Longalingua 5: entrevista a Mónica Valencia

 Mónica Fernández Valencia, presidenta da Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua é entrevistada por Longalingua. Entre outras cousas fala da Rede de Dinamización Lingüística, unha rede que só se adica a ofrecer actividades de lecer análogas a outras que pode ofrecer a Consellaría de Cultura e Xuventude. A única rede que hai é Alingua.

O Plan Xeral de Normalización Lingüística é un fetiche

 

por Xosé Manuel Sarille no Praza Pública:

O sistema político español articulou un molde legal e institucional para a denominada normalización lingüística. Foi unha demanda dos cataláns e dos vascos durante a Reforma Política dos anos setenta. Recoñecéronse as linguas, conformouse a oficialidade nos estatutos de autonomía, creáronse gabinetes gobernamentais e ensaiáronse innumerábeis procesos. Por mor desa semellanza, a política lingüística galega estabeleceu unha mímese moi intensa coa catalá. Non o fixo coa vasca porque a opacidade entre o éuscaro e o castellano determina un xeito bastante diferente de tratar o asunto. 

Longalingua 4: Dereito á lingua con Marcos Maceira

 Longalingua entrevista a Marcos Maceira, presidente da Mesa. Afirma que debemos actuar non só individualmente, senón socialmente e en todos os ámbitos. 

En Galicia hai un gran apoio social á lingua galega pero non hai correspondencia por parte dos poderes públicos

Manuel Núñez Singala:"a normalización lingüística é, ao fin e ao cabo, unha cuestión persoal"

Nós TV entrevista a Manuel Núñez Singala, director do SNL da USC. Entre outras cousas ofrece unha sentencia que, polo menos, é polémica: "a normalización lingüística é, ao fin e ao cabo, unha cuestión persoal"

Dous momentos decisivos na política lingüística de Galicia

 

por Xosé Manuel Sarille en Praza Pública:

Para situarse no presente é imprescindíbel comprender os asuntos que o estiveron conformando xa no pasado. Analizar o pasado permite coñecer os momentos de inflexión e axuda a iluminar o escenario actual. Na política lingüística galega hai, entre outros, dous momentos fundamentais que determinan o que está a acontecer.

O primeiro é a articulación do Goberno Bipartito de 2006. Como a lingua é un combustíbel social altamente inflamábel, o PSdG temía o comportamento do BNG na Xunta de Galicia, mentres que os negociadores do BNG temían que os seus propios compañeiros, especializados na lingua, alborotasen o sector e que se lles fose das mans. Dito todo con absoluto esquematismo e rapidez, porque o que cómpre dilucidar agora non é isto.

A consecuencia foi unha xestión errática, de moi baixa intensidade e sen liñas programáticas. Non se pensara previamente a política lingüística a aplicar na Xunta, nin os dous partidos tiñan acordado mutuamente nada substancial antes de asumir as funcións. Mesmo chegan a declarar, cando vai un tempo de exercicio gobernamental, que están planificando a actividade.

O segundo momento é a aprobación, a certa altura dese goberno, dun decreto para o ensino que amplía o número de materias a impartir en galego. Esa medida está incluída, naturalmente como posíbel, no Plan Xeral de Normalización Lingüística, o grande acordo nacional, asinado moito antes por todas as forzas políticas e sociais.

O primeiro é a articulación do Goberno Bipartito de 2006. Non se pensara previamente a política lingüística a aplicar na Xunta, nin os dous partidos tiñan acordado mutuamente nada substancial antes de asumir as funcións. A consecuencia foi unha xestión errática, de moi baixa intensidade e sen liñas programáticas

Cando se aproba o decreto, a representante do PP nas reunións do Plan, a exconselleira Manuela Besteiro, vira publicamente a posición do seu partido a respecto do Plan. Abandona o discurso da concordia, critica duramente o decreto e a organización instiga mobilizacións na rúa, iniciando un ataque frontal, mentres acusa de imposición. Esta nova estratexia será, segundo declaracións do actual Secretario de Cultura, Anxo M. Lorenzo, daquela colaborador do Bipartito, unha das causas principais do triunfo do PP. E é verdade. A lingua conforma un sector brando, pero determinante; estratéxico, segundo dicía Fraga Iribarne. Parece evidente que naquelas circunstancias o foi.

Outras causas posíbeis da derrota do goberno progresista foron o ataque á extensión da enerxía eólica, as falsas acusacións de corrupción no caso dos supostos automóbeis Audi do presidente Touriño e a calumnia de corrupción contra o vicepresidente, por visitar o iate dun empresario.

As forzas a prol do avance da lingua, esencialmente representadas polo complexo organizativo UPG-BNG e as expresións do galeguismo institucional sofren unha derrota moi severa e mergúllanse nunha silenciosa parálise que durou até novembro de 2024. Só permanece a reclamación da derrogación do novo decreto de ensino, aprobado no inicio do primeiro goberno de Feijó, as conmemoracións cíclicas e as denuncias de abusos.

Ese novo decreto do PP consolidou, na práctica, unha radical e firmísima posición lingüística, harmonizada co seu núcleo ideolóxico, cuxo principal obxectivo é a uniformización do Estado Español, diminuíndo en canto se poida as linguas “periféricas”, perturbadoras do proceso.

Pero a sólida ancoraxe conseguida, non impide que, no sucesivo, os xestores do PP nos cargos de carácter lingüístico xesticulasen positivamente en favor do galego. Ao contrario. A xesticulación convértese nunha necesidade despois dunha viraxe tan brusca. Multiplican a presenza en actos, buscan a proximidade cordial. Mesmo proceden, actualmente, á revisión do Plan Xeral, para congraciarse coa clientela galeguista e coa maioría social xenericamente favorábel á lingua galega. Unha cerimonia de moi escaso calado, pero celebrada publicamente con moita propaganda.

Outra consecuencia da derrota foi que se deixou de pensar a planificación da lingua. As publicacións teóricas reducíronse principalmente a enquisas, historias da lingua e análises das leis. O debate adormeceuse no Parlamento, nas institucións galeguistas e no complexo organizativo UPG-BNG, incluídos os concellos e as deputacións que gobernan, onde a parálise é practicamente total, con moi poucas excepcións. Os confusos intentos de dinamización desde as administracións que foron xestionando, xa se abandonaran antes.

Pode aventurarse ademais que se en 2024 tivese habido unha vitoria da esquerda nas eleccións autonómicas, a situación de partida sería practicamente a mesma que co Bipartito. O programa do PSdeG ten duascentas e pico medidas e non fai mención ningunha á lingua, ou eu non logrei atopar nada nas reiteradas consultas que fixen, por medo a equivocarme, porque custa crelo.

O programa do BNG carece de concreción. Trátase dunha copia cuatrienal sucesiva, con enunciados xenéricos, sen substanciación práctica. Apunta como central a derrogación do decreto do ensino do PP, aprobado en 2010. Debemos supoñer que para revivir o vello, ou outro semellante, sen prever que esa medida implicaría poñerse de novo a tiro do partido hexemónico. O candidato ás eleccións autonómicas de 2024, Afonso Rueda, deixou claro no debate televisivo da campaña que volverían á mobilización e ao ataque frontal, co mesmo método de 2009. Resulta moi didáctico volver velo.

Por que lles dá tan bos resultados esa táctica? Porque sopesan a realidade e detectan as eivas dos adversarios. A partir desas premisas están ao que están, que é permanecer no poder e alicerzar os principios dun estado centralizado e uniforme. A idea da lingua como ben fundamental colectivo resúltalle completamente estraña á principal corrente interna do PP, se é que hai máis.

A situación social do galego é sombría. Admíteo por fin todo o mundo, desde a publicación dun inquérito recente. Dentro desa atmosfera, dous destacados defensores do galego advertiron aos que obren en contra, ao PP. Que terán que dar explicacións públicas, dixo un. Que deberán facer exame de conciencia, dixo outro. Equivócanse. Non é un problema de falta de vontade, como se di por aí. Nin de necesidade dun diálogo interior sobre moralidade.

A posición do PP é unha resposta fría e contundente a un asunto potencialmente moi conflitivo para a dereita, que ten como obxectivo último minorizar as linguas periféricas do Estado. Debería comprenderse isto, non para turrar con máis aversión aínda contra a dereita, senón para tecer algo programaticamente viábel. Para eles é só unha cuestión ideolóxica. E de poder. Un factor político brando, pero que decide, como a sanidade, a industria ou calquera outro. E nel actúan como en calquera outro. Isto non é Cataluña nin Euskadi. Debería asumirse, pero diso falaremos outro día.

Cal é a política lingüística do PP de Galicia?

 

por Xosé Manuel Sarille en Praza Pública:

Agás durante dúas lexislaturas, o Partido Popular desenvolveu sempre a política lingüística da Xunta de Galicia. Ten por tanto unha prolongada experiencia. Tal actuación baséase, ao meu entender, en tres eixos que a continuación describo.

Universo Cantigas

 

Acaba de publicarse Universo Cantigas I. Cantigas de Amor, unha obra que recolle a edición das 704 cantigas de amor galego-portuguesas transmitidas polos cancioneiros medievais. O  texto crítico de cada cantiga vai acompañado dunha paráfrase en galego actual, ademais da indicación das fontes manuscritas, das edicións anteriores existentes e dun código QR que liga cada poema coa súa edición dixital completa na web Universo Cantigas. En datas próximas, sairá o segundo volume, coas Cantigas de Amigo.

A obra é froito dun intenso labor de investigación filolóxica iniciado en 2010, que ten por obxectivo fixar un texto crítico das 1680 cantigas galego-portuguesas que se conservan na actualidade. O financiamento ministerial dos sucesivos proxectos permitiu a creación dunha plataforma dixital, Universo Cantigas,  de acceso libre na que se pode consultar a edición completa de cada composición.

Un país coa súa lingua. Sanidade, ciencia e servizos sociais

 

 Nova xornada sobre a normalización lingüística organizada polo Consello da Cultura.

A utilización do idioma galego é esencial para a prestación dunha atención sanitaria e social de calidade. Esta mesa centrarase en propoñer accións para garantir a súa presenza na sanidade, nos servizos sociais e na investigación científica. Ademais, promoverase a busca de solucións para mellorar a atención na lingua propia, aumentar os materiais e recursos dispoñibles e favorecer a formación do persoal sanitario e asistencial. Tamén se formularán propostas para fortalecer o uso do galego na divulgación e na produción científica, co obxectivo fundamental de obter medidas concretas que aseguren o galego como lingua de comunicación nos ámbitos da saúde e da ciencia.

Escoller a boneca galegofalante

 por Bieito Lobeira no Nós Diario:

A "proba da boneca Clark" foi unha célebre investigación social realizada nos Estados Unidos con crianzas pretas de entre 6 e 9 anos. Este estudo, para min arrepiante e ao tempo revelador, amosa basicamente como xa con idades moi curtas as cativas interiorizan con naturalidade os peores prexuízos, o racismo estrutural, a autopercepción de inferioridade, ou o que aquí chamariamos autoodio. As gravacións desas entrevistas seguen a impactar. Neniñas pretas que, perante dúas bonecas (unha branca e outra preta), responden ás preguntas formuladas optando de xeito sistemático por consideraren que a boneca "boa" é a branca. A "bonita" é a branca. A "intelixente" é a branca. Coa que lles gustaría xogar, e sempre a branca. E á pregunta de a quen lles gustaría parecerse, claramente optaban pola branca. Moitas das nenas mesmo dicían que elas tiñan un ton de pel máis branco, que as asemellaba a esas bonecas. Remataban a proba atribuíndo á tonalidade preta da pel das bonecas, e á súa propia, os atributos de "malo" e "feo".

O Deportivo é da Coruña, de onde senón?

 O Equipo de Normalización do IES Rafael Dieste (A Coruña) volveu petar redes e medios coa súa nova campaña, O Dépor é da Coruña. Os argumentos, sobran. Con todo insisten:

Riazor é máis que unha praia de auga branquiazul. Nos días de xogo, milleiros de persoas fan medrar arredor desta casa o corazón da cidade. A Coruña orgúllase do seu club.

Desde 1906 o Dépor viu medrar a Real Academia, as Irmandades da Fala, a Cova Céltica, o pulo editorial de Lar e Nós, a reivindicación do Estatuto ou a Lei de Normalización.

Outros clubs deportivos máis mozos restituiron con dignidade e orgullo histórico os seus topónimos oficiais e patrimoniais. Deixar pasar esta eiva ten consecuencias que xeran disonancia e confusión na íntima relación do club e a cidade. É imposíbel pensar A Coruña sen o RC Deportivo, nin o Dépor sen A Coruña.

A campaña vai acompañada cunha listaxe de sinaturas formada por afecionados e ex-xogadores do club, profesionais,  políticos, membros de destacadas asociacións culturais.

Xa hai tempo que os directivos do club de fútbol quedaron co cú ao aire. Agora, con todo isto diante dos fuciños, cada segundo que pasa continuado co atentado á toponimia da cidade é un insulto a todos e cada un dos galegos.

Comunicado sobre as ordes de axudas á tradución de 2025

 

A Asocición Galega de Profesionais da Tradución e a Interpretación emitiu este comunicado:

A AGPTI manifesta a súa decepción coas novas ordes para a concesión de axudas á tradución de obras literarias. Malia incorporaren cambios significativos reclamados polas asociacións do sector, recuncan en erros xa advertidos e sinalados no pasado e desatinan no enfoque necesario para que as axudas sexan coherentes e útiles para a realidade do sector.

 

Regular a planificación lingüística galega: unha tarefa necesaria e inaprazable

 por Carlos Amoedo no Praza Pública:

Con algunhas engádegas, o presente artigo recolle a intervención do autor na Mesa Administración, Xustiza e Servizos Públicos, do Foro Participativo Un País coa súa lingua, organizado o 20 de marzo polo Consello da Cultura Galega. Agradezo ás coordenadoras desta mesa, as doutoras Dolores Vilavedra e Alba Nogueira, o convite a falar sobre a situación do galego no ámbito da Administración Pública; e a todas as participantes, o seu estimulante debate. 

Manual de instrucións

 por Xabier Queipo no Nós Diario:

Comezarei por unha autocrítica, non estou certo se xusta ou inxusta, mais en calquera caso avaliación da conduta persoal, que considero cuestionábel. Descoñezo a autoridade moral que atesouro para falar de lingua, cando na miña instrución superior só se inclúen materias científicas, que me proporcionaron os meus títulos universitarios e a miña xa dilatada carreira profesional. Certo é que dende que caín do cabalo hai xa unha morea de anos, cultivei de xeito reiterado a lingua dos meus antepasados, que, no camiño, alguén se ocupara de traizoar. Mais non tendo formación en filoloxía nin en sociolingüística, a miña opinión é exclusivamente a dun usuario. Outros teñen o mandato ético de aportar razóns para "salvar" a lingua galega dun naufraxio intuído por ausencia de mantemento, abandono da tripulación e neglixencia do capitán.

Nova Escola Galega: Que podemos facer nun momento de emerxencia lingüística?

Nova Escola Galega reflexiona sobre o momento de emerxencia lingüística cun boletín titulado "Lingua e responsabilidade. Que podemos facer nun momento de emerxencia lingüística?"

 

25_03_NEG_opina by kiarqu2458

Segunda etapa de Longalingua

Entre os anos 2006 e 2010 A Mesa publicou unha revista, Longalingua. Hoxe recupera esta iniciativa pero agora faino mediante o formato dixital. A primeira publicación desta nova etapa conta cun artigo de Mª Pilar García Negro, Chea de futuro,  xunto cunha entrevista á mesma autora. Os contidos divulgaranse en plataformas como YouTube e Spotify. Desde este blogue tamén seguiremos a traxectoria desta publicación.