Valoración da lingua galega por veciños do Carballiño

Vídeo-reportaxe realizada para o IES Chamoso Lamas (O Carballiño) por Damián Otero Álvarez e Antonio Pinal Lois, que saíron á rúa coa cámara e micrófono e preguntáronlle aos veciños polas súas ideas arredor da lingua:

• Cres que o galego, fóra da Galiza, serve para algo?
• Xa que o galego é unha lingua minorizada, pensas que só se debería empregar o castelán para poder comunicarnos todos correctamente?
• Debería modificarse a Lei de Normalización Lingüística e promover máis o uso do galego?
• Ao iniciar unha conversa en castelán, pensas que é de mala educación responder en galego?
• Pensas que podes progresar socialmente empregando o galego?
• Deberíase eliminar do ensino o galego e adicarlle máis horas ao castelán?
• Pensas que as persoas galegofalantes e nacionalistas son uns radicais?

E a entrevista final é apoteósica.
Un produto audiovisual entretido, ben realizado,  e un recurso educativo máis. Será moi interesante reflexionar na aula sobre as preguntas e as respostas que aquí se ofrecen.
Non tardaremos en ver as reportaxes de Damián e Antonio na galega. Teñen alma de periodistas, e dos bos.

Sons no camiño

Pasado e  presente dos pobos do Val do Varón, polo que transcorría o Camiño dos arrieiros. Vellas historias e recordos mistúranse coa chegada de novos habitantes a estes lugares nos que a despoboación e o abandono fixeron estragos. Xentes que marcharon, xentes que nunca se foron e xentes que veñen de chegar aparecen no filme, que pretende pór tamén en valor a beleza deste val

Así se explica con palabras a esencia deste documental realizado polo alumnado de 4º da ESO do IES Chamoso Lamas (O Carballiño). Recibiu o 2º premio da VII edición do OUFF.
Esta peza audiovisual está sendo proxectada en diversos festivais de cine. Ben o merece.

Can castelán

Calquera que visite O Carballiño ten que dar unha volta polo Templo da Veracruz, esa espectacular construción do arquitecto Antonio Palacios. Pois alí mesmo, na explanada que rodea ao templo, será prácticamente imposible que non vexa este sinal. Ben podedes imaxinar o que opino eu sobre os que o colocaron aí. Non sei por que esta xente supón que os cans só entende o castelán.
Ao ver este sinal pasoume o que supoño que lle pasaría a moitos outros. Viñeronme á cabeza as palabras de Castelao:  "Algúns homes -galegos tamén- andan a falaren dun idioma universal, único para a toda a nosa especie, Sons os mesmos que buscan a perfección baixando pola escada zoolóxica deica sentiren envexa das formigas e das abellas. Son os mesmos que perderon o anceio de chegaren a ser deuses. e renegan das inquedanzas que produce a sabiduría. Son os mesmos que consideran o mito da Torre de Babel como un castigo, e renegan da vida ascendente. Mais eu dígolles que a variedade de idiomas, coa súa variedade de culturas, é o signo distintivo da nosa especie, o que nos fai superiores aos animais. Velaí vai a demostración: un can de Turquía ouvea igual que un can de Dinamarca, e un cabalo das Pampas arxentinas rincha igual que un cabalo de Bretaña. E sabedes por qué? Porque os pobres animais aínda están no idioma universal."
Está claro que os que puxeron o sinal ao pé do Templo da Veracruz non leron a Castelao.

Os Reis Meigos chegaron a Ou Carballiño

web do Concello do Carballiño

Segundo os últimos datos ofrecidos polo IGE sobre o uso da lingua galega o concello do Carballiño está no posto 243 (de 315) dos concellos con máis falantes de galego, isto é, pertence ao grupo do 25% dos concellos nos que menos galego se fala. Eses mesmos datos revelan que entre os anos 2001 e 2011 a tendencia foi de diminución dos galegofalantes cunha redución que se cifra no 14,31% .
Para máis inri desde as dependencias municipais faise todo o posible para desprestixiar a lingua galega. Eis o caso da consulta feita desde a alcaldía do concello sobre a presunta palabra *pulpo que só serviu para o que se pretendía: tirar pedras contra a lingua e a súa normalización. Despois de montado o escándalo nos medios, e de que a RAG lle respondera que polbo é a voz galega, e que polo tanto é a única que debería empregar calquera organismo oficial, o concello do Carballiño continuou a desprestixiar o uso da lingua galega insistindo e promocionando unha festa que debería ser motivo de celebración de todos os veciños pero que hoxe é unha das máis grandes vergoñas para todo o pobo galego.
Outros capítulos vergoñentos  protagonizados polo mesmo alcalde foron a contratación do servizo de atención tributaria a unha  empresa madrileña que se negaba a atender aos veciños en galego, a inauguración das luces deste nadal cun cartel luminoso en castelán na fachada da casa consistorial. Capítulo aparte merecería a sinalización municipal. Hai ben pouco que estiven no Carballiño e revolve as tripas ver o maltrato da lingua nas sinalizacións de responsabilidade do concello. Claro que a ningún visitante avisado lle debería estrañar estas ofensas pois basta con entrar no web oficial municipal para sentir como che asalta o desprezo desde a pantalla do computador. Ten versión en galego, pero trátase dunha mala tradución duns contidos que foron introducidos orixinalmente en castelán e despois pasados sen moito xeito por un tradutor automático. É iso o que merecen os veciños do Carballiño?. Aos habitantes deste concello deberíalles doer na alma que cando alguén quer referirse ao desprezo pola lingua tome como exemplo o caso carballinés.

Os Reis Meigos
Con toda esta carga ao lombo o alcalde Marnotes quixo botar fóra o desprestixio que lle está custando manter un ataque tan directo contra a lingua galega. Así que con todos os fuciños do mundo, emborcou unha nota no portal web do concello na que pouco lle falta para reivindicarse como un dos inventores da normalización lingüística.
O primeiro que chama a atención é o titular: O último traballo do IGE recolle que O Carballiño é das zonas de onde máis se fala o Galego. Como se comentou, é unha enorme mentira. Aprovéitanse dun resultado da comarca do Carballiño-O Ribeiro, referido a un conxunto de 19 concellos, na que si houbo un incremento do uso do galego (un 4,3%) pero que seguramente se deba máis ben a un fenómeno de abandono do territorio por parte da xente máis nova no período ao que se refire os resultados do IGE. Basta con botarlle un repaso ás comarcas nas que os datos para a lingua galega son mellores e comprobamos que coinciden coas áreas económicamente máis deprimidas.
O contido da nota é deprimente: "O Carballiño é das zona de Galicia onde máis se fala ao Galego. De feito é a cuarta comarca con máis galegos parlantes" [os erros non son meus, é a característica esencial da versión en galego do web carballino.org]. E cales son os méritos que se auto-atribúe o equipo de goberno? Pois sobre todo o de estar apuntados na Rede de Dinamización Lingüística (RDL), o fracasado invento da Secretaría Xeral de Política Lingüística co que eliminou os SNL dos concellos. Agora toda a política lingüística a nivel municipal céntrase en acoller dúas ou tres actividades anuais como unha sesión de títeres ou unha actuación musical. Así concellos cumpridores coa RDL como o do Carballiño gábanse de ter un listado de actividades que engaiolan aos seus conveciños de tal forma que non lles queda outra que ser activos galegofalantes [nota: presuntamente este listado está en galego]:

• CARTA DOS REIS MEIGOS.
• MARCAPÁGINAS SOBRE VALENTÍN PAZ ANDRADE, tamén unha Gincana
• 'A NENA E Ou GRILLO'
• CONMEMORACIÓN DO 150 ANIVERSARIO DE CANTAR GALEGOS DE ROSALÍA DE CASTRO: marcapáginas
• TALLER DE CONSTRUCIÓN DE JUGUETES TRADICIONAIS

Ou se o preferides en castelán (por iso do equilibrio das linguas):

• TALLER LETRAS EN LA CUERDA. NAVIDAD EN SON GALLEGO. CUANTA O VIENTO [se alguén dá descifrado isto, por favor, que mo conte]un taller donde cada quien aprende a fabricar sus propios juguetes
• GALLEGO DE CINE
• Además de los cursos de lengua y otras actividades transversales

E por último unha actividade en bilingüe [pois así consta nas dúas versións: galego e castelán]

• BOLEchas "el SABIHONDO"