O galego ten química

Carme Pampín, Doutora en Química Orgánica, co-fundadora e directora de Galchimia, é entrevistada por Xosé González, presidente do Foro Enrique Peinador,  sobre o traballo dese laboratorio e a importancia da investigación en Galicia,

Pagar en galego

por Xosé González Martínez, no Faro de Vigo:

Desde hai un mes circula profusamente polas redes sociais unha campaña da Asociación de Funcionarios para a Normalización Lingüística instando á cidadanía a facer a declaración da renda en galego. Participan nela moitas persoas e coñecidos personaxes públicos.

En Ponteareas co dereito

por Xosé González Martínez, no Faro de Vigo:

Conmemoramos este ano o centenario da constitución das Irmandades da Fala, a primeira entidade cultural que acometeu o labor de galeguizar Galicia en toda a súa transversalidade. A ela pertenceron moitos xuristas que fixeron causa común para salvagardaren os nosos valores patrimoniais; civilistas preocupados pola adecuación das nosas tradicións xurídicas consuetudinarias para que tivesen rango de dereito positivo no marco das grandes transformacións sociais e económicas que estaba a vivir o país, ao tempo que demandaban o uso da lingua galega nas instancias xudiciais.

Boa parte da publicidade das empresas galegas non respecta os topónimos

por Xosé González Martínez en Mundiario:

Abonda con prestarlle atención ao tráfico automobilístico das nosas estradas para decatármonos de que boa parte da publicidade comercial reproduce os topónimos, maiores e menores, dos lugares onden radican esas empresas deturpados. É tal o desleixo que nalgún casos resultan incomprensibles. Esta constatación evidencia a insensibilidade de boa parte do empresariado galego polo noso patrimonio cultural.

Cómprenos máis audacia

por Xosé González en La Región:

A vida está chea de xestos. Uns inútiles, caricaturescos, e outros cargados de simbolismo, imperecedeiros, que acaban sendo modelos a imitar. O xurista e diplomático galeguista Lois Tobio deixounos unha anécdota reveladora da súa rexa personalidade intelectual. Ocorreu no curso escolar 1930-31, na Facultade de Dereito de Santiago onde debutaba como profesor. Así a contou el: “Rematei un cursiño de historia do dereito que dei na nosa lingua, pois xa non había pexas para o emprego dela porque estabamos na República. Tan contentos quedaron os alumnos que me organizaron unha festa”. Decidirse a impartir aulas de Dereito na nosa lingua requiría dunha boa dose de audacia naqueles tempos.

Alcaldes que dignifican a lingua

por Xosé gonzález Martínez, en La Región

O que lles conto aconteceu non hai aínda moito tempo na parroquia de San Facundo do Concello de Paradela (Lugo). Para facer unha rehabilitación do exterior dunha igrexa románica exhumaron os restos mortais soterrados no adro e trasladáronos a un novo cemiterio construido noutro lugar. A comisión parroquial decidíu algo que deica hoxe era insólito: puxeron nos respectivos nichos cadansúa lápida cunha inscrición en lingua galega. Este feito non foi comentado en ningún medio de comunicación. Eu quero renderlle a esa comunidade parroquial o merecido recoñecemento por ter restaurado a memoria lingüística da parroquia.

Cantares de Brión

por Xosé González Martínez, no Galicia Confidencial:

No devalar dos anos sesenta e dous/sesenta e tres do séculos pasado, cando eu era un mociño e cursaba o bacharelato, nas longas sesións de estudo nocturno, os xoves adoitaba facer unha paradiñas ás doce da medianoite para tomar un café do contrabando que nos traía unha veciña, a señora Virginia, unha arraiana de Monçao, e escoitar en RNE un programa que dirixia e presentaba o xornalistas eumés Manuel Torreiglesias, titulado “Pandeirada”.

Alexandre Bóveda detrás dunha porta de aluminio

por Xosé González Martínez no Faro de Vigo:

Todos o anos, o día 17 de agosto celébrase o Día da Galicia Mártir dedicado á lembranza da memoria de Alexandre Bóveda. O acto realizase ao pé da rotonda que hai nun extremo da ponte da Barca, xa en territorio do Concello de Poio, no camiño de subida á Caeira. Hai ben anos que se erixíu alí un monumento que dá conta do lugar onde foi vilmente asasinado.

A galeguización da economía está nas mans dos consumidores que deben exercer o seu poder

por Xosé González Martínez en Mundiario:

En Santiago de Compostela celébranse ao longo do ano moitísimas concentracións populares de diverso tipo: para demandar emprego e solucións para os problemas do agro e do mar; na defensa da sanidade e ensino públicos; na defensa da lingua galega co gallo da celebración do Día das Letras Galegas; Día da Patria Galega, e moitas outras de inequívoco significado nacionalista a teor do uso da lingua galega nas pancartas e proclamas.

En Salceda de Caselas trabállase polo futuro da nosa lingua

por Xosé González no Galicia Confidencial:

En Salceda de Caselas remata o mes das Letras Galegas cun acto de reafirmación do galeguismo individual. Ben están os outros que foron convocados arredor da figura de Díaz Castro. Pero de nada servirá que enchamos os andeis das librerías con libros galegos se a maior parte da sociedade galega vive desgaleguizada. A lingua galega ten que procurar outros espazos sociais para que sectores tradicionalmente alleos ao discurso da normalización o fagan seu. Para que isto aconteza cómpre mudarmos o discurso e medios empregados deica hoxe.

Galeguismo xurídico

por Xosé González Martínez (*), no Faro de Vigo:

Cando hai trinta anos o maxistrado Claudio Movilla Álvarez, maxistrado da Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Territorial da Coruña, ditou a primeira sentenza en lingua galega algúns tiñamos o convencemento de que estabamos a retomar os fíos da historia tronzada polos "séculos escuros". O amigo, xa falecido, comunicábame a boa nova ao tempo que me indicaba as dificultades que daquela tiña a utilización da nosa lingua nos usos xudiciais: "Esperemos que nun próximo futuro, o que agora é un acontecemento --que triste considerar esto como un acontecemento!--, se converta nunha rutina".

Galeguismo xurídico

por Xosé González Martínez, en Galicia Confidencial:

Cando hai trinta anos o maxistrado Claudio Movilla Álvarez , maxistrado da Sala do Contecioso-Administrativo da Audiencia Territorial da Coruña, ditou a primeira sentenza en lingua galega, algúns tiñamos o convencemento de que estabamos a retomar os fíos da historia tronzada polos “séculos escuros”. O amigo, xa falecido, comunicábame a boa nova ao tempo que me indicaba as dificultades que daquela tiña a utilización da nosa lingua nos usos xudiciais: “Esperemos que nun próximo futuro, o que agora é un acontecemento -que triste considerar esto como un acontecemento!-, se converta nunha rutina”.
Non é xusto, dicíame, que os profesionais do dereito e xudicatura recorran á argallada de non utilizar o galego por non estaren avezados no uso das súas regras gramaticais. Os que con tanto esforzo estudaron o dereito e prepararon durísimas oposicións poden facer o mesmo estudando a nosa gramática.

Cónclave empresarial no Pazo de Mariñán

por Xosé González, no Galicia Confidencial:

En certa ocasión respondín a unha pregunta que me fixeron sobre o proceso de normalización lingüística dicindo que os que queren non poden, e os que poden non queren; non queren que a lingua galega traspase os lindeiros tradicionais da literatura na que vive choída. Este dilema está aínda sen resolver despois de moitos anos de apelarmos á necesidade de planificar a política lingüística. Conseguido este obxectivo coa aprobación polo Parlamento de Galicia do Plan Xeral de Normalización Lingüística en 2004, ben mirado, pouco se ten feito desde certas instancias.

¿Cabe un Día das Letras Galegas para Enrique Peinador Lines?

por Xosé González Martínez en Mundiario:

Nunca acontecera tal cousa desde que se fundara a Real Academia Galega; pero foi así: unha ampla representacións dos seus académicos co seu presidente reuníronse co Foro E. Peinador os pasados días no Balneario de Mondariz para debatermos proxectos de normalización lingüística. A anfitrioa de tal encontro foi a Fundación Mondariz-Balneario que retomando o fío da historia quixo rememorar aquelas xuntanzas que Enrique Peinador Lines tiña por costume convocar para poñer en marcha iniciativas que artellasen a sociedade galega arredor da innovación e galeguidade; un idealista e ilusionador de grata memoria.

A lingua galega para asegurarse un futuro non pode valerse únicamente da creación literaria

por Xosé  González Martínez en Mundiario:

Vivir do conto. A frase utilízase recorrentemente para reclamar autenticidadenas condutas. Asi llelo expliquei aos amigos Armando Fernández e Xosé Lamelas na entrevista que me fixeron para a audición radial “Sempre en Galicia” que desde Radio Cornellá emiten todos os sábados para a colectividade galega en Catalunya.

Blanco Amor connosco

por Xosé González Martínez, sobre o encomiable traballo de relanzamento do premio literario Blanco Amor, no Faro de Vigo:

O día 1º de decembro de 1979, falecía en Vigo Eduardo Blanco Amor. Coa súa morte a literatura galega perdía un dos mellores cultivadores da novela. O Concello de Redondela por aquelas datas quixo amosar o seu pesar por tal perda convidando aos concellos galegos a participar na primeira iniciativa cultural municipalista coa creación dun premio que levase o seu nome. A resposta foi inmediata: trinta e cinco corporacións municipais aprobaban nos respectivos plenos o apoio con cadansúa aportación de vintecinco mil pesetas para poñer en marcha un proxecto que habería ir rotando polos concellos mediante sorteo.

O Parlamento de Galicia apoia a etiquetaxe no idioma propio da súa comunidade

por Xosé González en Galeguizar Galicia:

O Parlamento de Galicia aprobou por unanimidade unha proposición non de lei que insta á Xunta de Galicia a impulsar o consumo de produtos galegos.

Día da restauración da memoria lingüística de Galicia

por Xosé González Martínez, en La Región:

Os lugares máis evidentes da desmemoria lingüística de Galicia son os cemiterios. Por incomprensible que poida parecer a 'parroquia dos mortos' non fala a mesma lingua que a dos vivos.

O Foro E. Peinador propónse celebrar todos os anos o Día da Galeguidade Empresarial

por Xosé González, en Mundiario:

Na historia da economía galega hai fitos moi relevantes para que sexan coñecidos polos estudantes das facultades de económicas e escolas empresariais. O seu coñecemento debera incluírse nos programas formativos. Só así poderíamos ter na dirección das empresas profesionais sabedores dunha tradición e duns dirixentes empresariais que acadaron éxitos nos negocios con evidente compromiso coa cultura galega.

A derradeira lección do profesor Gómez Segade

por Xosé González Martínez no xornal La Región

O profesor Xosé A. Gómez Segade xubílase da docencia universitaria . O próximo día 27 do mes que andamos, cando as badaladas da catedral compostelá anuncien as doce da mañá, entrará no salón artesonada de Fonseca para impartir a súa derradeira lección como catedrático da Facultade de Dereito. Ese día terá moita máis audiencia, porque amais dos alumnos acudirán outros discípulos que desde 1984 tiveron a sorte de formárense na súa cátedra de dereito mercantil. Mais esta non será a derradeira lección do mestre, porque os os galegos sabemos que non todo o último é derradeiro. Seguirá exercendo o seu maxisterio aquí e fóra das nosas lindes onde ten acadado notable prestixio internacional; un prestixio que na nosa Terra institucións como a Real Academia Galega, da que debería ser académico hai tempo, non souberon valorar.