a normalización.
O decreto parecíame un bo punto de partida quitando o das troncais todas en galego, que cría que era algo que ía a introducir conflito. Parecíame un bo punto de partida pero sempre que a sociedade galega fose nesa dirección. Un sistema educativo de inmersión en galego, en castelán ou na lingua que sexa é posible sempre que a sociedade o queira. Se a sociedade galega apostase por un modelo de inmersión como a catalá non habería ningún problema, agora, o que non pode ser é que haxa unha proposta política nesa dirección. Volvo a remitime á consulta ás familias do mes de xuño, creo que foi unha pintura moi clara do que a sociedade quere.
Pero semella complicado atopar a algún sector social a favor deste decreto.
Do decreto están en contra os que están en contra. Tamén hai opinións favorables e matizadas. No PP hai un sentir maioritario a favor deste decreto pero, por suposto, o Partido Popular é moi amplo e hai moi distintas sensibilidades, pero iso ocorre en todos os lados. Falade cos votantes e os militantes socialistas, eles están completamente a favor deste decreto. Non faledes coa cúpula, falade cos militantes. Logo, paréceme incrible que no BNG non haxa sectores pragmáticos que se dean conta de que aquí non se pode poñer en marcha un sistema educativo de inmersión lingüística porque a sociedade non o quere.
En base a que criterio Matemáticas se impartirán en castelán e Coñecemento do Medio en galego?
Nós non facemos unha repartición arbitraria. Tanto ten se é unha ou outra. O importante é que o alumnado de Primaria vai ter unha en galego e outra en castelán e, historicamente, Coñecemento é en galego. No caso de poñelas ao revés tamén estariades preguntando porque Naturais era en castelán e tamén se estaría criticando.
Ningún comentario:
Publicar un comentario