O valor das palabras. LGx15 2023

Paco Veiga, mestre, pedagogo e profesor de Lingua no IES de Melide é o primeiro protagonista da serie deste ano de LGx15 da CTNL

A intervención realiza un pequeno percorrido por conceptos (“palabras”) que axudan a debuxar a situación lingüística actual, desde a perspectiva de que, se non reflexionamos colectivamente sobre o que está sucedendo –sen pre-xuízos– dificilmente poderemos mirar cara ao futuro.

A Xunta patrocina a exclusión do galego nos novos proxectos audiovisuais

Neste anuncio da SXPL dáselle publicidade ao Conecta LAB da Asociación audiovisual CREA pois ten patrocinio da Xunta e da Deputación de Pontevedra. Alí infórmasenos de que

Os seis proxectos que participarán na nova entrega do laboratorio de CREA serán elixidos entre as máis de 200 propostas recibidas, das que un 40% están asinadas por mulleres e un 30% son en lingua galega.

 Isto é, dos participantes, un 30% están en galego. Dos 6 proxectos escollidos non se di nada, quizais ningún sexa en galego. Esta é a promoción que fai a SXPL da lingua galega. Non, non me estou equivocando de organismo, a nova aparece no portal da SXPL que presuntamente debería dedicarse a iso da normalización. O que vemos é que se dedica á destrución da presenza da lingua por todas partes. Pero isto non é todo, aínda hai máis.

Se un quer informarse máis, no propio portal do Conecta LAB, verá que lle aparecerá unha páxina na que o galego está excluído. En segundo lugar, nas bases do proxecto vemos que nestes proxectos audiovisuais o da lingua é o que menos importa pois que o proxecto se desenvolva en galego, non conta para nada. Velaquí o único punto onde aparece algo que teña que ver co asunto, puntuarase con 25 puntos (de 100) a relación do proxecto con Galicia e coa lingua galega. Hai que ser un idiota ou un radical anti-galego para non ver a trampa e o desprezo á nosa lingua en toda esta farramallada. Normalización? u-la?

Tempos duros. Versión rusa

Vía este Xío de Miguel Grandío fun dar con esta inclasificable versión rusa da canción de Skarmento.

 

Glotofaxia

 por Marta Dacosta en Nós Diario:

O PP xa nos ten afeitas a declarar unha cousa e facer outra, moi especialmente no ámbito da lingua. É o que fixo nestes 40 anos de Lei de Normalización Lingüística.

 

Ximnasio dos verbos

O Ximnasio dos verbos é unha aplicación para que adestrar o presente con alternancia vocálica e os verbos irregulares en galego. 

Ademais de descargalo no móbil pode consultarse neste portal

Souben da aplicación por unha mensaxe do Centro de Estudos Galegos de Heilderberg

Impresentábel

 

por Mª Pilar García Negro en Nós Diario:

Cen anos despois de que Eduardo Pondal –a requerimento do músico Pascual Veiga– escrebese a letra para un Himno galego (1890), o investigador Manuel Ferreiro estaba en condicións de estabelecer o texto verdadeiro, submetido, a través dos anos, a varias deturpacións. Quen traballamos desde hai décadas coa literatura de Rosalía de Castro e doutros clásicos sabemos ben o labor continuo de corrección que cómpre realizar neles para restaurarmos o sentido orixinal do escrito polos nosos antepasados. “Corrección” non significa refacción, xustamente o contrario: significa devolución ao texto da súa literalidade; recuperación, pois, da vontade autorial e do sentido que ela imprimiu ao seu poema ou á súa prosa. Pondal non escapa a esta necesidade de restauración e, no poema a que nos referimos, ela, a restauración, tórnase máis necesaria aínda por se tratar da letra do Himno nacional galego.

 

Coidado cos búmerangs

 por Carlos Callón en La Voz de Galicia:

A primeira vez que se falou en galego nun parlamento foi no ano 1188, nas Cortes reunidas en León polo monarca galego Afonso VIII, que a Unesco considera «o berce do parlamentarismo europeo». Non precisaron de intérpretes, pois os romances que alí se usaron eran moi próximos e, ademais, aínda nin se sementara o desprezo contra o idioma de Galiza que tería tan tristes ecos. Sería impensábel que cando o rei se dirixiu en galego aos diferentes estamentos alguén saíse da asemblea coa boca escumando, como vimos hai nadiña en Madrid.

 

Máis que palabras

 por María Reimóndez en Nós Diario:

Nos máis de vinte e cinco anos que levo traballando como intérprete, nunca deixa de sorprenderme o desprezo que pode amosarse polo noso traballo. Os últimos días, ao fío do acto de xustiza que constitúe "permitir" o uso de todas as linguas oficiais no Parlamento, superouse o nivel.

 

Modo galego, actívao!

 por Manuel Bragado en Nós Diario:

O sociolingüista Fernando Ramallo no seu clarificador e moi didáctico libro recente, Que pasa co galego? 32 preguntas sobre a situación da lingua (Xerais 2023), considera que o actual proceso de substitución lingüística ten como principal efecto a ruptura da cadea de transmisión familiar, o que vai reducindo tanto o número de novos monolingües como o uso do galego entre a rapazada, trazos singulares do actual estado da lingua.

 

Consequências não intencionais da oficialição do galego fora da Galiza

 

por Miguel Anxo Bastos en Nós Diario:

Na semana passada foram tomadas duas medidas políticas em relação à oficialização da língua galega. A primeira, a sua aceitação no Congresso, não pode ser avaliada negativamente, pelo menos a partir de postulados autonomistas ou de nacionalistas não soberanistas, já que o galego é finalmente reconhecido pelas instituições representativas como mais uma língua espanhola, a par das outras línguas oficiais do Estado.

 

Que pasa co galego en Vigo?

por Manuel Bragado no Faro de Vigo: 

Das sete cidades galegas, Vigo é onde menos galego se fala: apenas o 15,4 % da poboación viguesa afirma ser usuaria prioritaria do galego (o 49,3 % en Galicia), segundo datos da enquisa do Instituto Galego de Estatística de 2018, recollidos por Fernando Ramallo, catedrático de Lingüística da Universidade de Vigo no seu libro recente (recomendabilísimo e referencial), Que pasa co galego. 32 preguntas sobre a situación social da lingua (Xerais 2023). Porcentaxe da cidade olívica que hai dez anos era do 24,7 %, o que para o sociolingüista vigués constitúe «un exemplo paradigmático de castelanización» e supón unha «evolución demoledora que de continuar coas condicións que favoreceron esta castelanización recente, o uso do galego será case residual nas xeracións seguintes».

 

A lingua é o patrón

 por Vicent Partal en Nós Diario:

"Normalízase nesta Cámara o que xa é normal para millóns de cidadáns". Cando o outro día soaron no parlamento de Madrid, no Congreso dos Deputados, estas palabras en lingua galega, María, rompeu un tabú que non viña da transición senón de séculos atrás. Nunca nun parlamento español, desde as Cortes de Cádiz, se escoitara falar unha lingua distinta do castelán. E deuse, por tanto, un paso moi importante, como se viu deseguido pola reacción dos fascistas e a dereita en xeral. A min gústame moito, porque me parece moi comprensíbel, explicalo e razoalo como o fai o sociólogo Benjamin Akzin, cando di que o nacionalismo, e neste punto e neste debate todos son nacionalistas, ao final, só é "o organizador do patrón de semellanza-diferencia coa veciñanza".

 

¿Que te dé qué? ¿Un 'bico'? ¿Qué es un 'bico'?

 

por María Obelleiro en Nós Diario:

Por fin levantaron o veto ao galego, ao catalán e ao euskera no Congreso. Sen tempo non era. Tiveron que pasar 46 anos desde a constitución das Cortes. Anos de anomalía, de desprezos e humillacións a deputados e deputadas nacionalistas ás que expulsaron ou retiraron a palabra na tribuna por falar no seu idioma, proscrito no Congreso.

 

A oficialidade do galego na Cámara Baixa estatal representa un avance significativo para a nosa lingua. Tras máis dunha década de retrocesos, o idioma por fin conquista un novo espazo, o que pode abrir portas para a súa normalización en ámbitos en que, infelizmente, non está presente, nin sequera, en pé de igualdade co español. Porén, como puideches comprobar, Vicent, o PP presidido por aquel que a prensa progresista española cualificaba de "moderado" deu as costas á súa propia lingua e, máis unha vez, en lugar de pórse do lado do pobo, deuse a man con Vox.

 

Estamos ante un PP, o de Feixoo, ultraespañolista, que compite cos de Abascal por ver quen é máis español de todos, aínda que iso supoña aldraxar a pedra angular da identidade galega. Mais non só as deputadas e deputados galegos son uns vendidos, o propio presidente da Xunta da Galiza demostra ser un renegado ao incumprir de maneira manifesta e reiterada o seu deber estatutario de protexer e prestixiar a lingua propia da Galiza. Nas dúas últimas semanas, Vicent, ao contrario do que fixeron os seus homólogos catalán e vasco, Rueda pronunciouse publicamente contra o levantamento do veto ao galego no Congreso.

 

Neste contexto, medio cento de persoas de diferentes ámbitos (da cultura, do sindicalismo, da xudicatura, da academia, do xornalismo, do deporte, da artesanía...) asinamos o manifesto "Queremos galego tamén no Congreso" no que facemos un chamado ás deputadas e deputados para que empreguen o galego nas súas intervencións e no que mostramos a nosa desconformidade coa posición do PP.

 

Preguntarédesvos que ten a ver isto co título que encabeza o artigo. Ten relación. Escribín en varias ocasións nesta mesma sección sobre as cifras que evidencian a situación calamitosa que sofre a nosa lingua, mais nunca o fixen desde o punto de vista cualitativo. Calquera das galegas e galegos que lean isto saberán ben a que me refiro, pois hai nenas e nenos nados na Galiza que non entenden o idioma propio. Nenas e nenos que non saben que é un carballo. Nenas e nenos que non saben que é un bico.

 

Non é esaxeración ningunha. Infelizmente, é a realidade que se vive, sobre todo, nas cidades, e tamén nas vilas. O habitual ao manter unha conversa con crianzas españolfalantes (a inmensa maioría) é que che pregunten "como", para que lles repitas, porque non entenden ou porque lles custa interiorizar unha palabra nunha lingua que para elas é estranxeira. Así de triste. Contábame a miña irmá pequena, mestra de Educación Infantil, que nun dos colexios en que deu aulas un neno chegou á casa dicíndolles aos pais que "la profe Olalla habla extranjero". E como esta anécdota tan representativa do contexto sociolingüístico na Galiza, centos.

 

En Euskal Herria e nos Países Cataláns o debate está na inmersión nos centros de ensino, mais non só nas aulas, senón tamén nos recreos e nas actividades extraescolares. Na Galiza, o que hai é un decreto do "plurilingüismo", aprobado polo primeiro Goberno de Feixoo en 2010, previa campaña furibunda do PP –incluída unha manifestación contraria ao galego, ateigada de bandeiras españolas e convocada por unha asociación ultra, á que acudiu o actual presidente da Xunta–, coa axuda de medios de comunicación que non se cortaron en difundir falsidades. Este decreto reduciu a xa cativa presenza do galego no ensino, prohibíndoo mesmo en materias como Matemáticas, Física ou Química. Hoxe sufrimos as consecuencias.

Memorial da lingua prohibida

 por Marga Romero en Nós Diario:

Tomo o título desta columna dun libro fundamental e necesario, con moitas páxinas, tantas que mete medo; setecentas sesenta e seis exactamente para nos explicar: O libro negro da lingua galega. Crónica de quiñentos anos de represión e silenciamento. Desta obra, publicada en 2022 por Edicións Xerais e da autoría de Carlos Callón, gustaríame falar moito contigo, querida Luísa. Moita memoria recuperada, moitas máis páxinas que anos, para se tratar dunha antoloxía que relate: "Mil e unha noites de pedra". Xa se nos advirte no inicio: "Non hai páxinas suficientes para todos os días solleiros que se eclipsaron en prohibicións, calumnias e furias". Non hai palabras para agradecer este estudo.

Florencio Delgado Gurriarán, asinante de Galeuzka

No ano 1944 asínase en México un pacto entre organizacións catalanas, vascas e galegas. Francisco Delgado Gurriarán actúa non só como o representante do Partido Galeguista,  senón que é un dos máximos impulsores deste texto, que recollo e traduzo nunha pequena parte do libro de Xosé Estévez, Galeuzca. La periferia contra el páramo (Nabarralde 2022):

Segunda. Que se oporán a todo intento de restauración monárquica, antipopular e antidemocrática, así como a todo réxime que non sexa aceptado polas vontades libres e soberanas dos seus respectivos pobos.

Terceira. Que proclaman unha vez máis que Catalunya, Euzkadi e Galicia constitúen, polos seus títulos históricos e lingüísticos, polas súas características culturais e polas súas tradicións políticas, tres nacións claramente definidas, coas súa vontade nacional reiteradamente expresada e demandan para elas os dereitos fundamentais que corresponden a toda nación no concerto dos pobos civilizados, tales como: a súa liberdade. a súa soberanía e o seu dereito de autodeterminación, postulados polos que loitan as Nacións Unidas contra o fascismo internacional.

Cuarta. Que se compromenten a defender para os seus pobos respectivos un réxime republicano democrático, basado no respecto á liberdade e dignidade da persoa humana e inspirado en postulados de xustiza social.

Lingua de primeira

 

por Alberte Mera en Nós Diario:

O Estado español decidiu priorizar o catalán sobre o galego á hora de procurar un acordo na UE para oficializar como linguas da Unión os idiomas da Galiza, Euskal Herria e os Països Catalans. Di o Executivo de Pedro Sánchez que empeza polo catalán por ser o que máis falantes ten. Isto é a secundarización da Galiza e responde á aritmética electoral, a do tanto tes, tanto vales. 

 

Rueda, Feixoo: galegofobia

 

por Alberte Mera en Nós Diario:

É ben triste ter que recoñecer que as galegas e os galegos temos un presidente e un ex presidente do noso país que son galegófobos. Escribía a semana pasada sobre, precisamente, esa tristeza, non só a que nos toca a nós como habitantes dun país a quen os seus mandatarios tratan de pór límites á súa lingua e cultura propias, senón tamén sobre a tristeza que provoca ver xente -máxime cando son os dirixentes dun país- que operen nesas coordenadas de autoodio. Pregúntome recorrentemente a que se deberá ese autorrexeitamento, que mágoa unha vida enteira autonegándose, agochándose.

 

O PP de Galicia a favor da prohibición do uso do galego

No pleno do Parlamento do pasado 12 de setembro, despois dunha lección maxistral da deputada Mercedes Queixas, procedeuse a votar a iniciativa que presentou en nome do BNG co fin de apoiar a eliminación da prohibición do uso do galego no Congreso dos Deputados en Madrid. No vídeo podemos asistir á vergoñenta posición do PP de Galicia, que votou a favor de manter a prohibición. 

 É moi significativo o estrondoso silencio dos populares galegos sobre este tema. 

Un patrimonio común

 por Víctor Freixanes en La Voz de Galicia:

A riqueza das distintas modalidades lingüísticas de España é un patrimonio cultural que será obxecto de especial respecto e protección», di o terceiro punto do artigo 3 da Constitución. Nos puntos 1 e 2 do mesmo artigo dise que «o castelán é a lingua española oficial do Estado, que todos os españois teñen a obriga de coñecela e o dereito de usala, e que as demais linguas españolas serán linguas oficiais nas súas respectivas comunidades autónomas consonte cos seus Estatutos».

 

Galego oficial na UE?

 por Marcos Maceira en Nós Diario:

Galiza non conta cun Estado que ampare a súa lingua e garanta que poida ser empregada en todos os ámbitos, para desenvolver calquera acción. A desigualdade respecto do español é clara. Non é preciso lembrar que no Estado español só hai unha lingua oficial. Para o resto a Constitución deixounos o consolo do “especial respecto e protección” que se traduce nunha suposta cooficialidade condicionada á subordinación ao español e, cada vez máis, so a vixilancia do poder xudicial.

 

Lingua e rango

 

por Nemésio Barxa en Nós Diario:

Lástima que não fosse num ato mais transcendente, mas no inútil trâmite de investidura de Núñez Feijóo, no Congresso, vai ser possível o uso, sem restrições, das quatro línguas cooficiais do Estado espanhol e a ver se de uma vez se enteram os do idioma único que na Galiza, Euskadi ou Països Catalans tanto oficial é o castelhano como o galego, euskera ou catalão, que é o que significa a palavra "cooficial"; se a Constituição define rango de cooficialidade é claro que não é de subsidiariedade ou possibilidade. O Sr. Feijóo sentirá agravado o suplício de esse remedo de investidura com estampar-lhe nos focinhos o idioma ao que tanto maltratou e despreciou como presidente da Xunta. Pessoalmente tenho motivos de preocupação; o euskera, sendo o que conta com menos falantes, não terá problema de uso. Mas o galego terá que definir-se: comum, oficial, da RAG ou reintegracionista; suponho que infelizmente optaram polo da Xunta, bastante alongado do seu tronco da lusofonia para achegar-se ao tronco do castelhano. Há um galego-português universal e internacional, com todas as particularidades que poda ter no Brasil, Angola, Galiza desde há um tempo…, no que vive e tem futuro o galego, com esse galego culto, comum e internacional é com o que deveríamos apresentar-nos no seu uso nas instituições. Catalunya terá que enfrentar semelhante problema.

Feixoo renega do galego

 

por María Obelleiro en Nós Diario:

De ser presidente do Goberno galego de 2009 a 2022, enarborando o “Galicia, Galicia, Galicia” como slogan para gañar unhas eleccións, e de ser senador por designación autonómica de 2022 a 2023, só para marchar da Galiza e irse para Madrid, Feixoo pasou, directamente, a renegar do galego. Fíxoo de maneira explícita, sen arrubiarse, ao rexeitar o uso do idioma propio do país do que comeu nos debates e nas iniciativas do Congreso.

 

Manter o galego

por Manuel Bragado no Nós Diario:

 Nos centros educativos participei en conversas en contextos formais, fose en claustros, reunións, cursos ou entrevistas e xuntanzas con familias, nas que algunha das participantes que decote fala galego deixa de repente de facelo cando outra persoa se expresa en castelán. Un comportamento atribuíble a unha mal entendida "cordialidade lingüística" que no contexto das dúas linguas en contacto obrigaría a renunciar sempre ao uso do galego como expresión de achegamento comunicativo coas persoas participantes.

 

Que pasa co galego?

 

por Xosé Luís Méndez Ferrín no Faro de Vigo:

A lingua é unha facultade que distingue a especie humana indisolubelmente unida ao exercicio da razón e da comunicación estética. A lingua humana é unha, e, sen embargo, maniféstase en forma de linguas particulares e diversas. A maioría dos humanos, mesmo os poliglotas, comunícanse usando preferentemente unha soa lingua: a propia da comunidade orixinaria das partes comunicantes. Iso levou a sentir o mito de Babel coma unha maldición divina e, a diversidade lingüística coma algo chamado a ser abolido polo Progreso. 

O empresariado galego

 por Xosé Antón Laxe Martiñán en La Región:

Ramón Canal, empresario e articulista, publica neste mesmo xornal o artigo “El caramelito de las lenguas” o día 21/08/2023. No primeiro parágrafo, o artigo está en castelán, o Sr. Canal laia ironicamente pola exclusión do idioma galego das linguas do Estado español que o presidenciable Sánchez di reivindicará en Europa. Critica unha medida que o futuro goberno do Estado só aplicará para catalán e vasco en función do “número de votos”, e compara a estratexia gobernamental cunha lambetada que, di o articulista rozando o paroxismo pedófilo, “podríamos (sic) utilizar a las puertas de un colegio, ofreciéndole a un niño o una niña un caramelito para que se vaya contigo”.

Xálima: unha ruta pola alma dos "Tres Lugaris"

Queres coñecer o Val do Xálima, en Extremadura? Visitamos As Ellas, San Martiño de Trebello e Valverdi do Fresnu (os Tres Lugaris) e aprendemos sobra a súa cultura, os seus costumes e a súa Fala, unha lingua que só se dá nesta zona e que se di que provén dunha colonización galega acontecida no século XII.

Explícoche matemáticas 2.0. Edición 2023

Xa choveu desde aquela 1ª edición do concurso no ano 2012. A proba do acerto deste certame é que foi copiado por outros SNL ( ETSE, Facultade de Química, SNL da USC)  e que 11 anos despois continúa na fura de diante. 

Resulta que a Comisión de Normalización Lingüística da Facultade de Matemáticas  resolveu o concurso Explícoche Matemáticas 2.0 na edición do presente ano 2023. De seguido presentamos os gañadores:

Carmen Castelo Monteagudo, Inés Prado Justo e Noa Salinas González do IES Isaac Díaz Pardo, titorizadas pola profesora Beatriz Máquez Villamarín, proclamáronse vencedoras do certame ‘Explícoche Matemáticas 2.0’ cun vídeo de animación moi orixinal titulado ‘Cero e os infinitos’

   

 O segundo galardón foi para Carla Dopazo Pavón, que amosou moita desenvoltura diante da cámara rexida por Santiago Vilas Subirán. Ambos son do IES Eusebio da Guarda e presentaron o vídeo ‘Teoría de grafos en 2 minutos’. A titora foi Beatriz Sixto Rodríguez

Dous terceiros premios

   

 Un dos terceiros premios foi para Rocío Rodicio González polo vídeo que leva por título ‘Domingo Fontán’do Colexio Santa Teresa de Jesús (Ourense)

   

‘Teoría de grafos’, titorizado por Rosa Mª Álvarez Nogueiras, é o título do traballo de Lucía Yáñez Carrasco, Mónica Diz Rodríguez e Mª José Dosil Villavicencio, do IES Otero Pedrayo (Ourense)

Xabier P. Docampo, o lóstrego do conto

 por Malores Villanueva en ProLingua:

Un lustro é o tempo que pasou dende que Xabier P. Docampo deixou de contarnos historias. Nestes cinco anos perdemos, de seguro, algunha narración que abrollaría do seu maxín para facer as delicias das persoas que agardabamos os seus libros coma, nestes días de tanta calor, anhelamos unha airexa. Sempre xeneroso, deixou dúas obras que se publicaron postumamente: O pintor cego, unha historia lendaria, de gusto clásico, que ofrece unha reflexión sobre a bondade e a xustiza; e os Contos de obxectos, que un imaxina na voz rotunda do autor, á vez que saca do peto as cousas das que fala, nunha posta en escena xa só soñada. 

Existe un problema lingüístico?

 por María Obelleiro no Nós Diario:

Si, na Galiza existe un problema lingüístico. Un problema lingüístico que é de carácter político e que leva a que se nos negue o dereito a vivir en galego, a que se perdan falantes no idioma propio e a que entidades de carácter ultraespañolista teñan vía libre para faceren apoloxía do odio e para apelaren a incumprir a lexislación vixente. Existe un problema lingüístico, gordo, aínda que nos últimos tempos ficara nunha marxe da axenda política. Non hai máis que ser conscientes da imposibilidade práctica de empregar con normalidade o idioma propio na meirande parte dos ámbitos.

 

Vémolo nós

Vémolo nós é un certame do SNL da USC que busca promover a través desta iniciativa a produción e a difusión de vídeos curtos e orixinais que fomenten o galego como lingua de divulgación científica. 

Na categoría de ‘Divulgación do Coñecemento’, impúxose o traballo de Alejandro Gómez Pazo titulado ‘Con: as dinámicas costeiras e cambio global’. ‘O cronómetro’ de Paulo Miguel Mouriño Pereiro, Celia Eiras Rubín e Estrela Ocaña Abadín foi o traballo vencedor na categoría ‘Descubrindo a USC’. Finalmente, en ‘A utilidade do galego’, volveu gañar Alejandro Gómez Pazo co traballo ‘A costa galega en galego’. 

Como observamos, unha vez máis, a sociedade galega vai nun sentido e a política lingüística da Xunta vén no contrario. Aquí temos o exemplo dun concurso que pula por abrir espazos en galego para a divulgación científica mentres nas consellarías manteñen a prohibición de impartir as clases de materias científicas en galego.

Como a política lingüística do PP destrúe o galego

Na manifestación de onte en Santiago de Compostela contra o desmantelamento do Ensino Público paseou esta pancarta que pon en evidencia a política lingüística do PP

O Prestige 20 anos despois

Video documental de Rocío Romar e Luz Cures, do IES Urbano Lugrís (Malpica) no que se lembra a través de entrevistas aos protagonistas, como se viviu a catástrofe do petroleiro Prestige, afundido no ano 2002.

40 anos da Lei de Normalización Lingüística

 por Henrique Monteagudo na Tribuna da RAG:

O 15 de xuño fanse corenta anos da aprobación polo Parlamento de Galicia da Lei de Normalización Lingüística de Galicia (LNL). Esta desenvolve o artigo 5º do Estatuto de Autonomía, que declara o galego "lingua propia de Galicia", dispón a súa oficialidade, proclama o dereito de coñecelo e usalo e contén un mandato normalizador para que os poderes públicos o promovan "en todos os niveis da vida pública, cultural e informativa". A partir da aprobación da LNL, o goberno galego centrou a súa política lingüística en fomentar o prestixio cultural da lingua, promover o seu uso nas administracións públicas, a educación, os medios de comunicación e a produción cultural, e mellorar as competencias e actitudes lingüísticas da poboación. O galego gañou novos ámbitos de uso, a maioría da xente sabe lelo e escribilo, a produción cultural florece. Hoxe temos galegofalantes cunha robusta conciencia lingüística, educados no seu idioma e capaces de desenvolvérense nel en todos os ámbitos da súa vida. Non obstante, o galego segue perdendo falantes, ten unha presenza pouco máis que testemuñal nos principais medios de comunicación, e os vellos prexuízos rebrotan, mentres xorden outros novos.

 

Polo de lingua

 por Marta Dacosta en Nós Diario:

Hai uns días, alguén dixo que o alumnado se desenvolvía moi ben falando en inglés. Valoraba que niso tiña un papel importante as múltiples medidas que a Consellaría ten implementado. Moitas persoas advertimos xustamente isto, que a Consellaría dedica cada vez máis orzamentos a inglés, mentres desatende outras partidas necesarias. Daquela pensei: "Non lle dedican o mesmo esforzo de planificación e de dotación económica ao galego (que non falan), se o fixesen... que pasaría?".

 

O Son do galego: a exclusión

Cashless, non en galego

 A política lingüística da Xunta desenvólvese a forza de exemplos coma este. Por unha banda mantense unha inane Secretaría Xeral de Política Lingüística que, no canto de levar a cabo accións normalizadoras, adícase en exclusiva a montar unha realidade paralela consistente en aparentar que a Xunta defende o galego. Na práctica o goberno galego intenta expulsar a lingua de noso de todos os lugares cantos poida. Así mándase unha mensaxe moi clara á poboación: a Xunta só fará un uso mínimo e formal do galego, a lingua importante é a outra (ou son as outras), e a nosa só a usamos como unha sorte de imposición adherida ás institucións propias.

Imos co caso. Xa sabiamos que a pesar da enorme financiación da Xunta ao Son do camiño,  só 3 dos 50 artistas teñen temas en galego. Pero hai máis. Se queremos facer uso da pulseira de pago do festival, teremos que facelo en castelán. Se un proxenitor quer autorizar ao seu fillo menor a asistir ao festival, non pode facelo en galego. 

Vai facer algo a Xunta, a Consellaría de Cultura ou a SXPL? Non, esta é a súa política lingüística real, a da exclusión.

Permiso de Acceso a Menores... by kiarqu2458

Marcos Maceira: “Se o galego ten presenza é grazas ao movemento social”

Entrevista de Nós Televisión a Marcos Maceira, presidente da Mesa pola Normalización

 

Obrigar e prohibir

 

O galego non é do BNG

 por María Canosa, en La Voz de Galicia

É habitual acusar ao BNG de apropiarse da lingua galega. Os demais partidos reclaman que tamén é deles, de todos e todas. Na noite electoral, a maioría dos futuros alcaldes das principais cidades de Galicia fixeron as súas declaracións en castelán. Dáse a casualidade de que quen usou o galego de maneira natural (non imposta nin lida) militaba no BNG, salvo algunha excepción.

 

O meteorito de Traspena

Sempre é dificil presentar un vídeo longo coma este, de máis dunha hora. Neste caso a dificultade é moito menor porque a primeira media hora é unha exposición moi clara, feita polo profesor da USC Manuel Andrade, dos estudos realizados arredor do meteorito de Traspena, chamado así porque caeu nese lugar do concello de Baralla o 18 de xaneiro do 2021. A exposición merecer ser destacada como un gorentoso recurso didáctico. 

Esta acto foi a presentación realizada o 13/01/2023, do anaco maior do meteorito que se exhibirá no Museo de Historia Natural da USC. Ademais do xa nomeado Manuel Andrade Baliño, profesor da Área de Astronomía e Astrofísica da USC, interviñeron o rector, Antonio López, o vicerreitor de Política Científica, Vicente Pérez Muñuzuri, do director do Museo de Historia Natural, Marcos A. González González e o director do Observatorio Astronómico 'Ramón María Aller' da USC, José A. Pérez Docobo.

Na prensa

Investigadores da USC debullan a orixe do meteorito que no 2021 iluminou o ceo de Galicia: un evento que sucede cada 700 anos, Praza Pública (24/10/2022)

Política lingüicida

 

A arañeira

 

por María Reimóndez no Nós Diario:

O pasado 17 de maio, como tantas outras veces, moitas persoas saímos á rúa para celebrar a nosa lingua, para recoñecer o seu valor, mais tamén para poñer sobre a mesa a situación de constante agresión na que esta vive. E, por suposto, cando falamos dunha lingua, falamos das súas falantes.

 

Marketing da língua galega

 

por Miguel Anxo Bastos Boubeta no Nós Diario:

Gerou-se um certo debate sobre as declarações de dois jornalistas num programa da Rádio Galega sobre a imposição e a utilidade da língua galega. Não me preocupam estas afirmações, que foram feitas em galego correto, porque são ideias que estão presentes na sociedade galega e bem podem ser discutidas. Preocupam-me mais os argumentos que utilizaram, pois continuam a ser os mesmos de há décadas atrás e não parecem ter sido devidamente refutados.

 

A Consellaría de Educación elimina 169 unidades didácticas de Matemáticas en galego

Hai pouco recordabamos unha funesta efeméride, o 20/05/2023 o decreto de prohibición do galego no ensino non universitario cumpría 13 anos. A pesar de todo moitos profesores continuamos a traballar na docencia en galego. A punta do iceberg desta resistencia podíase ver no repositorio de contidos educativos da Consellaría de Educación.  Facéndolle fronte ás prohibicións supremacistas moitos profesores continuaron elaborando materiais en galego de materias sobre as que, increíblemente, pesa a prohibición de traballalas en lingua galega, non así en inglés. Estámonos a referir ás materias científicas no ensino non universitario, e máis especificamente ás Matemáticas.

A Consellaría de Educación non debía estar moi contenta con esta mostra de resistencia, así que, aproveitando unha reestruturación do repositorio de materiais didácticos, dá un paso máis na súa aniquilación da lingua galega. Así, silandeiramente, eliminou do seu portal todas as unidades didácticas de ciencias en galego que se compartían no citado repositorio. No caso das Matemáticas só deixou unha en pé que contén material para a materia de Matemáticas aplicadas ás Ciencias Sociais II:

• Mostraxe e estimación (Abalar)  

Aínda bo é que, por depender dun organismo non gubernamental, podemos usar e consultar as 60 unidades didácticas do Proxecto EDAD para as Matemáticas da ESO. É unha vergoña que o pobo galego teña que recurrir a organismos externos á Administración para poder acceder a material educativo en galego. 

Como mostra da desfeita operada pola Consellaría de Educación vou dar a lista das 169 unidades didácticas de Matemáticas eliminadas das que eu tivera coñecemento (pode haber máis). Comezo polas que acabo de nomear, as do Proxecto EDAD, ás que anteriormente si se podía acceder desde o repositorio da Consellaría de Educación. Continúo co seguinte listado que é un recoñecemento a todas estas persoas que se nomean e traballaron por mellorar a educación galega mais tamén é unha lista da vergoña que bate nos fuciños deses inimigos da lingua galega que para oprobio da sociedade que gobernan aínda sentan nas caderias da Xunta.

Infantil

Xogamos cos números de Vanesa Sobrino Busto Eliminado pola Consellaría

1º de Primaria

Xogo matemático para o 1º Ciclo de EP de Fran Macías, Felo Couto e Xosé Antón Vicente Eliminado pola Consellaría

2º de Primaria

As táboas de multiplicar de Xosé Antón Vicente Rodríguez (coa aplicación Fórmula20 de Fran Macías) Eliminado pola Consellaría

Xogo matemático para o 1º Ciclo da ESO de Fran Macías, Felo Couto e Xosé Antón Vicente Eliminado pola Consellaría

3º de Primaria

Problemáticos  realizada por Xosé Antón Vicente Rodríguez   Eliminado pola Consellaría

De luns a domingo  de Ana Isabel Álvarez Vázquez Eliminado pola Consellaría

Produto cartesiano de Fran Macías, Felo Couto e Xosé Antón Vicente Eliminado pola Consellaría

4º de Primaria

Os números romanos realizada por José Carlos Sever Valverde  Eliminado pola Consellaría

Webquest: Unha tarde divertida  de Mª del Mar Lorenzo Núñez  Eliminado pola Consellaría

Os euros  de Olimpia Alcaraz Ladrero  Eliminado pola Consellaría

Eurobingo de Toni Miquel Moyá  Eliminado pola Consellaría

A cultura maia aplicada na aula na área de matemáticas, Patricia del Río Iglesias e Natalia González Varela, Lulu 2009  Eliminado pola Consellaría

5º de Primaria

Medidas de capacidade realizada por Concepción Arias Neira  Eliminado pola Consellaría

A brisca realizada por Xosé Antón Vicente Rodríguez   Eliminado pola Consellaría

A criba de Eratóstenes ou como atopar números primos. de Javier Rodríguez Fernández, Tradución: Xosé Antón Vicente Rodríguez  Eliminado pola Consellaría

A oca matemática de Toni Miquel Mollà, Tradución: Xosé Antón Vicente Rodríguez  Eliminado pola Consellaría

Encrucillados de cálculo mental de Toni Miquel Mollà, Tradución: Xosé Antón Vicente  Eliminado pola Consellaría

O algoritmo da división de Ferran Estruch Mascarell, Tradución: Xosé Antón Vicente Rodríguez  Eliminado pola Consellaría

Pesa Pensando de Toni Miquel Mollà, Tradución:Xosé Antón Vicente Rodríguez  Eliminado pola Consellaría

Aventuras matemáticas de Xosé Antón Vicente Rodríguez  Eliminado pola Consellaría

Actividades de matemáticas para a PDI  de Manuel Rico Taboada  Eliminado pola Consellaría

Entrenamento mental  de Xosé Antón Vicente Rodríguez (coa aplicación Brincaletras de Fran Macías)  Eliminado pola Consellaría

Xerador de operacións matemáticas online (números naturais) de Fran Macías Puente  Eliminado pola Consellaría

Bingo matemático de Toni Miquel Moyá  Eliminado pola Consellaría

Xeroglíficos matemáticos de Toni Miquel Mollà  Eliminado pola Consellaría

Tipos de sucesos aleatorios: moi probable, igual de probable ou pouco probable Eliminado pola Consellaría

Xogos de azar Eliminado pola Consellaría

Tobor Eliminado pola Consellaría

XeoClic de Jaume Bartrolí Brugués, Tradución: Benedicto García Villar Eliminado pola Consellaría

Loga de Francisco Javier Macías Puente Eliminado pola Consellaría

U. D. realizadas por Francisco Sánchez Sánchez e Nuria Garabal González 

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 2: Ruta das Rías. Baiona, Vigo e Pontevedra Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 3: Ruta do Salnés e Barbanza. Vilagarcía, Cambados e Corrubedo Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 4: Costa da Morte Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 5: Ruta coruñesa: A Coruña Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 6: Ruta dos mexillóns: Betanzos, Pontedeume e Ares Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 7: Ruta da Mariña Lucense: Viveiro e Ribadeo Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 8: Ruta da Terra Chá: Mondonedo, Lugo e Portomarín Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 9: Ruta da Ribeira Sacra: Cañóns do Sil Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 10: Ruta de Valdeorras: O Barco Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 11: Ruta do Triángulo máxico do Entroido: Laza, Verín, Xinzo Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 12: Ruta Ouresá: Allariz, Ourense e Ribadavia Eliminado pola Consellaría

• GaLiZa ExPréSS. Ruta 13: Ruta de Mondariz: Mondariz Eliminado pola Consellaría

• 
  

6º de Primaria

Xerador de operacións matemáticas online (números decimais)  de Fran Macías Puente Eliminado pola Consellaría

1º da ESO

6 U.D. para 1º da ESO sobre xeometría elaboradas por Pila García Agra

• Xeometría plana no mobiliario urbano (aula virtual)  Eliminado pola Consellaría

• Áreas e perímetros  Eliminado pola Consellaría

• Circunferencia e círculo  Eliminado pola Consellaría

• Triángulos  Eliminado pola Consellaría

• Polígonos   Eliminado pola Consellaría

•  Xeometría plana no mobiliario urbano  Eliminado pola Consellaría

1 U.D. de X. Paulo Rendo Martínez e M. Sonia Fernández Casal

• Funcións  Eliminado pola Consellaría

2º da ESO

Aula virtual para a resolución de problemas, elaborada por Avelino Igleisas Fernández

• Os problemas: o motor das matemáticas  Eliminado pola Consellaría

6 U.D. de Teresa Otero Suárez e Alicia Pedreiro Mengotti 

• Polígonos  Eliminado pola Consellaría

• Puntos e rectas notables  Eliminado pola Consellaría

• Puzzles matemáticos  Eliminado pola Consellaría

• Semellanza. Teorema de Tales  Eliminado pola Consellaría

• Teorema de Pitágoras  Eliminado pola Consellaría

• Triángulos  Eliminado pola Consellaría

Un portal para a xeometría de 2º de José Ramón Navares Rodríguez e Miguel Ángel Álvarez García

• Aprende xeometría  Eliminado pola Consellaría

1 U.D. de Milagros Diéguez Taboada

• A estatística por proxectos  Eliminado pola Consellaría

1 U.D. de X. Paulo Rendo Martínez e M. Sonia Fernández Casal

• Funcións  Eliminado pola Consellaría

3º da ESO

2 U.D. de X. Paulo Rendo Martínez e M. Sonia Fernández Casal mediante applets do Geogebra 

• Funcións (parte I)  Eliminado pola Consellaría

• Funcións (parte II)  Eliminado pola Consellaría

4º da ESO

Non teño constancia de ningunha, agás as noemadas do Proxecto EDAD

1º de Bacharelato. Matemáticas I

Matemáticas-1º bacharelato Aula Moodle do IES San Clemente  Eliminado pola Consellaría

U. D. do IES San Clemente:

• Os números reais  Eliminado pola Consellaría

• Polinomios e funcións alxébricas  Eliminado pola Consellaría

• Ecuacións, inecuacións e sistemas  Eliminado pola Consellaría

• Trigonometría  Eliminado pola Consellaría

• Xeometría vectorial afín  Eliminado pola Consellaría

• Xeometría métrica  Eliminado pola Consellaría

• Funcións  Eliminado pola Consellaría

• Operacións con funcións. Funcións trascendentes  Eliminado pola Consellaría

• Límites e continuidade dunha función  Eliminado pola Consellaría

• Derivada dunha función  Eliminado pola Consellaría

• Aplicacións das derivadas  Eliminado pola Consellaría

• Distribucións de probabilidade  Eliminado pola Consellaría

• Distribucións estatísticas  Eliminado pola Consellaría

• Distribucións estatísticas dobres  Eliminado pola Consellaría

1º de Bacharelato. Matemáticas Aplicadas ás CCSS I

Matemáticas Aplicadas ás CCSS- 1º bacharelato Aula virtual Moodle do IES San Clemente  Eliminado pola Consellaría

U. D. do IES San Clemente

• Os números reais  Eliminado pola Consellaría

• Matemática financieira  Eliminado pola Consellaría

• Funcións elementais  Eliminado pola Consellaría

• Funcións  Eliminado pola Consellaría

• Cálculo diferencial  Eliminado pola Consellaría

• Probabilidade  Eliminado pola Consellaría

• Estatística  Eliminado pola Consellaría

• Regresión  Eliminado pola Consellaría

• Variables aleatorias  Eliminado pola Consellaría

2º de Bacharelato. Matemáticas II

Matemáticas- 2º bacharelato Aula virtual Moodle do IES San Clemente

U. D. do IES San Clemente:  Eliminado pola Consellaría

• Matrices  Eliminado pola Consellaría

• Sistemas de ecuacións lineares  Eliminado pola Consellaría

• Xeometría afín do espazo  Eliminado pola Consellaría

• Xeometría métrica do espazo  Eliminado pola Consellaría

• Xeometría do espazo II  Eliminado pola Consellaría

• Continuidade  Eliminado pola Consellaría

• Cálculo diferencial  Eliminado pola Consellaría

• Gráficas e funcións  Eliminado pola Consellaría

• Integral definida  Eliminado pola Consellaría

• Cálculo de primitivas  Eliminado pola Consellaría

2º de Bacharelato. Matemáticas Aplicadas ás CCSSII

Matemáticas Aplicadas ás CCSS Aula virtual de Moodle do IES San Clemente  Eliminado pola Consellaría

U. D. do IES San Clemente

• Matrices  Eliminado pola Consellaría

• Matrices e determinantes  Eliminado pola Consellaría

• Determinantes. Sistemas de ecuacións  Eliminado pola Consellaría

• Método de Gauss  Eliminado pola Consellaría

• Sistemas de ecuacións lineares  Eliminado pola Consellaría

• Programación linear  Eliminado pola Consellaría

• Límite, continuidade e asíntotas dunha función  Eliminado pola Consellaría

• Técnicas de derivación  Eliminado pola Consellaría

• Aplicacións da derivada  Eliminado pola Consellaría

• Representación de funcións  Eliminado pola Consellaría

• A integral  Eliminado pola Consellaría

• Probabilidade  Eliminado pola Consellaría

• Inferencia estatística. Mostraxe. Distribucións mostrais  Eliminado pola Consellaría

• Inferencia estatística. Intervalo de confianza e contraste de hipóteses  Eliminado pola Consellaría