Escribo as letras galegas dende a diáspora festexando o vindeiro 17 de maio con ledicia. Lembro cando na ensinanza primaria saíamos ó patio do colexio para ler contos en galego, faguer murais e escoitar vidas e obras de escritores e poetas. Falábannos de xentes que escribían en galego, dicíannos que houbo homes e mulleres que fixeron moito para que nós puideramos ter dereitos como falantes do galego. Con nove anos non chegaba a comprender a dimensión desas verbas e feitos, información moi profunda para un cativo. O caso é que co tempo vivín a galeguidade con máis perspectiva. Coa saudade viñeron as lembranzas e a curiosidade. Agora os festexos do 17 de maio son reinventados na miña cabeza con vinte anos de distancia.
O paso do tempo levoume a comprender o significado dos séculos escuros (XVI, XVII e XVIII), tempos nos que o galego estaba no ostracismo, relegado á vida familiar e cotiá, arredado de calquera tipo de status social. Tamén reinterpretei o significado dos murais que pintaba naquel patio.
Entendín o que era a diglosia, garante do prestixio do castelán sobre o galego; e como non, entendín perfectamente o significado do Rexurdimento, arrancando no século XIX coa laboura de Frei Martiño Sarmiento, o padre Feijóo e Sobreira entre outros. Época na que se inicia a loita por consolidar o galego como lingua literaria e canle de expresión social e cultural do pobo. O despertar da lingua terá como día sinalado o 17 de maio -de aí a data- de 1863, referente coa publicación na Habana de Cantares Gallegos de Rosalía de Castro, dando comezo o Rexurdimento e o florecemento dun movemento lingüístico, político e cultural sen precedentes na historia galega.
Consolídase o proxecto da galeguidade culminando no século XX coa aparición do galeguismo e unha maduración política que culmina co Estatuto de xuño de 1936 aprobado con ampla maioría. Pero chega o franquismo e con el o intento de tornar ó ostracismo co lema: "Es de cumplido caballero que usted hable nuestro idioma oficial que es el castellano. Viva España, la disciplina y nuestro idioma cervantino".
É agora cando comprendo o valor do 17 de maio na memoria histórica galega. Máis que nada porque un pobo que esquece a súa historia está condenado a repetila, e eu non quero que se repitan máis séculos escuros.
O paso do tempo levoume a comprender o significado dos séculos escuros (XVI, XVII e XVIII), tempos nos que o galego estaba no ostracismo, relegado á vida familiar e cotiá, arredado de calquera tipo de status social. Tamén reinterpretei o significado dos murais que pintaba naquel patio.
Entendín o que era a diglosia, garante do prestixio do castelán sobre o galego; e como non, entendín perfectamente o significado do Rexurdimento, arrancando no século XIX coa laboura de Frei Martiño Sarmiento, o padre Feijóo e Sobreira entre outros. Época na que se inicia a loita por consolidar o galego como lingua literaria e canle de expresión social e cultural do pobo. O despertar da lingua terá como día sinalado o 17 de maio -de aí a data- de 1863, referente coa publicación na Habana de Cantares Gallegos de Rosalía de Castro, dando comezo o Rexurdimento e o florecemento dun movemento lingüístico, político e cultural sen precedentes na historia galega.
Consolídase o proxecto da galeguidade culminando no século XX coa aparición do galeguismo e unha maduración política que culmina co Estatuto de xuño de 1936 aprobado con ampla maioría. Pero chega o franquismo e con el o intento de tornar ó ostracismo co lema: "Es de cumplido caballero que usted hable nuestro idioma oficial que es el castellano. Viva España, la disciplina y nuestro idioma cervantino".
É agora cando comprendo o valor do 17 de maio na memoria histórica galega. Máis que nada porque un pobo que esquece a súa historia está condenado a repetila, e eu non quero que se repitan máis séculos escuros.
